Vísir - 18.02.1964, Blaðsíða 8

V í SIR . Þriðjudagur 18. febrúar 1964.
VISIR
Otgefandi: Blaðaútgáfan VlSIR
Ritstjóri: Gunnar G. Schram.
Aðstoðarritstjóri: Axel Thorsteinson
Fréttastjóri: Þorsteinn Ó. Thorarensen
Ritstjórnarskrifstofur Laugavegi 178
Auglýsingar og afgreiðsla Ingólfsstræti 3
Áskriftargjald er 70 krónur á mánuði
I lausasölu 5 kr. eint. — Simi 11660 (5 línur)
Prentsmiðja Vísis. — Edda h.f.
Sjúkrahús Hvíta-
bandsins þrjátíu ára
Fáeinar fátækar konur stofnuðu það og ráku i niu ár,
SAS og norræn samvinna
Það þótti mikið i fang færzt,
jVÚ þingar Norðurlandaráð í Stokkhólmi. Það er W ®r n0kkrar konl!r’ ktt.efnum
x' r ° bunar, réðust í það fynr rum-
brennipunktur norrænnar samvinnu. Þar hafa margar fi Um 30 árum að koma upp
góðar hugmyndir um sameiginleg mál Norðurlanda I' sjúkrahúsi því, sem hiaut nafn-
, , , . iö Sjúkrahús Hvítabandsins, en
komið fram og a þessum þingum eru bræorabondin það á þrítugsafmæii i dag, og
fastast tengd. En raunsæi er nauðsynlegt þegar rætt er Þá mi8aö vi8> aö Þa8 tók tn
. , * * . | starfa þennan dag fyrir 30 ár-
er um norræna samvinnu. Hun verður að vera meira ! um
en orðin tóm. Þess vegna munu allir íslendingar taka 1 tilefni bessa merkisafmæiis
undir orð Bjarna Benediktssonar forsætisráðherra, er | IjúkrahúsiðTgær^og geré» yf-
hann mælti á fundi ráðsins á laugardaginn. Hann ræddi iriæknirinn, Kristinn Bjöms-
um afstöðu hins störa þriveldaflugfélags SAS til ann- ;
ars íslenzka félagsins, og gagnrýndi hana. Hann spurði frá starfinu.
réttilega hvers vegna SAS leitaðist við að hindra starf- , tngK”“““á° .1
semi íslenzka félagsins, sem svo þýðingarmikil er fyrir . < neitt merkisafmæii, þegar ein-
ísland, en skiptir hið stóra félag tiltölulega litlu máli. [ stakimgar ættu í hiut, og bætti
® við, „og raunar á það við hér
Norðurlandaraðið er einmitt vettvangur fynr slík || nka, en Hvítabandið gengur nú
ar umræður. Og það er mikilvægt fyrir framtíð Norð- ^gar“t,®8 sitt banamein og er
urlandaraðsms og norræna samvmnu að af hreinskilm & stórafmæii framar, því að fyr
sé talað um ágreiningsmálin og drengilega gagnrýnt, ir bví Iiggur aðeins ein merkis-
ekki siður en sjálfsagt er að benda á hið marga sam- -í sjúkiingurinn fer þaðan, og er
eiginlega. Sænsk blöð hafa sum furðað sig á einurð þ von manna, að þess verði ekki
og hreinskilni íslenzka forsætisráðherrans. Það er góðs ; 7e°rslTþeg!r ^Boígarspiíannn
viti. Það sýnir að haldið hefir verið á málstað íslands sem nú er í smiðum tekur tii
af fyllstu einbeitni ,en þó hvergi verið ofmælt. : Jáfer ui hérdS
, vinsæl fyrirmyndarstofnun
! merkisafmæli.
