Vísir - 18.07.1966, Qupperneq 8

8
V1S i R . Mánudagur it>. jun moo.
VISIR
«
Otgefandi: Blaðaútgáfan VISIR
Ritstjórl: Gunnar G. Schram
Aðstoðarritstjórl: Axel Thorsteinson
Fréttastjóri: Jónas Kristjánsson
Auglýsingastj.: Halldór Jónsson
Auglýsingan Þingholtsstræti 1
Afgreiðsla: Túngötu 7
Ritstjóm: Laugavegi 178. Simi 11660 (5 Uour)
Askriftargjald kr. 100.00 á mánuði innanlands.
f lausasölu kr. 7,00 eintaldS
Prentsmiðja Vfsis — Edda h.f.
Framkvæmdirnar kosta té
J>að kom á daginn sem spáð var í forystugrein Vísis
fyrir skömmu að stjómarandstöðublöðin Þjóðvilj-
inn óg Tíminn myndu hef ja rammefldan áróður vegna
beirra hækkana sem gerðar hafa verið á gjöldum
Hitaveitunnar og Strætisvagnanna. Hafa blöðin ekki
verið öðrum málum sinnandi síðan þessi hvalreki kom
á fjörur þeirra, að eigin dómi. Þess vegna skulu örfáar
athugasemdir enn skráðar á blað um orsakir þessara
hækkana. Allir flokkar borgarstjórnar Reykjavíkur
samþykktu áætlunina um áframhaldandi hitaveitu-
framkvæmdir í borginni, framsóknarmenn og komm
únistar ekki síður en aðrir. En þegar kemur að því að
afla þarf f jár til framkvæmdanna gerast fulltrúar þess
ara flokka lúpulegir liðhlaupar, sem láta skriffinna
sína halda uppi orrahríð út af öflun fjár til þeirra
verka, sem þeir sjálfir telja þó hin nauðsynlegustu!
Slíkt framferði verður ekki nefnt aqnað en lítilmann-
legt. Þjóðviljinn ætti líka að gera sér glögga grein
fyrir því að á sama tíma sem kaup Dagsbrúnarmanns
ins hefur hækkað um 103% hafa taxtar Hitaveitunn-
ar ekki hækkað nema um fjórðung þeirrar tölu. En
yfir þessari staðreynd er vandlega þagað og reynt að
láta líta svo út sem hér sé um að kenna einskærri
mannvonzku borgarstjórnarmeirihlutans. Fólkið í
borginni lætur ekki bjóða sér slíkar blekkingar. Það
veit að til áframhaldandi hitaveituframkvæmda þarf
að afla aukins f jár. Það veit að til áframhaldandi skóla
og sjúkrahúsbygginga þarf að afla aukins fjár, ekki
sízt þegar öll laun og annar kostnaður hækkar mán-
uð eftir mánuð. Þess vegna skilja borgarar Reykjavík-
ur rök þess að greiðslur fyrir þá þjónustu sem borg-
in innir af hendi verða að taka sömu breytingum og
almenn verðlagsþróun þjóðfélagsins.
Hefjum nýja landgræðslu
Dag eftir dag og ár eftir ár blæs landið upp. Þar sem
áður voru grænir hagar og börð er nú víða örfoka
sandur. — Þessa óheillaþróun verður að stöðva.
Skilningur á því hefur skapazt æ meiri á síð-
ustu árum. Það var því heillaverk er skipulags-
breyting var gerð í þessum efnum fyrir skömmu
og sérstakur landgræðslustjóri skipaður, sem hef-
ur í sveit sinni góða sérfræðinga og aukið afl
tækninnar við uppgræðslu landsins. En meira
þarf ef duga skal. í landgræðslusveitina verð-
um við allir íslendingar að ganga. Það ætti að verða
okkar sumaríþrótt og markmið hópferðalaga að
halda inn í óbyggðir til landgræðslustarfa. Þannig
gjöldum við skuldina við landið, sem enn er stór. Á-
hugamannafélag í Reykjavík, Lionsklúbburinn Baldur
dvaldist síðustu daga uppi við Hvítárvatn þessara
erinda. Félagar hans gefa öðrum gott fordæmi. Það
ættu fleiri að fylgja í fótsporið græna.
