Vísir - 29.09.1966, Page 9

V í SIR . Fimmtudagur 29. september
9
Hér eru
krónurnar ekki
fijótar að fara
Talað við Úlaf Sigvaldason, bónda að Sandnesi
\ö liðnu langdegi vorsins taka
" við sólbjartir sumardagar,
en einnig þeir eiga sín kvöld, og
nú ökum við í hauströkkrinu
kunnar slóðir norður eftir
Strandasýslu. Ferðinni er heitið
í Bjarnarfjörð, en þar reka bænd
ur í Kaldrananeshreppi fé sitt
til réttar þann 19. september.
Það þykir jafnan stór dagur
í hverri byggð, þegar fé kemur
af fjalli á haustin. í stórum fjöl-
býlum sveitum, sem nærri liggja
aifaral'eið safnast til réttanna
múgur og margmenni og veröur
af mannfagnaður mikill og þá
stundum ekki síður í hópi gest-
anna en hinna, sem fagna bú-
stofni sínum.
Frá réttadögum þeirra, sem
Tjegar við komum norður fvrir
Selá er orðið fulldimmt.
Við ökum út með firðinum aö
Sandnesi, en þar _búa hjónin
Ólafur Sigvaldason og Brynhild-
ur Jónsdóttir. Þar eigum við
' náttstað vísan.
Áður fyrr, í búskapartíð Sig-
valda Guðmundssonar og Guð-
bjargar Einarsdóttur, foreldra
Ólafs bónda, var jafnan gest-
kvæmt á Sandnesi, en þá lá þar
um þjóöleið Bjamfirðinga, Bala-
manna og annarra þeirra, er
bjuggu norðan Steingrímsfjarðar
og sóttu nauðsynjar og fyrir-
greiðslu til verzlana í Hólma-
vík, en frá Sandnesi er þangað
stytzt yfir fjörðinn að fara.
Þá kvað Benjamín Ólafsson:
Það er ekki langt síðan svona tæki sáust fyrst í Kaldrananeshreppi.
finnast krókur í garðshom aö
koma til Sandneshjóna, þeirra
er nú hafa þar búsetu, frekar
en fyrr.
Þótt ferðin hafi verið auöveld
og svipmvndir fyrri daga glatt
augað, fylgir því feginleiki að
vera' kominn á leiðarenda og
mæta vinsamlegu viömóti. Ólaf-
ur bóndi er hress í anda, enda
þótt hann hafi allan sinn búskap
setið jörö, sem lítt er til stór-
búskapar fallin og eflaust mundi
kölluð harðbýlt kot í hinum svo
nefndu góðsveitum.
er langt liöið á nóttu, þegar
við höfum lokið spjalli okkar
og gengið til náða.
TTelztu fréttir úr byggöinni eru
þessar: Árið hefur verið
fremur kalt. Veturinn fram til
seinni hluta janúar mátti þó
teljast góður en þá gerði aftaka-
hríð og komu miklar fannir.
Seint voraði og klaki var ekki
farinn úr jörðu fyrr en í miðjan
ágúst. Grasspretta á túnum var
því í lakara lagi, en segja má
300 ám. Kýr eru yfirleitt ekki
fleiri en sem þarf til að full-
nægja mjólkur- og smjörþörf
heimilanna. Fé er víðast gagn-
samt, 30—70% ánna tvílembt,
meöalþungi dilka góður og fer
heldur vaxandi með bættri fóðr-
un og kynbótastarfsemi.
Á mörgum jörðum meðfram
ströndinni er nokkurt sjávar-
gagn og hlunnindi, svo sem sel-
veiði, æðarvarp og trjáreki, sem
var á þessu ári meiri en elztu
ménn muna.
Þar sem heybirgðir eru nú
Sandnes í Steingrimsfirði.
útnes byggja, eru færri til frá-
sagna, enda oftast minna um að
vera. Ekki er þó ólíklegt, að
svipuð séu hughrif bóndans, er
sækir fé sitt á Selárdal inn af
Steingrímsfirði eða á Trékyllis-
heiði norðan Bjamarfjarðar og
hins, er leitar Stórasand eða
Landmannaafrétt.
Sandnesbóndinn Sigvaldi
sinnishýr og glaður.
Fyrir greiða og gestrisni
gerist þjóðlofaður,
Og þótt nú séu þjóðleiðir aðr-
ar og Bjamfiröingar og Bala-
menn hafi breytt háttum sínum
í þessu efni, þá mun þó engum
Hér hafa þau hjón átt saman
12 böm. Nokkur eru þegar vax-
in til fullorðinsára og flogin úr
hreiðrinu, önnur em ennþá á
æskuskeiöi og dvelja heima.
Ekki varð ég var við neinn upp-
gjafartón eða víl f máli þeirra
hjóna, og þó Ólafur skuli árla
rfsa og fara í göngur á Selárdal,
Á þessum farkosti fóru Bjamfirðingar og Balamenn frá Sandnesi til Hólmavikur.
Óiafur Sigvaldason á Sandnesi og Halldór Guðmundsson bóndi f
Bæ fagna fé sfnu við Skarðsrétt.
að bændur séu alveg hættir að
nýta útengi til slægna. Heyfeng-
ur er því lítill og minni en í
meðalári, en heyin em vel verk-
uö, því sumarið hefur verið þurr
viörasamt.
Tæknin hefur hér sem annars
staðar sett svip sinn á verks-
hátt og viðbrögð fólksins, enda
þótt síðar væri á ferð. Það eru
til dæmis ekki nema tvö ár
síðan Sandnes fékk vegarsam-
band við þjóðveginn þannig, að
þangað væri hægt að koma
skurðgröfu. Ræktunarlandið neð
an brúna er bratt og grýtt og
þvi erfitt til vinnslu. Ólafur hef-
ur því horfið að því ráði að
leggja á fjallið. Hann lét ræsa
8 hektara spildu á Bjarnarfjarð-
arhálsi í engjalandi sínu.
Ólafur segir mér, að mikill
áhugi sé um ræktunarfram-
kvæmdir ' í Kaldrananeshreppi
og með vaxandi véltækni virð-
ist bændum lífið auðveldara og
erfiöisminna. Menn strita ekki
til auösöfnunar eða óhófsmun-
aðar, heldur til búsældar og
bjargálna. Sauðfé hefur fjölgaö
á seinni ámm. Fjárflestu bænd-
umir munu vera með allt að
mun minni en sfðasta ár, má bú-
ast við einhverri fækkun fénað-
ar, en þó telur Ólafur, að flestlr
reyni að halda bústofni sínum
og auki fremur fóðurbætiskaup.
Gert er ráð fyrir, að um 8000
fjár komi af fjalli í Kaldrana-
neshreppi í haust.
Að síðustu langar mig til að
heyra álit Ólafs á framtíö
byggðarinnar. — Hér hefur ver-
ið lifaö allt frá íslands byggð
og því skyldi það ekki eins
hægt enn, ef sæmilega er að
fólkinu búið með samgöngur,
rafmagn og önnur frumstæð nú-
tímaþægindi. Að vfsu mun rétt
vera, að sé allt metið eftir
krónufjölda, þá er ekki líklegt
að hér hafist upp eins margar
krónur og af ýmsu braski 1
þéttbýlinu. En þær em heldur
ekki eins fljótar að fara, eklti
eins mikill munaður sem glepur.
Aðalhættan er, að unga fólkið
fer burt, en þar veldur mestu
yfirboð hinna stóm staða. Virft-
ist þar oft vandaiaust að fá
kaup mun hærra hine skréða
gengi á vinnumarkaðinum.
Þ. M.