r /J | #*/ III Það var ágætiskonan Ólafía
O OKrl LOTTIGIOQ Jóhannsdóttir, sem gekkst fyrir
þvi, fyrir seinustu aldamót, að
gJARTSÝNI og stórhugur einkennir starfsemi Loft- hér var st°fnuð deiid Hvíta-
leiða. Ýmsir héldu að félagið myndi leggja árar í bát : ígísTp'úrTenna um bfnd'ndi
þegar IATA-samsteypan lýsti yfir verulegri fargjalda- °s ííknarmái. Féiagið hófst
lækkun, sem kemur til framkvæmda 1. apríl. Vafalaust þgfmr ba"um, L™n aþaðVIf"f
hefir það verið áfall fyrir Loftleiðir. En félagið tók upp ekki fyrr en eftir 1930, sem
baráttuna, lækkar enn sín fargjöld og kaupir í gær , Te'TfyfifséTTkaJnTieiðfr
tvær risaflugvélar fyrir 400 millj. krónur. Þau kaup tii.þess að reisa hér sjúkraskýii
sýna að hátt er stefnt. Hinar tvær nýju vélar eru undir- eða_. sjúkrahfs-. Yf;rl8eknirinn
staða þess að Loftleiðir geti haldið áfram rekstri sín- hafa verið fuiikomiega ijóst
um. — Nú verður félagið að ná til enn fleiri ferðalanga hversu beirri s!arfsemi skyldi
en aður til þess að flugið verði abatavænlegt með hin- ; húsið sem þær reistu & engan
um lágu fargjöldum. Vonandi tekst félaginu að fylla • hátt, sérhæft fyrir sjúkrahús-
hinar storu velar farþegum milli heimsálfanna og halda mörgum erfiðieikum. En það
þeim sess sem það hefir unnið sér í þjónustu sinni var miki8 færzt 1 fane af fá-
, , , , , , f! einum fátækum konum, að
við mnlenda og erlenda ferðalanga. reisa þetta hús og búa það nauð
III synlegustu tækjum til hjúkrun-
> ar og lækninga á einhverjum
A 3í -I _ - .* mestu erfiðleikaárum, sem kom
rlO aæmi POtCJGItS ið hafa á þessari öld, með at-
f vinnuleysi, lánsfjárskorti og
ÍSLENZKU keppendumir eru nú komnir heim frá hvers kyns vandræðum. Þær
Vetrar-Olympíuleikunum í Innsbruck. Þeir komu ekki ' Tíekstn^hússinTTnæTg* £
heim með gull eða silfurverðlaun, urðu hvergi meðal | en Þá hafði féiagið ekki íengur
hinna fyrstu í leikunum. Fyrir það hafa þeir sætt háðs- . SSinum fvaxaní dýTð
glósum í blöðym og mátt gjörla heyra að þeir væru stríðsáranna, og gaf Reykjavík-
litlar kempur. Auðvitað er það mesta fásinna að ætlast ! . urbæ b*sið með.ÖIiumMbúnf8i:
til þess að smæsta þjóð álfunnar vinni stóra sigra á seminni áfram.
úheimsmóti. En ummælin sýna að enn eru margir [| Tiidrög.
Þorgeirar Hávarsynir í landinu, sem belja hátt og é > Fu!1 ástæða væri fil að rifia
, , - . u , tV upp sitt af hverju um tildrögin
Hta 1 skjaldarrendur. I undan voru, er konumar ráku
og gáfu svo Reykjavikurborg
að stofnun þessa sjúkrahúss og
verður hér getið nokkurra atriða
Hvitabandsdeildin Islenzka var
stofnuð 1895 og voru aðalstofn-
endur hennar Þorbjörg Sveins-
dóttir og Ólafía Jóhannsdóttir,
sem fyrr var getið en fjársöfnun
til sjúkrahússins hófst þegar
1922. Frumkvæði og forgöngu
hafði þáverandi formaður Sig-
urlaug Þorláksdóttir, systir Jóns
heitins Þorlákssonar. Stjórn fé
lagsins er sjúkrahús Hvítabands
|5M Hiimilllllll -
rjK ;■ í"'1 1 .... '!'■
: , _ - .......... .........
Kristinn Björnsson, yfirlæknir.
ins tók til starfa, var þannig
skipuð: Guðlaug Bergsdóttir for
maður, Helga Þorgilsdóttir vara
formaður, Guðlaug Benedikts-
dóttir féhirðir, Ingveldur Ein-
arsdóttir ritari en meðstjórnend
ur: Þorbjörg Hannibalsdóttir,
Guðfinna Einarsdóttir, Guðrún
Skúladóttir og Þórunn Hafstein
Smíði.
Smíði hússins hófst 16. jan-
úar 1932 og var kostnaður við
smíði þess til vígsludags 120.000
krónur. Reykjavíkurbær gekk I
ábyrgð fyrir 30.000 kr. láni til
stofnunarinnar og Alþingi veitti
5000 kr. sem styrk til félagsins
vegna sjúkrahússins.