S
Mér lagðist það til ®
hafa lag á mörgu...
Rætt við Jón Oddsson níræðnn
JÚ, ég mun verða níræöur á mánudag, ef ég lifi það, segir Jón
Oddsson, þegar é ghltti hann að máli hjá fósturdóttur hans og
manni hennar að Háaleitisbraut 49. Og satt bezt að segja, þá þykir
mér það hart, ef ég fá ekki að lifa þessa þrjá da&a, sem vantar enn
upp á niunda tuginn, eftir að hafa hjaraö öll þessi ár-
Jón leggur frá sér þjóðsögur Jóns Ámasonar, sem hann hefur
verið að lesa, og hagræölr heyrnartækinu. — Tala viö blaöamann,
þvi ekki það. Ætíli það sé lakara að tala við ykkur en aðra. Og Jón
brosir glettnislega. Sjón og heym er eitthvað farlö aö sljóvgast, en
minnið er óbilugt og hugsunin glöö og létt, rétt elns og þegar hann
lék í Skugga-Sveini á Króknum á sæluvlku Skagfirðinga.
— t’g er fæddur á Klöpp á
Miðnesi 18. júlí 1876.
Ólst upp að Landakoti í Sand-
gerði, hjá foreldrum mínum,
Oddi Jónssyni og Steinunni
Sigurðardóttir. Var þar til
nítján ára aldurs. Þá hafði ég
farið eitt sumar í kaupavinnu
norður í Skagafjörð. Þar kynnt-
ist ég stúlku, sem ég varð skot-
inn í — og hún lét sísvona lík-
lega, en úr þvi varð það, að
ég fór til Austfjarða, 1897, og
varð þar til 1901. Stúlkunni
náði ég þangað tii ' mín og
kvæntist henni aldamótaárið, á
Skorrastað í Norðfirði. Jórunn
hét hún, Guðmundsdóttir, frá
Hömrum í Tungusveit í Skaga-
firði. Var mannmörg ætt henn-
ar þar, m. a. var Pálmi Hann-
esson rektor náskyldur henni.
í 1 lÉt . iíÉ Itfc Dl jgjtfip •jaí
— Hvert var svo haldið af
Austfjörðum?
— Ég fluttist norður á Sauð-
árkrók árið 1902. Konan vildi
hvergi vera nema í Skagafirð-
inum. Ég vildi halda suður til
míns heima — fannst ég aldrei
eiga heima í Skagafirðinum og
langaði alltaf þaðan. Á Sauðár-
króknum var iíka lítið um at-
vinnu, helzt skipavinna —
kaupið setxán aurar um tím-
ann bæði f skipavinnu og land-
vinnu.
— Manstu verðlag á einhverj
um nauðsynjum þá til saman-
burðar?
— Fyrsta árið mitt þama
vann ég i keti um haustið;
við ketsöltun, og þá var pund-
ið af ketinu á 13 aura. Þá var
smérpundið á 60 aura, var bú-
ið að vera það í mörg ár. Tólg-
arpundið 25 aura, gat þó farið
í 30. Mjólk var ekki seld —
kom þó fyrir að sjómenn
keyptu mjólk, og þá á 5 aura
pottinn. Brennivínið kostaði 55
aura flaskan, og það verð
hélzt þangað til fyrri heims-
styrjöldin skall á. Þá hækkaði
allt f verði. Ég var þá orðinn
verzlunarmaður á Sauðárkróki,
var það í tólf ár. Fyrst hjá
Kaupfélagi Skagfirðinga, sið-
ar hjá Pálma Péturssyni, eftir
að Kaupfélagið hætti og hann
stofnaði sína eigin verzlun, en
hann hafði áður veitt söludeild
þess forstöðu.
