Vísir - 08.12.1964, Side 5

V1 S IR . Þriðjudagur 8. desember 1964.
5
WILSON vill
um kjarnorkuvarnir NA TO-ríkja
í gærkvöldi var haft eftir stjórn
málasérfræðingum að vel horfði um
árangur af viðræðufundi þeirra
Harolds Wilsons forsætisráðherra
Bretlands og Lyndon B. Johnsons
Bandaríkjaforseta, en fyrri dagur
viðræðna þeirra var í gær. Einn
mikilvægasti árangur viðræðhanna
kann að verða tiliaga um varnar
bandalag, sem Frakkland gæti
gengið að.
Birtar hafa verið fréttir um, að
Wilson kunni að fallast á að kjarn
orkuvamaútbúnaður Breta verði
tengdur þessum vörnum eða hluti
af þeim og reyni því að fá John-
son til þess að breyta tillögum
★ í Kongó hefur stjómarher
inn náð öruggri fótfestu hand
an Kongófljóts við Stanleyville
og tekið þar um 1000 uppreisn
armenn höndum.
Bandaríkjanna um kjamorkuflota
þannig að öll aðildarríki banda-
lagsins yrðu með. Frakkar hafa
sem kunnugt er verið mótfallnir
tillögunum um kjarnorkuflota
NATO með blönduðum áhofnum.
Með Wilson fóru vestur þeir
Gordon Walker utanríkisráðherra
og Healy landvarnaráðherra og um
30 embættismenn úr ýmsum stjórn
ardeildum.
Fréttaritarar segja, að þeir Wil
son og Johnson ræði málin af
fuilri einurð og hreinskilni.
Tillögur Bandaríkjanna eru
Rússum þymir í augum.
Andrei Gromyko, utanríkisráð
herra Sovétríkjanna, sem i gær
flutti ræðu á Allsherjarþinginu og
lagði fram friðaráætlun, í mörgum
liðum, minntist á kjarnorkuflota-
hugmyndina. Hann kvað hana vera
grímuklætt áform um að láta Vest
ur-Þjóðverja fá kjarnorkuvopn og i
væri friðnum f álfunni stefnt í
voða með þessum áformum.
★ Johnson Bandaríkjaforseti
og Gromyko ræðayt ríð n.k.
miðvikudag'.
Dr. King tekur við friðar-
verðluunum NOBELS
Dr. Martin Luther King, banda-
riski blökkumannaleiðtoginn, kem-
ur til Osió í dag til þess að taka
við friðarverðlaunum Nóbels. Hann
kom við í London og prédikaði í
Sankti Páis dómkirkju s.l. sunnu-
dag.
Þar hvatti hann þjóðirnar til þess
að lifa I sátt og samlyndi — þeir
tímar væru framundan, að ef þær
gerðu það ekki kynnu þær allar
að tortímast Hann varaði hvítar
þ i ngs j á Ví s i s
þjóðir við að reyna að halda í yfir-
ráð sín yfir þjóðum, sem þráðu
frelsið, og hann varaði hörunds-
dökkar þjóðir við að nota aðstöð-
una með fengnu frelsi til hefnda
og togstreitu við hvítar þjóðir.
Afhending friðarverðlaunanna fer
hátíðlega fram í hátíðarsal Stór-
þingsins að viðstöddum Ólafi kon-
ungi, ríkisarfa, ríkisstjórn jog þing-
mönnum. Athöfnin hefst kl. 20.45
eftir norskum tíma á fimmtudag.
Dr. Martin Luther King.
þingsjá Vísis
Framkvæmdir NAT0 í Hvalfírði
Forsæfisrúðherru svurur úrúsum kommúnistu og Frumsóknur
-K
Fundir voru í báðum deildum
Alþingis í gær. Lítt varð þó úr
afgreiðslu mála, því í báðum
deildum var rætt um fyrirhug-
aðar framkvæmdir varnarliðsins
í Hvalfirði, utan dagskrár Voru
það hernámsandstæðingar, sem
riðu þar á vaðið, þeir Gils Guð-
mundsson í efri deild og Ragnar
Amalds í neðri deild. í fjarveru
utanríkisráðherra urðu fyrir
svörum þeir forsætisráðherra,
Bjarni Benediktsson, og félags-
málaráðherra, Emil Jónsson.
EFRI LZILD.
