Vísir - 14.09.1964, Side 9

jaciaaDaoDaaDDoaaoaaaaDaaaaDQaoaaaaaaaDaDaaf -'ittijoaDDOoaDoaoaaaaaooDaaoaaaaaaaoauuu.ju^aaBtiutioaaaDaoaDDaDaaoaaanmjt.aoauotitniaaaooooaoDaooaouuiJdaoocic'c/aoc.m.jaaottoual
VlS IR • Mánudagu H ■ orlembei 1984.
9
„Ég hef alltaf verið
heilluð af Íslendingasög-
unum“, segir dr. Julia
McGrew, háskólakenn-
ari við Vassar College í
Bandaríkjunum. „Fyrir
10 árum ákvað ég, þeg-
ar ég hafði lokið dokt-
orsprófi, að ég skyldi
fara og sjá ísland með
eigin augum, en það hef-
ur dregizt dálítið, af því
að ég hafði öðru að
sinna. Loks gat þó orðið
úr hinni langþráðu ferð,
og nú er ég búin að ferð-
ast um mestallt landið
og skoða sögustaðina
fomu, sem mig hefur
alltaf dreymt um að sjá.
Hver steinn og hver hóll
hefur sitt gildi, og sög-
umar verða ljóslifandi
fyrir manni, þegar mað-
ur kemur í umhverfið,
þar sem þær gerðust í
raun og vem. Við þenn-
an stein stóðu þeir,
þama gelti hundurinn,
bilinu. Hjá þeim má finna
þennan sama næmleika fyrir
lifandi sögu, raunverulegri
sagnfræði, sem sýnir líf
fólksins og margvíslega
árekstra innan þjóðfélagsins,
örlög einctakra manna og
kvenna, sögð í dæmisögum og
ljóðum - þar er sagnfræði
og skáldskap blandað svo
meistaralega saman, að allt
rennur í eina samstæða
heild“.
IS3
„Lesið Þér fornsögurnar á
fslenzku?"
„Já. Og ekki aðeins það,
heldur er minn stærsti draum
ur að geta þýtt íslendinga-
sögu Sturlu Þórðarsonar á
ensku. Eitthvað af Sturlungu
er til í enskri þýðingu, en ís-
lendingasaga hefur enn ekki
verið þýdd mér vitanlega eða
að minnsta kosti ekki verið
gefin út. Ég hef mikla löng-
un til að þýða hana og gefa
út með skýringum og leitast
við að gera grein fyrir áhrif-
um umhverfis og aldaranda á
sagnritun Islendinga á 13.
öld“.
ISI
„JJvað kennið þér við Vass-
ar háskólann? Á það
eitthvað skylt við íslend-
ingasögumar?"
„Nei, ekki beinlínis. Og þó.
Ég kenni fomensku og bók-
menntafræði, Chaucer, Shake
speare o.s.frv., og satt að
segja valdi ég mér þetta
„Jpinnst yður íslandsdvölin
hafa hjálpað yður til að
skilja betur anda fomsagn-
anna?“
„Já. hiklaust. Eins og ég
sagði, er alveg nauðsynlegt
að sjá umhverfið, íslenzka
landslagið og náttúruna, og
finna áhrifin frá landinu
sjálfu. Ég hef lesið íslenzku
árum saman, en því miður er
ég óttalegur klaufi að tala
hana. Það er svona, þegar
maður hef' lesið þetta með
hringlandi vitlausum fram-
burði í mörg ár; þá er ekki
svo gott að leiðrétta vitleýs-
umar allt í einu. Ég lét það
verða mitt fyrsta verk, þegar
ég kom hingað, að þjóta út
í búð og kaupa Biblíuna á
íslenzku og Shakespeareþýð-
ingar Helga Hálfdanarsonar,
og annað las ég ekki til að
byrja með. Ég á ekki orð yfir
þessar undursamlegu þýð-
ingar á Shakespeare - ég
hélt bókstaflega, að það væri
ekki mögulegt að endurskapa
verk hans á þennan snilldar-
lega hátt á öðru tungumáli.
Jæja, eftir það las ég allt sem
ég náði í um Sturlu Þórðar-
son og byrjaði sfðan á þýð-
ingunni. Mér finnst ég búin
að fá talsverða tilfinningu af
landinu sjálfu, og það hjálpar
mér mikið“.
„Hvað verðið þér lengi
héma?“
„Þangað til um miðjan nóv-
ember, býst ég við. Ég von-
ast til að geta ráðfært mig
við sérfræðinga bæði hér á
landi og í Bandaríkjunum, og .
ég hef hugsað mér að dvelj-
svona byrjaði bardaginn
o. s. frv. Maður þarf eig-
inlega að þekkja lands-
lagið til að geta metið
sögumar til fulls“.
ISI
”Og, eruð þér að stunda ein-
hverjar sérstakar rann-
sóknir hér á landi?‘
„Já, eiginlega er ég það.
Ég fékk eins árs leyfi frá
störfum og styrk frá ,The
American Association of Uni-
versity Women' til að vinna
að verkefni, sem lengi hefur
verið mér hrgleikið. Doktors-
ritgerðin mín fjallaði um sjö
íslendingasögur, ekki einung-
is frá bókmenntafræðilegu
sjónarmiði, heldur leitaðist
ég við að sýna fram á, hvem
þátt umhverfi og aðstæður
Islendinga á þeim tímum
hefðu átt í hæfileikum þeirra
til sagnfræðiritunar. Á sama
tíma skrifuðu Englendingar
annála, þurrar skýrslur um
atburði, sem höfðu gerzt, en
þar vantaði gersamlega alla
tilfinningu fyrir cinstakling-
um og örlögum þeirra. Þegar
ég 1«« íslendingasöguinar,
dettur mér helzt f aug Shake-
sþCáre, Marlowe og aðrir
hófundar frá Elísabetartfma-
starf vegna þess að ég gat
ekki hugsað mér neitt eins
himneskt vera borgað
fyrir að gera það sem mér
þykir skemmtilegast af öllu:
að ræ’ ’ 'kmenntir við fólk,
sem hefur áhuga á þeim. Mér
finnst ákaflega gaman að
kenna, og ég hef verið há-
skólakennari síðastliðin 10
-ár, þar af 6 ár við Vassar
College, sem er kvennahá-
skóli starfræktur eftir frjáls-
legum og nýtízkulegum að-
ferðu.n. Þar eru margir af-
burðanámsmenn, og andrúms
loftið er líflegt og örvandi.
