Vísir - 01.03.1968, Blaðsíða 3

V'Í'STR . Föstudagur 1. marz 1968.
Verður er verkamaðurinn launanna
— spjallað við nokkra af þeim, sem búa sig undir verkfalj
Nú standa verkföll fyrir dyr-
um. Þaö er dumbungsveður og
fremur fáir á ferli á götunum,
þegar blaöamaður og ljósmynd-
ari arka út til aö ná tali af ein-
hverjum aðilum, sem munu
leggja niður vinnu nú um helg-
ina, og spyrja þá, hvemig þeim
lítist á það, sem stendur fyrir
dyrum.
„Það er víst búið að reka
mig.“
jþað er sjálfsagt mál að halda
fyrst niður á eyri til aö
spjalla við einhvern hafnar-
verkamann. Við höfnina er alltaf
eitthvað á seyði. Þaö er ein-
kennilegt aö sjá ekki kolakran-
ann lengur, en hann er búinn
að kveðja fyrir fullt og allt.
Niður landganginn frá einu
skipanna kemur maður, vinnu-
klæddur, þrekinn og hinn her-
mannlegasti á velli. Við snúum
okkur að honum og spyrjum,
hvort hann vinni hér við upp-
skipun.
„Jú.“
Og það kemur upp úr kaf-
inu, að maðurinn heitir Harald-
ur Jónsson. Hann er 74 ára
gamall og fæddur í Reykjavík.
„Ert þú búinn að vinna lengi
héma við höfnina?"
„Lengi? — Ég byrjaði hjá
Eimskip 1941, og þar hef ég
verið síðan.“
„Svo að þú manst eftir nokkr-
um verkföllunum?“
„O-já."
„Hvað segir þú um þetta
verkfall, sem stendur fyrir dyr-
um núna?“
„Segi og segi? Ég hef alltaf
verið á móti verkföllum og er
það líka núna. Annars skiptir
þetta mig vfst ekki máli leng-
UK**
„Nú??“
Já,“ segir hann dauflega.
„Það er vist búið að reka mig.“
„Hvað segirðu? Er búið að
reka þig?“
„Það er búið að segja okkur
upp, gömlu skörfunum. Ég held
það sé enginn eftir.“
„Hvað ætlarðu þá að gera?“
„Ég veit það ekki.“ En svo
segir hann og kímir: „Ætli ég
fari ekki bara á bæinn.“
45 svo búnu kveðjum við
Harald og höldum um borð
í togara, sem verið er að skipa
upp úr. Þar er allt á fleygiferð,

og enginn hefur tíma til að tala
við okkur.
Við lestaropiö er ungur mað-
ur. Hann segir, að þetta sé ann-
ar dagurinn sinn hjá togara-
afgreiðslunni í þetta skipti, en
hann hafi unnið við þetta áöur.
,Mér finnst fuil ástæða til að
fara í verkfall, úr því að upp-
bótin fæst ekki."
„Heldurðu ekki, að verði
þröngt í búi hjá mörgum, ef
verkfallið verður langt?“
„Ég get séð fyrir mér,“ segir
hann. „En ég get náttúrlega
ekki svarað fyrir aöra.“
Og hann vill ekki ræða málin
frekar. Harðneitar að segja til
nafns, og vill alls ekki láta taka
mynd af sér, svo að við köstum
kveðju á þennan nafnlausa
mann og höldum brott frá höfn-
inni.
j mjólkurbúð uppi á Hverfis-
götu er Matthea Stefáns-
dóttir við afgreiöslu.
„Það er ágætt hljóðið í mér.
Ég spekúlera ekkert í verkfall-
inu, fyrr en það er komiö, og
þá er að taka því. Það þýöir
ekkert annað.“
Og okkur gefst ekki færi á
að ræða við hana nánar, því að
búðin fyllist af fólki. Matthea
vill ekki láta mynda sig, og
segir, aö ekkert stoði að bíöa
eftir að búðin tæmist.
„Það verður svo mikið að
gerá hér í allan dag, að það.
þýðii* ekki að rfeyna áð^bíða.“ '-
Haraldur Jónsson.
„Ég vil ekki hörku og
illindi.“
J mjólkurbúð á Týsgötunni er
ekki jafnmikið um að vera.
Þar er Helga Skaftfeld fyrir
innan disk. Hún veitir búðinni
forstöðu, en áður hefur hún
afgreitt á ýmsum öðrum stöð-
um, á Bergstaöastíg og
Klapparstíg.
„Hvemig eru launakjörin?"
„O-svona sæmileg."
„Heldurðu, að verkfallið borgi
sig?“
„Ég veit þaö ekki. Ég held
nú, að verkföll borgi. sig eig-
inlega aldrei. Auövitað múndi
ég taka á móti launahækkun.
Já, ég mundi ekki slá' hendinni
á móti því, En ég vil ekki
hörku og illindi. Launahækkun
kæmi sér • vel, en verkfallið
kemur sér óneitanlega illa.“
„Verkfallið verður stutt,
ef allir eru samtaka.“
Tjað er vérið að vinna í húsun-
um inni í EossvogShverfi,
og í blokkinni viö Dalaland 3
hittum við þípulagningamann,
þar sem hann er við vinnu sína.
Hann heitir Einar Finnboga-
son, og það er' hálft ár síðan
hann lauk sveinsprófi í iðngrein
sinni.