— Hvemig voru lífskjör al-
mennings á Sauðárkróki í þann
tíð? i
— Fólkið var fátækt. En
þar var mikil verzlun við sveit-
imar í Skagafirðinum, og marg-
ar verzlanir. Gránuverzlunin,
en fyrir henni var Stefán Jóns-
son, sonur séra Jóns Hallsson-
ar prófasts f Glaumbæ. Hann
var faðir Jóns Stefánssonar
listmálara. Stefán var ríkur
maður, svo sem verið hafði Jón
prófastur faðir hans. Þá verzl-
aði þar og danskur maður, -
Kristján no;)p Claessen verzl-
aði þar einnig. — Það var lítil
verzlun hjá honum.
— Og verzlunin hefur verið
með gamla laginu; bændur lagt
inn skepnur og búvörur ...
— Já, kaupfélagið tók t, d.
hross á hverju ári — skips-
farm, eða um 1000 hross, öll
ótamin. Þá hafði ég þann
starfa, þó að ég aetti að heita
verzlunarmaður, að mýla þau í
minn“ — ég er alltaf að vona að
þeir taki það til flutnings héma
í Reykjavík; bráðskemmtilegt
leikrit, sem mig langar til að
heyra flutt í elli minni; þetta
— og smáleikrit, sem nefnist
„Trína í stofufangelsi", bráð-
fjörugt og skemmtilegt. Jú, það
var mikið leikið á Króknum.
Sá siður, að efna til sæluviku
Skagfirðinga, hófust upp úr
aldamótunum. Þá voru leiksýn
ingar öll kvöld, og mun svo
enn. En það var verst með
tjöldin. Einhver hafði þó kom-
ið á Sauðárkrók og málað leik-
tjöldin við Skugga-Svein. Þau
voru svo notúð eftir það í
hvert skipti, sem hann var
sýndur — og eitthvað af þeim,
eftir því sem helzt gat átt við,
þegar önnur leikrit vom flutt.
— Var mikið drukkið á
sæluvikunni í þann tíð?
— Já óg nei. Menn voru
Jón Oddsson.
réttinni. Þau voru ljónstygg og
það var því erfitt verk.
— Margt fallegt hestefnið
hefurðu eflaust séð þar; rann
þér ekki til rifja að horfa á
eftir þeim um borð?
— Óekki; það var nóg um
hrossin í Skagafirði . ..
\7"ar ekki líf og fjör öðru
” hverju á Sauðárkróki;
Skagfirðingar hafa alltaf verið
taldir gleðimenn ...
— Jú-jú, það held ég. Þar
var t.d. starfandi leikfélag. Ég
var í því félagi, lék mikið og
hafði mikið gaman af. Kann
sum hlutverkin enn. Ég lék
hvað eftir annað í Skugga-
Sveini. Fyrst lék ég Grasa-
Guddu. Seinna lék ég Ketil
skræk, og einhvem tíma lék ég
Jón sterka. Það var líka leikið
þýtt leikrit, „Drengurinn
glaðir undir áhrifum. Og slags-
mál sá ég ekki fyrr en einhvern
tíma á Siglufirði.
Eins og ég minntist á var
lítið um atvinnu, þegar ég flutt-
ist á Sauðárkrók; ég þóttist sjá
fram á, að ég mundi varla hafa
í okkur og á, mig og konuna.
Ég tók það því til bragðs að
fara að læra að smíða; samdi
um það við Ólaf.Briem timbur-
meistara, að ég mætti læra hjá
honum á vetuma og hafa sum-
arið frítt fyrir mig. Hann gekk
að því, og var ég svo hjá hon-
um í þrjá vetur. Ég smíðaöi
hjá honum grindur I hús, glugga
og annað. Þessi kunnátta kom
sér oft vel fyrir mig. Annars
lagði ég stund á margt. Ég vann
sem bakari í ein tvö ár, og eftir
að ég réðist sem verzlunar-
maður hjá Pálma, varð ég að
Framh á bls. 7.