Vígsla.
I Vísi í febrúar 1934 segir svo
frá, að eftir að vígsluathöfn var
lokið, en vígsluræðu flutti séra
Bjarni Jónsson þá dómkirkju-
prestur, hafði Kristinn Björns-
son, sem ráðinn var yfirlæknir
stofnunarinnar, skýrt frá útbún-
aði og tækjum, sem „keypt voru
frá fullkomnustu verksmiðju
Þýzkalands." Ennfremur var
sagt frá minningargjöfum um
látna menn og konur, til þess
að búa nokkur herbergi innan-
stokksmunum. „Sjúkrahús þetta
er I öllu hið vandaðasta og hef
ir það óefað verið miklum erf-
iðleikum bundið að koma því
upp, en mestu erfiðleikarnir séu
að baki hirina áhugasömu
kvenna, sem að þessu máli hafa
unnið.“
En það var vissulega við
marga og mikla erfiðleika að
stríða á þeim 9 árum sem fram
sjúkrahúsið, og var það mikið
starf, sem Guðlaug Bergsdöttir
formaður félagsins á þeim tíma
innti af höndum og samherjar
hennar.
Yfirlæknirinn gat þess, að
það hafi vitaniega orðið sjúkra-
húsinu til góðs, er Reykjavík-
urbær var orðinn eigandi þess,
því að margt var farið að ganga
úr sér og þurfti endurnýjunar
við Kvað hann Reykjavlkurbæ
ávallt hafa sýnt sjúkrahúsinu
þann skilning að útvega nauð
synlegustu hluti og bæta það
sem úr sér gekk og einkum hin
stðari ár.
Skurðlækningastarfsemin
„Framan af var hér almenn-
ur spítali, sjúklingar teknir bæði
til skurðlækninga og lyflækn-
inga, en bráðlega sótti I það
horf að skurðlækningastarfsem
in náði forystunni og við stofn-
un Borgarspítalans I Heilsu-
verndarstöðinni varð Hvíta-
bandið að hreinni skurðlækn-
ingadeild á móti lyflækninga-
deild þar. Vinnuskilyrði eru nátt
úrlega slæm hér, þrengsli feiki-
leg og þægindi Iltil, en með
vana, góðri samvinnu innan
húss og utan hefur þetta geng-
ið skammlaust' og ekki að sjá,
að sjúklingar sniðgangi Hvíta-
bandið. Hins vegar getum við
ekki stundað allar greinar
skurðlækninga. Það er t.d.
hvergi hægt að koma fyrir ort
hopedisku operationsborði og
getum við því ekki sinnt meiri
háttar beinbrotum svo að aðeins
eitt sé nefnt.
26.500 sjúklingar á 30
árum.
Á undangengnum 30 árum
hafa 26.500 sjúklingar verið
lagðir inn I sjúkrahúsið og hef
ur sjúklingum fjölgað ár frá
ári, vegna þess hve meðal legu-
tími hefur stytzt, en hann komst
upp I 28 daga 1938 en var á
sl. ári 11, 3 dagar, og má þetta
þakka ýmsu.
Aðeins tvö sjúkrahús fyrir.
Aðeins tvö sjúkrahús voru
fyrir, er sjúkrahúsið tók til
starfa, Landakot og Landspít-
alinn og viðbót 34 rúma því mik
ilvæg og þau urðu brátt 42.
Starfsiið.
Kristinn Björnsson hefur ver-
ið yfirlæknir frá byrjun, kom
þangað frá Landspítalanum, en
hann hafði verið aðstoðarlækn-
ir á skurðlækningadeildinni frá
stofnun hennar. Margir þekktir
læknar, nú látnir, störfuðu á
Hvltabandinu: Jens Jóhannes-
son, Gunnlaugur Einarsson,
Árni Pétursson og Gunnar Cort
es. Björn Gunnlaugsson var aðal
lyflæknir sjúkrahússins um
langt árabil. Nú vinna þessir
læknar við sjúkrahúsið, auk yf
irlæknis: Andrés Ásmundsson,
Eggert Steinbórsson, Þórarinn
Guðnason. allir skurðlæknar,
Guðmundur Biörnsson augn-
Framh. á bls. 6
/