Gils Guðmunds-
son kvaddi sér
hljóðs utan dag-
skrár og sagði á-
stæðuna vera bá,
að á föstudaginn
hefði verið gefin
út tilkynning um
framkvæmdir
varnarliðsins í
Hvalfirði. Þetta væri þó ekki nýtt
mál, það hefði lengi verið á döf-
inni en væri nú komið á nýtt
stig, þar sem ríkisstjórnin hefði
heimilað tilteknar framkvæmdir.
En í þessu máli hefði ríkisstjórn-
in svívirt Alþingi með því að
ganga alveg framhjá því í svo
alvarlegu máli.
í tilkynningu ríkisstjórnarinn
ar liti svo út, að hér væri aðeins
um að ræða endurnýjun á olíu-
birgðastöð. En hér byggi áreið-
anlega eitthvað meira undir og
ætti það ekki að þurfa að blekkja
nokkurn mann. Hér væri á ferð-
inni gjörræði og lögleysa og því
væri harðlega mótrfiælt.
Félagsmálaráð-
herra, Emil Jóns-
son, varð fynr
svörum eins og
áður er sagt. —
Sagði hann, að
þetta væri ekki
spánýtt mál, hefði
verið rætt a. m.
k. tvisvar á síð-
asta þingi og rakti hann-þær um
ræður nokkuð.
Hér væri um að ræða að end-
urnýja nokkra olíugeyma i Hval
firði, sem væru í eigu Olíufélags-
ins h.f., en væru leigðir varnar-
liðinu. Þessir geymar hefðu að
mestu leyti verið byggðir á ár-
unum 1942—’43 eða þegar stríðið
stóð sem hæst og þess vegna
ekki til þeirra vandað. í stríðslok
hefðu þeir síðan verið seldir Olíu
fálaginu og notaðir í þágu lands-
manna til 1951 að þeir voru leigð
ir Vamarliðinu og þá án nokk-
urra afskipta Alþingis.
Það er haft á oddi í þessum
umræðum, að leyfi sem h'ér um
ræðlr sé óheimilt án afskipta Al-
þingis. í herverndarsamningnum
frá 1951 er ákvæði þar sem segir,
að ríkisstjórninni sé heimilt að
leyfa aðstöðu til mannvirkjagerð
ar í þágu Varnarliðsins. Þetta hef
ur þess vegna ekki verið borið
undir Alþingi, auk þess er þessi
leyfisveiting samkv. praksis und
anfarinna ára. Það hefur ekki ver
ið leitað samþykkis Alþingis fyr-
ir byggingu loranstöðva hersins
hér á landi og mætti nefna fleiri
dæmi.
Bandaríkjamenn halda því
fram, að þessir 20 ára gömlu
geymar, sem byggðir eru úr lé-
legu efni, séu orðnir úr sér gengn
ir. Þetta hefur ríkisstjórnin fall-
izt á og þess vegna veitt þetta
leyfi og samkv. samningunum frá
’51 erum við skuldbundnir til oð
veita varnarliðinu þá aðstöðu,
að það geti gegnt hlutverki sínu
hér á landi og samkomulag tekst
um.
Að lokum sagði ráðherrann, að
friðarhorfur í heiminum væru
svo góðar sem raun ber vitni,
vegna þess hve varnarmáttur At-
lantshafsbandalagsins væri mikill.
Og við ættum að leggja okkar
af mörkum til að gera það sem
sterkast.
Ólafur Jóhann-
I ' esson tók næstur
|| til máls og tagði
j hann, að Fram-
ííi sóknarflokkurinn
| v'ildi ekki leyfa
aukinn herbúnað
| hér á landi á frið
I artímum. Þá
’ minnti hann á
utanríkismálanefnd og sagði, að
þetta mál hefði átt að koma til
kasta hennar, þar sem hún væri
kosin ríkisstjórninni til ráðuneyt
is. Ennfremur töluðu þeir Alfreð
Gíslason, Gils Guðmundsson aft-
ur og að lokum félagsmálaráð-
herra, Emil Jónsson, sem upplýsti
að kostnaður af þessum fram-
kvæmdum yrði greiddur af fram
kvæmdasjóði NATO og Banda-
ríkjamönnum.
NEÐRI DEILD.
Þarlívaddi Ragn
ar Arnalds sé:
hljóðs utan dag-
skrár. Sagði hann
að ríkisstjómin
hefði gert sig
seka um stjórnar-
skrárbrot og
svívirt Alþingi.
