Vísir - 28.11.1964, Blaðsíða 9

Belgisku fallhlífahermennirnir.
mennirnir lentu, sem öllum
hópnum var skipað að fara út á
götuna. Þar mættu okkur upp-
reisnarhermenn, 15 þeirra voru
vopnaðir litlum vélbyssum, aðr-
ir með spjót, hnífa og önnur
frumstæð vopn. Þeir sögðust
ætla að afhenda okkur fall-
hlífahermönnunum. Þe'ir létu
okkur ganga í hóp inn á nær-
liggjandi torg og skipuðu okkur
að setjast þar niður. Rétt í þvi
komu fyrstu fallhlífahermenn-
irnir inn á torgið. Þá var sem
einn foringi uppreisnarmann-
anna yrði taugaóstyrkur og
hann skaut skoti í áttina til
okkar. Samstundis fóru hinir
svertingjahermenn'irnir að
skjóta á okkur.
Varð nú mikið uppnám á
torginu. Við skriðum hingað og
þangað í leit að skjól’i. Nokkrir
lágu kyrrir og ætluðu að látast
vera dauðir. Ég býst við að
10—15 manns hafi látið lífið
þarna.
jpallhlífahermennirnir nálguð-
ust nú en áttu erfitt
með að athafna s'ig gegn svert-
ingjunum því að við vorum
þarna út um hvippinn og hvaop
inn og allt í uppnámi. Þetta tók
10 mínútur, en það eru lengstu
tíu mínúturnar í lífi mín. Meðal
þeirra sem féllu í þessari skot-
hríð var Carlsson trúboð;-
Iæknir.
Tekið er fram, að í þessum
hóp, sem svertingjarnir leiddu
út á torgið voru upp undir 100
manns, bæði konur og börn.
Strax og fallhlífahermenn'irn-
ir fóru að svífa til jarðar i
Stanleyville gripu svertingjarnir
til hernaðarráðstafana eins og
béir höfðu hótað. Hermenn
beirra fóru út um bæinn til
heimila hvítra manna, sem enn
höfðu ekki verið teknir hönd-
um. Sýndu þe'ir mikla grimmd
í aðgerðum sínum og eru sum-
ar frásagnir flóttafólksins sem
undan komst svo ljótar, að þair
eru vart hafandi eftir. Svert-
ingjarnir sóttust eftir því að
handtaka heimilisfeður og
myrða þá síðan með köldu
blóði. Nokkrar konurnar segja
frá því, að margir hermenn
hafi ráðizt á þær og nauðgað
þeim, haft ella í hótunum ef
þær veittu mótspyrnu að skjóta
eiginmenn þeirra. Þá voru
mörg dæmi um misþyrmingai.
f öllum þessum eltingaleik var
sýnilegt að miskunnarlaus lög-
mál frumskógannna giltu.
Tjegar hluti flóttafólksins sem
bjargað hafði verið kom
til Briissel áttu fréttamenn tn.
a. tal við 68 ára gamlan mann
að nafni Joseph Frere, en með
honum hafði verið í flugvélinni
kona hans, hættulega særð og
var hún flutt á Schaerbeck-
sjúkrahúsið í Brussel þar sem
gera varð á' henni uppskurð.
— Ég hef bú'ið í Stanleyville
í 18 ár sagði hann. Ég hafði í
fyrstunni verzlun, en síðan varð
ég tæknilegur ráðunautur fyrir
prentsmiðju sem svertingjar
voru að koma upp fyrir sig.
Okkur léið mjög vel og jafnvel
eftir að Belgíumenn gáfu land-
ið frjálst höfðum við það mjög
gott. Hina innfæddu skorti a'ð-
stoðarmenn sem gætu leiðbeint
þeim með ýmsa tækn’i svo að
við urðum kyrr, enda elskaði
ég Kongó sem heimabyggð
mína. Ég var líka ánægður með
árangurinn því að mér fannst
hinir innfæddu vaxa með auk-
‘inni ábyrgð og sjálfstrausti.
En svo hófst ófriðurinn og
síðustu fimm til sex mánuðir
hafa verið hræðilegir. Uppre'isn
arherinn jókst og það var
hræðilegur uppreisnarher. í
honum voru fjölmargir ábyrgð-
arlausir 12 ára ungl'ingar. Og
sögurnar fóru að berast a.n
morð og misgerðir þessa aga-
lausa hers.
Ennþá alvarlegri atburðir áttu
Framh. á bls. 10.
VÍSIR . Laugardagur 28. nóvember 1964.
var mjög mikilsvirtur og elskao
ur læknir. Þeir tóku hann fasc-
an.og sökuðu hann um að hafa
stundað njósnir. Var hann síð-
an dæmdur til dauða bæði fyrir
njósn'ir og vegna þess að svert-
ingjarnir héldu því fram að
hann væri starfandi sem liðs-
foringi í bandaríska hernum.
