Vísir - 09.02.1968, Síða 4

w
,3 ■Mia^TffTWBW'BMIW-a
lÍT
44
//
Harðjaxlinn
hættir \
sjónvarpi
Patrick McGoohan, sem er ís-
lenzkum sjónvarpsnotendum að
góðu kunnur hefur ákveðiö að
koma ekki oftar fram í sjón-
varpi. Þegar hann tók þess á-
kvörðun hafði hann lokið við að
Ieika í 17 þáttum af 30 fyrirhug
uðum fyrir brezka sjónvarpið.
Þættirnir báru nafnið „Fanginn“
(„The Prisoner") og voru geysi-
vinsælir.
. Þrátt fyrir áskoranir og réð-
legginga.r situr „Harðjaxlinn" við
sinn keip. Næsta viðfangsefni
hans er að leika í kvikmynd eftir
Ieikriti Ibsens „Brandur.“ Þessa
mynd ætlar Patrick McGoohan
Við Stalingrad hætti lánið
að leika við Hitler
Hinn annan febrúar voru liðin
tuttugu og fimm ár síðan suður-
deild sjötta hers Þjóðverja gafst
upp fyrir Rússum. Þá lauk orust
unni við Stalingrad, og sjá mátti
-<S>
Það voru margir frægir skemmti
kraftar, sem komu fram á hljóm-
listarhátíðinni í San Remo:
Eartha Kitt, Louis „Satchmo"
Armstrong, Antoine, Paul Anka
o. fl. En það var litt þekktur,
síðhærður söngvari frá Brasilíu,
Roberto Carlos, sem söng verð-
launalagið „Canzone per te“
(Söngur fyrir þig), en það útveg-
aði höfundi sínum, Sergio Endr-
igo, hin eftirsóttu gullverðlaun.
Louis Armstrong komst nærri
því að vinna verðlaunin fyrir Iag
ið „Mi va di cantare“, en hann
hafði lagt mikið á sig við að
læra textann utan að, því að
textana þurfti alla að flytja á
ftölsku — en því miður skildu á-
hevrendur ekki aukatekið orð af
ítölskunni hans „Satchmos".
•••••••••••••••••••••••
sjálfur að framleiða, en hann „sló
fyrst í gegn“, er hann lék í leik-
ritinu á sviði
fyrir endalok síðari heimsstyrjald
ar. Þó var enn langt stríð fyrir
höndum, því að styrjöldinni lauk
ekki fvrr en 826 dögum síðar.
En Stalingrad markaði umskipt
in í gangi stríðsins. Orustan um
borgina er blóöugasta orusta sög
unnar, þó hefði ekki þurft að fara
svo, hægt hefði veriö að bjarga
lífi tugþúsunda Þjóðverja og
Rússa. En Hitler gaf ekki mönn
um sínum undankomuleið, og
vegna hroka hans og þrákelkni
féll sigurinn Rússum í hendur,
sigur sem var með þvílíkum yfir-
burðum, að hann sannfærði all-
an heiminn.
Það byrjaði hið rússneska vor
árið 1942. Ef menn þekkja rúss-
neskt vor, þá vita þeir að það
er næstum þvi verra en vetur-
inn, því þá þarf ekki aö skýla
sér fyrir öðru en kuldanum. En
vorið...
„Rasputitsa" heitir það á rúss
nesku. Fljótin streyma yfir bakka
sína. Don vex um 13 metra, og
Volga, sem er í klakaböndum við
Stalingrad 148 daga á ári, vex
þar um 9 metra, og fyrst í júní-
mánuði leggst hún aftur í hálfs
annars kílómeters breiðan far-
veg sinn.
Þjóðverjar þekktu of lítið til
hins rússneska vors. og sumar-
sókn þeirra árið 1942 var frest
að fram í maí vegna óhagstæðra
aðstæðna. Það var sóknin sem
átti að skila þýzku herjunum alla
leið til Kákasus.