„Nú eru pípulagningamenn
búnir að boöa verkfall 6. marz.
Hvernig fi'nnst þér, að verkfall
skuli vera. aö dkella á?“
„Flnt -r' sallafínt," sVarar
hann. „Það á' mikið aff fara á
bak við okkur núna. Mér finnst
algerlega réttlátt að heimta
vísitöluupþbótina á launin.“
agW'«É|le^^ö Þáf5^eti
orðið fremúr tap en gróði á
íöngu verkfalii?“
„Nei. Ef allir eru samtaka
um að fara í verkfall núna, þá
verður það stutt.“
Einar tekur aftur til við aö
snitta rörbút, og við stikum
yfir svaöið frá húsinu. Það er
fariö að kvölda.
SAMA STAÐ
Eftir kreppuna miklu, sem
færði skósmiðum lítið annað en
fulla kladda af skuldaviðurkenn-
ingum, sem aldrei fengust greidd
ar, tókst Ferdínand að koma sér
upp tækjum. Fýrsta tækið var
nú eiginlega heimatilbúinn
pússurokkur, sem jós öllu ryk-
inu yfir skósmiðina, — { dag
gleypa slík tæki hvert rykkorn
Síðan smájókst tækjakosturinn
og með þeim afköst hvers
manns. „I dag sinnir einn mað-
ur verki 5 skósmiða eins og
þetta var, þegar ég var að læra
hjá Jóni Matthíassyni í Bröttu-
götunni,“ segir Ferdínand.
í fimmtíu ár hefur Ferdínand
nú veitt borgurum Reykjavíkur
þjónustu' sína og hlotiö vinsæld-
ir eldri sem yngri aö launum,
að vísu gegn vægri greiðslu, —
en þeir tímar voru, að engin
fékkst greiðslan. „Ég hef bara
enga vinnu, og enga peninga,"
var viðkvæðið á kreppuárunum,
þegar aoðrantarnir, sem Ferdín-
and á enn, gleyptu hvert nafnið
af öðru, — fögur loforð um að
borga síðar, sem þó brugðust.
Þeir eru margir, sem þekkja
Ferdínand og hann þekkir líka
marga, enda þótt hann sjái yfir-
leitt ekki nema fætur fólksins,
sem líður I sífellu fram hjá
gluggum verkstæðisins. Við-
skiptavinirnir halda tryggð við
hann og koma jafnvel með
skóna allt austan úr Hveragerði.
Oft er talað um „heilsuspill-
andi íbúðir og vinnustaði" I
kjöllurum. Ferdínand brosir,
þegar hann heyrir á slíkt minnzt
— hann hefur nefnilega aldrei
þurft að setja upp skilti með
„Lokað vegna veikinda”. Alltaf
hefur hann mætt þessi 50 ár,
stálsleginn og heilbrigður, strax
snemma að morgni, og hefur
síðan unnið allt fram á rauða
nótt, ef við hefur þótt liggja,
skór ungu dömunnar eða pilts-
ins þurftu e. t. v. að vera tilbún-
ir með nýja sóla fyrir dansinn
á 17. júní.
Þegar synirnir komust til
manns ákváðu tveir þeirra að
feta í fótspor föðurins og læröu
hjá honum iðn hans og hand-
bragð. Móðir þeirra hefur starf-
að mikið með honum i gegnum
árin, afgreitt til viðskiptavin-
anna, því erfitt er að vera trufl-
aður frá verki.
Ferdínand Eiríksson - heldur alltaf upp á kolaofninn.
Á dögunum bönkuðu upp á
hjá Ferdínand sjónvarpsmenn í
þeim erindagerðum að fá að
taka myndir af verkstæpi hans.
Helga Skaftfeld.
Þeir ætla að setja upp leiksvið
fyrir leikrit Jökuls Jakobssonar,
sem senn veröur sýnt í sjón-
varpinu, og sviðið verður vinnu-
stofa skósmiðs og að auki fengu
þeir lánaðan stóran poka með
ósóttum skófatnaði.
Ekki ver^ur svo skilið við frá
sögn af Ferdínand Eiríkssyni
að ekki sé getið uppruna hans.
Hann kom hingað til Reykjavík-
ur til að læra skósmíðar, af
Álftanesi, þar sem faöir hans
var bóndi á Eyvindarstöðum.
Þá var skósmíðin stærri grein
en nú, og til dæmis voru ein
5 eða 6 verkstæði allt i kringum
verkstæöi Ferdínands á fyrstu
árunum og lengi framan af. Nú
eru sólamir óslítanlegir að kalla
má, rétt eins og dugnaður þessa
skósmíðameistara, sem er nú
Hátt á áttræðisaldri, — það er
yfirleörið sem gefur sig núna
og skósmiðirnir fá minna að
gera, — fólk kastar skóm heldur
en láta gera viö þá, því þeir eru
orðnir ódýrari en fyrr. „Viö fá-
um svo sem 2000 króna skó í
viðgerð, en ekki skil ég í fólki
að kaupa slfkt, þegar innlend
framleiðsla og ódýrari er til,
því innlendir skór geta jafnvel
verið betri en þeir útlendu, —
og margfalt ódýrari,“ segir
Ferdínand um leið og við kveðj-
um elzta starfandi skósmiðinn
og jafnframt elzta starfandi
verkstæði borgarinnar í þessari
grein.