Þessar sakargiftir voru rang
ar, enda frále'itt að hugsa sér
að Carlsson gæti stundað
nokkrar njósnir frá litla kristni-
boðsþorpinu þar sem hann hafði
bækistöð. En þar var hann
ein'i læknirinn á svæði þar sem
100 þúsund manns búa.
Skömmu áður en uppreisnar
herinn náði þorpi hans Wasoio
á sitt vald, hafði hann komiö
ýmsu starfsfólki sínu undan
En sjálfur sneri hann aftur t;‘
þorpsins, vegna þess að hann
áleit það skyldu sína sem
kristniboði og læknir að hjálpa
fólkinu.
Þó hann hefði verið dæmdur
til dauða var aftöku hans frest-
að viku eftir viku og var það
vegna þess að uppreisnarmenn-
irnir virtust reiðubúnir að láta
hann lausan gegn gre'iðslu
Fulltrúar Sameinuðu þjóðanna
og Rauða krossins ræddu við
fulltrúa uppreisnarmanna um
lausnargjald, en þar kom brátt
í ljós, að uppreisnarmenhirnir
myndu þá komast á bragðið c.g
heimta Iausnargjald fyrir fleiri
hvíta menn. Þeir héldu hvítu
mönnunum þannig í gíslingu
og yfirvofandi voru hótanir um
að drepa þá.,....
Jþað er annars athyglisvert, að
Carlsson var ekki tekinn af
lífi samkvæmt dóminum, held-
ur félF hann í morðskothríð
svertingjanna á hóp hvítra
manna á svokölluðu Lumumba-
torgi i Stanleyville, eftir að
árás fallhlífahermannanna var
hafin.
Það var ekki fyrr en um síð-
ustu helgi, sem fjöldahandtökur
hvítra manna í Stanleyville hó*'
ust og má vera að uppreisnar-
mennírnir hafi gripið til þess
ráðs þegar fréttirnar bárus.
um að fallhlífarlið væri komið
til Ascension-eyju úti fyrir Af-
að svert-
ingjarn'ir hugðust varðveita hina
hvítu menn áfram sem gísla.
VI
jginn af þeim sem þá var
handtekinn belgíski rækt-
unarmaðurinn Alfred Kinet
lýsir þessu svo:
— Aðfaranótt laugardags
fóru hermenn út um bæinn og
söfnuðu saman belgískum og
bandarískum mönnum. Var það
ætlun þeirra að flytja okkur á
brott frá bænum og geyma
okkur á öruggum stöðum úti i
skógunum. Við vorum í fyrst-
unni færðir til fangadvalar á
Hótel Victoria. Menn af öðrum
þjóðernum svo sem Grikkir og
portúgalar fengu að dveljast á-
fram heima hjá sér.
Svo var það á þriðjudags-
morguninn, þegar fallhlífahcr-
Gbenye foringi uppreisnarmaniia hægra megin og vopnaðir iylgismeun hans.
-5'^a)—WWat—feaaoaaggii i Ii^nnn ’aamae
JJelgísku fallhlifahermennirnir
komu timanlega til Stan-
leyville til þess að bjarga 1300
hvítum mönnum, sem voru þar
ýmist fangar eða gátu átt von
á; árásum svertingja. Þeir komu
bó ekki nógu fljótt, þvi að á
beirri einni eða tveimur klukku
stundum sem leið frá því að fall
hlífarliðið varpaðj sér til jarðar
og þar til það 1 hafði bæinn á
sínu valdi tókst svertingjunum
að murka lífið úr 30—Í0 hvítum
föngum. Og enn er ekki búið
að bjarga öllum þeim hvítu
mönnum, sem þarna dveljast.
Er talið að um 300 séu enn í
hættu í skógunum kringum
Stanleyville.
Það var vitað að rúmlega
1600 hvítir menn myndu vera
í Stanleyville og nágrenni, þeg-
ar fallhlífaárásin var ákveðin
T Tpphaf þessa síðasta þáttar
atburðanna í Stanleyville
var að hermenn stjórnarinnar .
Leopoldville hafa að undan
förnu unnið að því að uppræta
uppreisnir í ýmsum hlutum
Iands'ins. Sterkustu uppreisnar-
hersveitirnar voru í Stanley-
ville, sem er höfuðbær Simba-
aettflokkanna, sem Lumumba
veitti forustu og hafði hann ein-
mitt bækistöð í Stanleyville.
Þessir ættflokkar hafa þegið
margs konar hjálp frá Rússum
og smyglað þaðan vopnum.
Nú var farið að herða að
uppreisnarmönnum í Stanley-
ville og gripu þeir þá til þess
ráðs að hóta því að drepa a!!a
hvíta menn í Stanleyville ef
stjórnarherinn sækti lengra
fram. Ekki var þó um fjölda
handtökur hvítra manna að
ræða, en svertingjarnir höfðu
þetta að sjálfsögðu í hendi sér
þar sem þeir réðu með öllu yfir
borginni.
Tjá gerðist það atvik að upp-
reisnarmennirnir handtóku
bandarískan kristniboðslækni