Áður en herirnir voru komnir
á hreyfingu sótti Timosjenko mar
skálkur fram í átt til Rharkov að
1 skipan Stalins. Það var 1.3 maí,
og í fimm daga voru dagleiöir
Rússanna frá 19 til 60 km, en þá
stöðvaðist sóknin og þeir náðu
ekki t-il Kharkov.
Þýzki marskálkurinn von Bock
gerði gagnárás á geysibreiðri víg-
línu, og tíunda júní hafði hann
bjargað hluta af sóknarleið
þýzku herjanna til Stalingrad, en
borgin liggur við bugðu á þessu
volduga fljóti, þar sem það er
næstum eins og þaö kinki kolli
til Vestur Evrópu.
Að komast yfir fljótið og
Moskvu í opna skjöldu var annaö
helzta markmið með sókn von
Bocks. Aöalmarkmiðiö var ávallt
að komast að Svartahafi og ná
olíulindunum í Kákasús.
Hinn 3. september byrjaði hin
eiginlega orusta um sjálfa Stalin-
grad, sem liggur á vesturbakka
Volgu, þar sem landið er snar-
bratt niður að fljótinu, og borg-
in breiðir úr sér á hæðunum fyrir
ofan.
Þegar 26 ágúst hafði Stalingrad
oröiö fyrir stórkostlegum loft-
árásum þýzkra flugvéla Og þrem
ur dögúm áður höfðu Þjóðverjar
Sett upp fallstykki sín á bakka
Volgu-fljóts fyrir norðan Stalin-
grad
I Rússar höfðu komið meirihluta
stórskotaliðs síns fyrir á austur-
bakka Volgu og 62. herfylki
þeirra undir stjórn Sjúkovs hélt
austurvfir fljótið í miklu sprengju
regni frá Þjóðverjum til þess að
bjarga því, sem bjargað varð,
unz gagnaðgerðir Stalins höfðu
verið undirbúnar.
, Annar þáttur orustunnar var
umsát Þjóðverja, og hvernig þeir
sóttu smám saman lengra inn í
borgina og tóku götu eftir götu,
hús eftir hús. Þetta var mann-
skæðasta orusta sögunnar. Að-
eins 800 lifðu eftir af 10.000
manna rússneskri herdeild.
En þrátt fyrir að Þjóðverjar
næðu um stund tveimur þriðju
hlutum hinna sundurskotnu borg-
ar á sitt vald, gáfu Rússar samt
aldrei upp brattlendið, þar sem
þeir höfðu búið um sig. Og frá
þeim bækistöðvum tókst þeim að
gera Þjóðverjum lífið leitt, og
stuðla að endanlegum rússnesk-
um sigri. *
Gagngerðirnar hófu Rússar eft-
ir 66 daga erfiða umsát, hinn
19. nóvember 1942. Fram að því
höfðu þeir beðið eftir, að Þjóð-
verjar kæmu með liðsauka og
varalið til að hin óstöðvandi
rússneska stríðsvél gæti tekið
fleiri fanga. Þetta gerðist líka.
Rússarnir hófu gagnárásina úr
vestri. Úr þeirri átt, sem Þjóð-
verjarnir höfðu komið. Og nú var
, 6. her Þjóðv. innilokaður í tveimur
hringjum úr járni stáli og sprengj
um. Þjóðverjar voru hraktir út
úr borginni og Rússar sóttu fast
á eftir og létu kné fylgja kviði,
unz herir Þjóðverja á norður-
svæðinu gáfust upp 1. febrúar
og 2. febrúar á suðursvæðinu.
