Vísir - 14.09.1964, Síða 8

8
VtSIR . Mánudagur 14. september 1964

visiR
CJtgefandi: BlaOaCtgáfan VISIR
Ritstjóri: Gunnar G. Schram.
Aðstoðarritstjóri: Axel Thorsteinson
Préttastjórar: Þorsteinn Ó. Thorarensen
Björgvin Guðmundsson
Ritstjómarskrifstofui Laugavegi 178
Auglýsingar og afgreiösla Lngólfsstræti 3
Áskriftargjald er 80 kr. á mánuði.
I lausasölu 5 kr. elnt. - Sfmi 11660 (5 linur)
Prentsmiðja Vfsis - Edda h.f.
Dagur Leifs heppna
l^ins og frá hefur verið skýrt í fréttum, hefur Banda-
ríkjaþing nú ákveðið að 9. október skuli framvegis
haldinn hátíðlegur sem dagur Leifs Eiríkssonar. Hans
nefur að sönnu verið minnzt þar vestra þennan dag
nokkrum sinnum áður, en þá þurfti til þess sérstaka
ákvörðun hverju sinni.
Það hlýtur að vera öllum íslendingum gleðiefni,
að með þessari ákvörðun er fengin full viðurkenning
Bandaríkjanna á því, að Leifur hafi fundið Ameríku
iyrstur hvítra manna. Menn af norrænum stofni í Vest-
urheimi hafa lengi barizt fyrir því, að þessi viðurkenn-
ing fengist, og eftir áratuga baráttu sjá þeir nú loks
fullan árangur þeirrar sóknar. Fyrsta viðurkenning
Bandaríkjanna kom, eins og flestir vita, þegar þeir
sendu íslendingum styttuna af Leifi, sem stendur á
Skólavörðuholti, árið 1929, í tilefni Alþingishátíðar-
innar, sem haldin var árið eftir. En af ýmsum ástæð-
um hefur dregizt að full viðurkenning fengist þar til nú.
Vera má, að rannsóknir norska fornleifafræði'ng's-
:ns Helge Ingstad og konu hans, á Nýfundnalandi, hafi
átt sinn þátt í því að flýta fyrir þessari ákvörðun
Bandaríkjaþings. Þótt enginn efaðist raunar um áreið-
anleik hinna íslenzku heimilda um fund Vínlands og
fcrðir Leifs Eiríkssonar, hafa þó fyrrnefndar rannsókn-
ir og fomleifafundir þeirra Ingstad-hjónanna staðfest
sannleiksgildi sögunnar svo vel sem verða má.
Þetta er enn ein sönnun þess, hve íslenzkar forn-
sagnir eru áreiðanlegar heimildir, og má í því sam-
bandi einnig minna á það, sem nú er að koma í ljós
við fomleifarannsóknirnar í Brattahlíð á Grænlandi.
Menn skyldu því hér eftir varlega halda eins fast fram
þeirri skoðun og sumir hafa gert fram að þessu, að
sögumar séu að meira eða minna leyti skáldskapur,
æm lítið og stundum ekkert sé hægt að reiða sig á.
fíminn kann að eiga eftir að leiða í ljós margt fleira,
•em rennir óyggjandi stoðum undir sannleiksgildi
þeirra.
Um stóriðju
Qrein Steindórs Steindórssonar menntaskólakennara
Akureyri, sem hann ritaði fyrir skömmu í tímaritið
Heima er bezt“, hefur vakið verðskuldaða athygli,
nda nokkuð verið frá henni sagt og í hana vitnað hér
í blöðunum undanfarið.
Steindór ræðir málið skynsamlega og öfgalaust,
frá öllum hliðum. Þar örlar hvergi á því ofstæki og
emstrengingshætti, sem oft hefur komið fram í skrif-
um stjómarandstæðinga um þetta mál. Virðist með
Uu ástæðulaust að blanda inn í það pólitík, eins og
eir hafa gert. Hér á það sjónarmið eitt að koma til
'eina, hvort hagkvæmt er fyrir okkur, að hafizt verði
uanda um stóriðju, og óneitanlega bendir margt til
að svo sé, ef rétt er á málinu haldið.
Danski lögreglufulltrúinn Sandholt ræðir við Kýpurbúa í þorpinu Kazaphani.
á KYPUR
Kunnara er en frá þurfi að
segja, að erfiðleikarnir á Kýpur
hafa verið miklir og vaxandi á
þeim tíma, sem gæzluliðið hef-
ur starfað þar og alþjóðalög-
