Vísir - 21.05.1963, Qupperneq 9

V1SIR . Þriðjudagur 21. maf 1963.
9
Gunnlaugur Pétursson:
Stórleigjandinn og stangavoföin
erlendra manna til íslenzkra
gæða. Meginefni viðtalsins fjall-
ar um kaup Guðmundar á
Reyðarvatni og væntanlega
leigu þess til veiða.
Afsakið, þama er ekki rétt
með farið. Samkvæmt íslenzk-
um lögum er bannað að selja
veiði undan jörðum. Guðmund-
ur kaupir því ekki veiðina eða
vatnið undan jörðinni. Hann
kaupir vitanlega jörðina sjálfa,
og öllu réttlæti er fullnægt. Á-
búandi jarðarinnar hefir auðvit-
að ábúðarrétt áfram, enda er
þarna um mikið land að ræða,
sem Guðmundur varðar næsta
lftið um.
Svo lýsir Guðmundur fyrir-
ætlunum sínum í sambandi við
Reyðarvatn. Við lestur þeirrar
lýsingar hlýtur stangaveiði-
manninum að hitna um hjarta-
rætumar. 1 hans augum verður
Guðmundur hálfgerður dýrling-
ur, sveipaður helgihjúpi. Hann
sýnist þarna vera að vinna beint
líknarstarf meðal illa ieikinna
stangaveiðimanna.
Reyðarvatn er afbragðs gott
veiðivatn, en það á að verða
miklum mun betra. Guðmundur
hefir ekki kynnt sér til hlítar,
hvort f vatninu er urriði og
bleikja, eða aðeins bleikja. En
hann hefir tekizt reisu á hendur
út í hinn vfða heim og uppgötv-
að þar fáheyrð undur eins og
fiskrækt og áburð í veiðivötn.
Þessum nýju töfrum á að beita
við Reyðarvatn, fslenzkum
stangaveiðimönnum til bless-
unar og náttúrunni til dýrðar.
Að vísu verður ekki um nein-
ar framkvæmdir að ræða á
sumri komanda. En þetta kem-
ur. Fyrst þarf að byggja veit-
ingaskála (sjoppu) við veginn
að Reyðarvatni, svo að hraktir
veiðimenn geti fengið keypt
kók og buff. Því næst á að láta
stóran bát á vatnið. Hann á að
flytja væntanlega veiðimenn
yfir það, svo að þeir geti kom-
izt á afrétt bænda í Lundar-
reykjadal og Reykholtsdal. Þar
er indælt land og hlýlegt, kjarr
og skjól og í alla staði mun
ákjósanlegra til viðlegu en
hrjóstur þau, sem Þverfellsbónd
inn beitir rolluskjátum sínum á.
Þetta er nú einhver munur
frá því, sem verið hefir. Þarna
hefir ekkert verið gert. Stanga-
veiðifélag Reykjavíkur hefir
haft vatnið á leigu að undan-
förnu og vanrækt allt, sem
veiðimönnum má til þæginda
verða. Það hefir ekki einu sinni
séð fyrir flutningi þeirra yfir í
undralöndin á afréttum Lundar-
reykjadals og Reykholtsdals.
Svo á að skipuleggja hópferð-
ir frá Reykjavík að Reyðar-
vatni, einkum um helgar. Verði
verður stillt alveg sérstaklega í
hóf. Allt hræódýrt, hrein góð-
gerðastarfsemi. Loksins er hugs-
að eitthvað um vesalings
stangaveiðimennina, bláfátæka
og hrjáða, hvað og er fyllilega
tímabært. Þeir geta litið björt-
um augum á framtíðina. Og til
mikils er að vinna. Mörg ævin-
týri eiga vafalaust eftir að
gerast við Reyðarvatn. Svangan
fátækling hefir einhvern tíma
fyrr á öldum dreymt 18 punda
bleikju úr Reyðarvatni.