Ég 'k at Shakespeare ár
eftir ár, og ég tr eftir því,
að hvért Jinn sem ég var að
útskýra hann og aðra höf-
unda Elísabetartímab!lsins,
fór ég að sjá fvrir mér per-
sónur og atburði úr íslend-
inga águnum. Smám saman
vaknaði aftur hjá mér gamli
áhi ir á "‘.urlu 1 órðarsyni
og sagnfræðiritun hans, og
mér fanr.st svo fráleitt, að
íslendingasaga hans væri
ekki fáanleg á ensku, að ég
byrjaði að velta fyrir mér,
hvort ég gæti ekki sjálf ráð-
iz' í 1 þýða hana. En til
þess fannst mér n-’uðsy ’sgt
að sjá ísland með eigin aug-
um og drekka í mig áhrif
umhverfisins, J svo má
segja, og þegar ég fékk leyfi
frá störfum og jafnframt
styrk til þeirra rannsókna,
sem ég kysi helzt, var ég
ekki sein •* mér að nota tæki-
færið“.
„Hvenær komuð þér hing-
að?“
„í byrjun júní. Og ^g leigði
,ní fó- rr :tallt
landið eða allt sem ég komst
yfir. Það var hreint ævin-
i " ða náttúruna og
fuglalífið. Ég fylltist nýjum
áhu'.a á landafræði, og í
ágúst las varla neitt nema
bækur um fuglafræði. .llir
þeir fuglar, sem maðui sér
hér! Mér lá við að óska, að
ég væri fuglafræðingur að
mennt“.
„JJvernig gengur þýðing-
in?“
„Æ, þetta er svo gífurlegt
viðfangsefni, að ég fer hálf-
partinn hjá mér að tala um
það. É c- um það bil hálfn-
uð með íslendingasögu þ.e.a.
s. fyrst hugsa ég um að fá
meininguna sem nákvæm-
asta, þannig að ég viti raun-
verulega hv ð hver setning
þýðir. Það er ekkert áhlaupa-
verk að vinna sig gegnum rit
Sturlu Þórðarsonar, og forn-
enskan verkar -ins og hrein-
asta léttmeti á eftir. Erfiðast
af öllu er að þýða samtölin.
Þessar meitluðu, hnitmiðuðu
setningar, þar sem óendan-
lega mikið er sagt f örfáum
orðum, verða annað hvort
all að þvf óskiljan' a± ef
maður ætlar að reyna að
þýða þær nákvæmlega á
enskn eða bær lengjast svo
mikið. að hið upprunaleg
gildi þeirra hverfur. En ég
er ekki komin svo langt enn,
að ég sé farin að hafa
áhyggjur f stílnum".
ISI
ast um tíma í New York og
hafa þá stöðugt samband við
íþökusafnið. Þegar ég verð
búin að safna heimildum og
vinna að fræðilegu hliðinni,
ætla ég að ka til við að
lesa onsk ljóð ■ - verk Shake-
speares, áður ég fer að
fága þ 'ðinguna og koma
henni á eins gott mál og mér
verður unnt“.
ISI
„JJvenær haldið þér, að hún
verði fullgerð?“
„Ó, fyrst og fremst þarf
ég að komast að raun um,
hvort ég veld þ ' tórkost-
lega verkefni eða neyðist til
að gefast upp. Næsta sumar
ætt o að vera búin að gera
mér grein fyrir, hvort ég
þori alvöru að leggja út í
það, og ef úr því verður, get-
ur það tekið 5 ár í viðbót
með störfi.m mínum við Vass
ar ’ ' ’ ólann Þeg; ' hugsa
um alla þá fróðu og merku
menn, sem vinna að rannr5kn
um á Islendingasögunum,
lanf * r mig n - ~ fela höf-
uðið á bak við ritvélina mfna,
en þegar ég hugsa um, að
þetta dásamlega rit Sturlu
Þórðarsonar, Islendingasaga,
er ekki til á ku, fyllist ég
nýjum kjarki af löngun til
að bæta úr /í".
- SSB
Samtal við dr. Julia McGrew
u
□
□
53
C
D
Q
o
D
a
a
a
a
a
D
□
D
D
a
□
D
D
D
D
a
a
a
a
c
□
D
D
D
D
D
D
D
D
C
c
r,
D
a
D
D
D
D
n
D
c
£5
D
C
D
D
D
D
D
D
D
D
D
D
O
D
D
u
D
D
D
Q
D
D
D
D
D
D
D
D
D
D
D
D
D
D
D
D
D
D
D
D
D
D
a
D
D
D
C
D
D
D
D
E
t!
ta
□
c
Zí
t
t
c.
c
D
c.
t;
Ei
c
c
r
D
D
D
C
D
D
O
D
D
D
D
D
u
a
D
D
D
C
a
c
o
G
0
Q
0
Q
□
D
D
G
O
o
D
D
;*P,
•» «*rnpbswwí

HWB*æra*S