reglulið. Þessir erfiðleikar stafa
að verulegu leyti af afstöðu
Kýpurstjórnar, en hún einkenn-
ist a.' mikilli stirfni, að ekki sé
meira sagt.
... Nú er. þpss skammt að biða,
að .út sé runnið þriggja mán-
st6& 'ktárfstímaDil gæzluliðsins
og hefur U Thant framkvæmda-
stjóri Sameinuðu þjóðanna nú
óskað heimildar til þess að
framlengja dvalartíma þess þar
enn um 3 mánuði.
í greinargerð til Öryggisráðs-
ins kvartar hann yfir afstöðu
Kýpurstjórnar, gagnrýnir hana
sannast að segja hvasslega, svo
að á orði er haft, að hann hafi
ekki fyrr verið jafn skeleggur
í málflutningi.
Fer hann fram á, að gæzlu-
liðið fái frjálsræði til þess að
fara um eyna að vild og fjar-
lægja götuvirki og tálmanir, sem
torvelda starfsemi gæzluliðsins,
að það megi grípa til gagnað-
gerða ef á það er ráðizt við
framkvæmd hlutverks síns o.
fl., svo sem'i' að koma á vopn-
lausuro spildum, þar sem hætt
er við tj aðilar berist á bana-
spjót.
Á sama tíma og hann fór
fram á þetta, í vikulok síðustu,
voru horfur enn hinar fskyggi-
legustu: Tyrkir hótuðu að flytja
með valdi matvælabirgðir handa
fólkinu í Kokkina, nema Kýpur-
stjórn leyfði þangað frjálsa mat-
vælaflutninga, en Makarios heí
ur varað við alvariegum afleiö-
ingum slfkra aðgerða.
Um sama leyti var birt frétl
um það, að sendinefnd frf
Kýpur væri komín til Moskva
en Kýpurstjóm hefur beðið sov-
étstjórnina um aðstoð og fengií
einhver vilyrði fyrir slfkri að-
stoð, ef innrás yrði gerð i
eyna.
Dönsk blöð hafa nýlega biri
frásagnir um erfiðleika þá, sen
danska lögreglan á Kýpur á v*
að strfða.
í einu þeirra er m. a. sagf
frá ferðalagi til danskrar varð-
stöðvar f þorpi f Kyreniafjön-
um, þar sem tyrkneskumæland!
menn og grískumælandi menn
búa, — en samkomulagið þarm
ig, að þeir talast aldrei við.
Varðstöðin er f húsi, þar sen
barnakennari þorpsins eitt sinr
bjó, en þarna hefur ekki verit
nein kennsla sfðan f desem
ber í fyrra. Þama er f stutti
máli umhorfs eins og í yfirgefnt
húsi á ófriðarsvæði.
Og á þessum stað er umræðu
efni lögreglumanna, sem á verði
eru, eðlilega:
Hvað gerist 27. september
er dvalartímanum lýkur? Fáun:
við að fara heim þá? Og er ekki
von, að friðelskandi Norður
landabúar, rólyndir menn at
eðlisfari og löghlýðnir, spjrrj:
þannig. Og alveg vafalausi
hugsa lögreglumenn ahnam
þjóða á sömu lund. Þvf má vií
bæta, að þeir hafa oft hætt líf;
sínu til þess að geta sinnt hlut-
verki sínu, vopnlausir gegr.
vopnuðum mönnum, sem hata
og verður það oft fyrst fyrir at
grípa til vopna. Reynslan hefui
sýnt, að starfsemi lögreglumanr.
anna hefur alveg ómetanlegs
þýðingu, því að lögreglumenn-
irnir eru reyndir, sérþjálfaðir :
lögreglustörfum og hæfari ti:
þess að sinna ýmsum hlutverk-
um en óreyndir, ungir her-
menn.
Frásagnir allar leiða í Ijóí
hversu mikilvægt það er, að al-
þjóðalögregla verði áfram á
Kýpur. í dönsk.m blöðum ei
rætt um, a það sé erfiðara að
sjá af lögreglumönnum til þess
að fara t'il Kýpur en ungum
mönnum til gæzlustarfa, því að
lögreglumannanna sé svo mikil
þörf heima í Danmörku. En
verði alþjóðalögregla þar á-
Framh. ð bls 6.
Ladaegaard, danskur yfirlögregluþjónn, í eftirlitsferðalagi á Iahds-
byggðinni á Kýpur. Hann hafði lagt Nimbus-bifhjólið sitt upp að
vegg, en slíkt farartæki hafði fólkið sums staðar aldrei aug-
um litið fyrr.

í*gagg5l