En þegar gusturinn er hvað
mestur í hinni glæstu frásögn
blaktir helgihjúpurinn eitthvað
til. Fram milli fellinganna gægj-
ist eitt andartak vænn guð-
mundarvasi, sem leynzt hafði
undir hjúpnum. Hrifnum stanga-
veiðimanninum hnykkir við.
Hann nýr augun og les aftur:
„Hins vegar þykir mér rétt
að taka fram að útlendingar
líta allt öðrum augum á silungs
veiðar en við íslendingar ger-
um. Þeir telja þær miklu göf-
ugri íþrótt heldur en hér er
gert.“
Þetta var rétt lesið, það er
ekki um að villast. Útlending-
Framh. á bls. 6
Frá nýja bamum á Borginni. Hótelstjórinn Pétur Daníelsson lengst til hægri.
Hótel Borg opnar nýja
og glæsilega vínstúku
i.
1 Vísi 30. apríl birtist viðtal
við Guðmund Ásgeirsson stór-
leigjanda, sem víðfrægur mun
orðinn fyrir sköruleg tilboð í
laxveiðiár og dugnað við fram-
leigu þeirra. Er í viðtalinu m. a.
haft eftir Guðmund:
„Annars hafa heyrzt raddir
um það, að veiðiárnar og veiði-
vötnin hér eigi aðeins að vera
fyrir íslendinga eins og er-
lendir ferðamenn eigi ekki að
fá aðgang að þeim. Ég skil ekki
þann hugsunarhátt og sízt þar
sem Ferðaskrifstofa ríkisins og
e. t. v. fleiri aðilar reyna að
hæna erlenda ferðamenn til Is-
lands, ekki sízt á þeim forsend-
um, hvað hér er góð lax- og
silungsveiði. Ef við getum ekki
boðið útlendingum upp á sæmi-
lega þjónustu, er eins gott fyrir
okkur að loka landinu fyrir
þeim. Þröngsýn sjónarmið í
þessu efni sem öðru eiga engan
rétt á sér.“
Víst er það sjónarmið til, að
vötn og ár á fslandi eigi fyrst
og fremst að vera fyrir íslend-
inga. íslenzk gæði eiga að vera
fyrir Islendinga að margra dómi.
Og vel má líta svo á, að málið
snúi fyrst og fremst að íslend-
ingum sjálfum, eða öfugt við
það, sem Guðmundur vill vera
láta. '
Tala laxeiðiáa á íslandi er
takmörkuð. Veiðitími er fyrir-
fram ákveðinn og einnig tala
þeirra stanga, sem hafa má í án-
um samtímis. Af þessu leiðir,
að fjöldi stangardaga við lax-
veiðiár hvert sumar er takmark-
aður. Þeir eru ekki fleiri en svo,
að ísl. stangaveiðimenn telja
sig hafa þörf fyrir þá alla og
vilja þá alla.
Séu erlendum mönnum leigð-
ar Islenzkar laxveiðiár svo að
nokkru nemi, hlýtur af þv, að
leiða, að íslenzkir stangaveiði-
menn verði að þoka vegna út-
lendinganna. Hvaða ástæða er
til að leika Islendingana þann-
ig i þeirra eigin landi? Væri þá
ekki, — svo að notuð séu orð
Guðmundar, — „eins gott fyrir
okkur að loka landinu fyrir
þeim?“
II.
Margur guðmundurinn kann
að vilja benda á forna reglu og
segja, að málið sé sjálfleyst ef
íslenzkir menn vilja ekki borga
jafn mikið fyrir fslenzkar ár og
erlendir menn. Þetta sjónarmið
þarf engum að koma á óvart.
Hitt er svo annað mál, hvort
eðlilegt sé að fallast á það skil-
málalaust f því efni, sem hér
um ræðir. Ekki er endilega
víst, að sanngjarnt þyki að meta
hvað eina til óekta myntar,
hvað sem segja má um silfur-
peningana. Lftum til dæmis á
þrjú tilvik:
Hugsum okkur, að erlendir
menn byðu drjúga leigu fyrir
veiðirétt í fslenzkri landhelgi,
íslenzkir menn vildu ekki greiða
svo mikið og erlendum þá leigð
veiðin. Væri sú ráðstöfun eðli-
Ieg?