Og það væri vissu
lega blindur maður, sem ekki sæi
hvert stefndi. Hér ætti að koma
upp flotastöð í Hvalfirði. Aðeins
væri um tvennt að velja fyrir
Bandaríkjamenn, annað hvort að
leggja niður herstöðina eða efla
hana mjög.
Eysteinn Jóns-
son sagði, ;að
i§ ekki væri neinn-
ÉI ar endurnýjunar
III þörf í Hvalfirði
pjj tók hann
j skýrt fram, að
j Framsókn væri
fylgjandi Atlants-
hafsbandalaginu,
en við ættum ekki að hafa hér
her og herbúnað umfram bað
sem við sjálfir vildum. Og hingað
til hefði öllum beiðnum um fram
kvæmdir í Hvalfirði verið neitað
og i þessari stefnubreytingu rík-
isstjórnarinnar fælist sú hætta,
að NATO færi að færa sig upp
á skaftið og heimta meira. Að
lokum skoraði hann á ríkisstjórn
ina að leggja þetta mál fyrir Al-
þingi.
Forsætisráðherra
iBjarni Benedikts-
I son varð fyrir
[svörum af hálf'
! ríkisstjórnarinna-
' í neðri deild.
Sagði hann þettá
f vera gamalþekkt
og þrautrætt má'.
Það hefði orðið
opinbert með tilkynningu frá rík-
isstjórninni í ágúst 1963. Síðan
hefði það verið rætt nokkrum
sinnum á Alþingi. I þeim um-
ræðum hefðu komið fram öll þau
sjónarmið sem máli skiptu og
ríkisstjórnin taldi sig þá hafa
heimild til að leyfa þetta.
Því hefði verið haldið fram, að
hér væri um stjórnarskrárbrot að
ræða. Það væri algjör misskiln-
ingur, því ljóst væri, að heimild
til slíkrar samningsgerðar er í
herverndarsamningnum frá 1951.
Þá hefði varnarliðið í mörg ár
haft svipaða aðstöðu í Hvalfirði
og hér væri ráðgerð. Þeir Ey-
steinn Jónsson hefðu verið saman
I ríkisstjórn þegar ríkið keypti
jörð í Hvalfirði til að leggja undir
varnarstöð. Þess vegna væri þetta
engin ný bóla. Auk þess hefði
tiltekinn félagísskapur leigt hern-
um svipaða aðstöðu og hann ætl
ar nú sjálfur að koma sér upp.
I sjálfu sér væri það ekkert
merkilegt, að þeir sem vildu að
ísland yrði varnarlaust, væru á
móti þessari ráðstöfun. En hitt
væri merkilegra, að þeir sem
lýstu því yfir, að þeir vildu varnir
á Islandi, gætu verið á móti
henni. Ef Alþingi teldi, að ríkis-
stjórnin hefði misnotað vald s'itt,
væri hægt að veita henni lausn,
auk þess, sem hægt væri að segja
upp herverndarsáttmálanum. Al-
þingi hefði úrslitavaldið í hendi
sér og aldrei yrði farið að byggja
í Hvalfirði, ef Alþingi væri á
móti því. Varnarliðið dró úr
framkvæmdum árið 1956, þegar
samþykkt var að segja upp samn-
ingnum, og Framsókn hefði þá
talið það vera fjandskaparbragð.
Þar sem þessir geymar væru
meira en 20 ára gamlir og öl!
aðstaða kringum þá eftir því sem
þá tíðkaðist, þá hljóta þeir aó
þurfa endurnýjunar við. Að lok-
um sagði ráðherrann, að vegna
varnarveggs, sem hefði verið
myndaður, horfði svo friðvænlega
a. m. k. hér í Norðurálfu. Og
hann teldi, að ísland ætti að
gera sitt til að vernda friðinn
og ekki skjóta ábyrgðinni á aðra
Þetta væri lítið framlag og við
ættum ekki að teljast undan þvi
En I þessu máli hefði ríkis-
stjórnin ekki dulið neitt.
Töluverðar umræður urðu að
lokinni ræðu forsætisráðherra,
og tóku þeir Birgir Finnsson,
Ragnar Arnalds, Lúðvík Jósefs
son og Eysteinn Jónsson til máls
Seinastur talaði forsætisráð:
herra og sagði m. a., að enginn
eðlismunur væri á þeim fram
kvæmdum, sem nú væru fyrir
hugaðar og þeim sem þar hafa
verið í skjóli ríkisstjórnarinnai
og með þegjandi samkomulagi A1
þingis eða a. m. k. Framsóknar-
manna