Herir þeirra höfðu verið klofnir
í tvennt og margar tilraunir
hinna dauðadæmdu herja til að;'
sameinast misheppnuðust með
öllu, og 2 febrúar fyrir 25 árum
siðan snerist hamingjuhjólið Hitl-,
er í óhag. Stríðið var honum tap-
að. \

Góður sjónvarpsþáttur
Vmsar raddir heyrast stöö-
ugt um sjónvarpið. og ber það
vott um, hversu almennt er á
það horft. Nokkrar ádcilur hafa
komið fram um einstaka þætti
eða myndir, t. d. var kvikmynd
in Vasaþjófamir almennt for-
dæmd. En einn þáttur heyrir
maður, að fær nú almennt lof,
og það er skemmtiþátturinn,
Hér gala gaukar, en í þeim
þætti var helzti gaukurinn, Ól-
afur Gaukur. Hljómsveitin virð-
ist hafa náð þeim árangri í þátt
um sínum að hafa náö vinsæld-
areyrum jafnt eldri sem yngri,
en það skal nokkuð mikið til
þess, því yfirleitt ber nokkuð á
milli þess skemmtiefnis, sem
ungir og gamlir vilja hlusta á.
Hvað það er, sem gerir þennan
þátt gaukanna svona almennt
vinsæian, er erfitt að slá föstu
um, en kannski er bað fyrst og
fremst hin blátt áfram fram-
koma hljómsveitar og hinnar að
laðandi söngkonu, sem hvergi
ofleikur í flutningi sinum. Text
amir eru úr hversdagslífinu og
um ástina, en ástin hefur löng
var athyglisvert í sjónvarpinu
að undanförnu, er samtalsþátt-
urinn við( Edward Fredriksen,
eftirlitsmann gisti- og veitinga-
húsa. Það, sem er athyglisvert
batna. Ef ábendingar eftirlits-
mannsins era ekki teknar til
greina, hlýtur hann aö beita
valdi sínu og loka. þar til um-
bætur hafa farið fram. Ef um er
um verið vinsælt verkefni ung við samtal þetta, er það sem að ræöa fjármagnsskort, og
Jihtri&íGöúi
um sem gömlum. Það fer ekki
á milli mála, að hlustendur og
ásjáendur sjónvarps múnu vilja
meira af slíkum báttum, því
þeir eru góð hvíld frá erli dags-
ins, og svo skemma þeir engan.
Hreinlæti á
veitingastöðum ,
Og meðal margs annars, sem
ekki er sagt berum orðum, en
virðist skína i gegn, og það eru
þeir miklu erfiðleikar, sem virð
ast vera á því að koma hrein-
iætismálunum í viðunandi horf.
Minnzt var á salerni veit-
ingastaða, sem víða eru fyrir
neðan allar heilur. Má vafa-
laust ýmsu um kenna, að hrein
Iætið er svona bágborið, en það
er ljóst, að ástandið verður að
kunnáttumenn telja þjónust-
una nauðsynlega á viðkomandi
stað, bá ættu þeir, sem fjár-
magninu ráða, að veita aðstoð
sína, þrátt fyrir „aðgæzluna“
sem er viðhöfð í lánamálum.
Því minnist ég á þetta, að í
frétt frá Flugfélaginu núna einn
daginn, bá var tekið fram, að
aukin eftirsókn væri eftir far-
miðum til íslands, og væru seld
ir farmiðar .þegar orðnir fleiri
en á sama tíma í fyrra, og væri
hægt að draga þá ályktun af
þessu, að erlendir ferðamenn
yröu fleiri en nokkra sinni áð-
ur.
En það er ekki hægt að flytja
ferðamenn viðstöðulaust til
landsins, án þess að aðstaðan
batni nokkuð frá bví sem nú
er, í landinu siálfu. Lágmarks-
kröfurnar eru almennur þrifn-
aður á gisti- og veitingahúsum,
bæði fyrir innlenda og erlenda
gesti, sem að garði ber. Við
megum ekki styggia erlenda
ferðamenn frá okkur vegna að
stöðuieysis í iandinu sjálfu. því
að auknum feröamannastraumi
fylgja nokkrar tekiur, sem okk
ur virðist svo sannarlega ekki
veita af eins og stendur. Nokk-
ur fjárfesting einstaklinga og
opinberra aðila til að bæta að.
stöðu og hreinlæti. ætti því ekki
að vera nein goðgá.
Þrándur í Götu.
• i