Setjum svo, að erlend fþrótta-
félög byðu góða leigu fyrir
íþróttavelli til æfinga á íslandi.
íslenzk fþróttafélög eru sem
kunnugt er févana að jafnaði
og gætu ekki keppt í verði. Ætti
þá skilyrðislaust að láta fs-
lenzka æsku þoka fyrir útlend-
ingunum?
Og gerum ráð fyrir, að öllum
leiguliðum á fslenzkum bújörð-
um sé sagt upp jarðnæðinu og
jarðimar leigðar erlendum
mönnum, sem bjóða hærri Ieigu
en íslendingarnir sjá sér fært að
greiða. Væri ekki eðlilegt, að
upp kæmi kurr nokkur meðal
hinna burtreknu bænda?
Þessum dæmum mætti halda
lengi áfram. En ef til vill er
tómt mál að tala um þetta. Lfk-
ur benda til, að Guðmundur
hafi í raun og veru engan sér-
stakan áhuga á rétti erlendra
manna umfram innlendra til
íslenzkra gæða. Hann greiðir
fyrir þeim, sem kaupa af hon-
um veiðileyfin, útvegar þeim
eitt og annað, og þiggur auð-
vitað þóknun fyrir. Erlendir
menn þurfa meiri fyrirgreiðslu
en innlendir. Þeir skilja því
eftir meira fé í vösum Guð-
mundar fyrir hvern leigðan
stangardag. Af þvf kann að
stafa áhugi hans fyrir þeim
umfram Islendingana.
Engum blandast hugur um,
að Guðmundi er eðlilega kær-
ara að 100 krónum meira verði
eftir f vösum hans fyrir hvem
framleigðan stangardag. En rétt
kann að vera að Iíta á fleira
en vasa Guðmundar, þegar
heildarstefnan er ákveðin í
þessum málum öllum.
III.
Viðtalið í Vfsi, sem vitnað er
til hér að framan, snýst aðeins
að litlu leyti um samanburð
Guðmundar á rétti íslenzkra og
Eigendur Hótel Borgar boð-
uðu fréttamenn á sinn fund
fyrir helgina, og sýndu þeim
breytingar þær sem gerðar hafa
verið á vínbar hússins. Er bar-
inn nú mun stærri og setur hin
vandaða innrétting glæsilegan
svip á salarkynnin.
Snyrtibergi hafa og verið
endurbætt í hólf og gólf, gagn-
ger breyting hefur verið gerð á
gistiherbergjunum og eru þau
nú sem ný væru.
öli herbergin eru nýmáluð,
svo og baðherbergi. Þá hafa
gangar verið málaðir og ný
teppi með merki hótelsins eru
í vefnaði og verða sett á bráð-
lega. Veitingarsalir hafa einnig
verið málaðir. Á s.l. ári var
sett upp ný lyfta. Efsta hæð
gistihússins var innréttuð að
nýju og eru þar gistiherbergi og
lítill funda- og samkomusaiur
í turni. Alls eru gistiherbergi
46 og rúma 73 gesti.
Eins og sjá má af þessari
upptalningu hafa víðtækar við-
gerðir og endurnýjanir átt sér
stað á Hótel Borg, bæði að utan
og innan. Hafa þessar breyt-
ingar verið gerðar með tilliti til
breyttra aðstæðna og breyttra
tíma frá því hótelið var byggt,
en „Borgin" var byggð árið
1930.
Mesta athygli vekur vfnbar-
inn f suðurendanum, og þá
einkum vegna hinnar sérlegu
smekklegu innréttingar. Veggir
og borð eru úr palesander
Framhald á bls. 6