Vísir - 28.03.1968, Síða 8

/
V1SIR . Fimmtudagur 28. marz 1968.
VISIR
Otgefandi: Reykjaprent hf.
Framkvæmdastjóri: Dagur Jónasson
Ritstjóri: Jónas Kristjánsson
Aðstoðarritstjóri: Axel Thorsteinsson
Fréttastjóri: Jón Birgir Pétursson
Ritstjórnarfulltrúi: Valdimar H. Jóhannesson
Auglýsingastjóri: Bergþór Olfarsson
Auglýsingar: Þingholtsstræti 1. Símar 15610 og 15099
Afgreiðsla: Hverfisgötu 55. Sími 11660
Ritstjórn: Laugavegi 178. Sími 11660 (5 línur}
Áskriftargjald kr. 115.00 á mánuði innanlands
í lausasölu kr. 7.00 eintakið
Prentsmiðja Vísis — Edda hf.
Hvers er að vænta?
]\u er lokið vinnudeilu um, hvernig deiía eigi tapinu
í þjóðfélaginu, jafna niður áföllum en ekki skipta
gróða. í kjölfar hennar spyrja menn: Hvers er að
vænta í framtíðinni? Hvemig getum við skapað meira
öryggi fyrir komandi kynslóðir?
Sumum finnst að svarið sé meginmál unga fólksins,
— kynslóðarinnar, sem taka mun við þjóðfélaginu.
Hvað finnst unga fólkinu sjálfu? Höfum við nýja
möguleika, — meiri möguleika, eða bíður okkar hok-
urbúskapur?
Stóriðjan er einn af homsteinunum, sem framtíðin
byggist á. Það hefur samt ekki gengið þrautalaust að
láta hana skjóta rótum hér. Þegar barizt var fyrir
stóriðju í landinu, var reynt að ala á tortryggni í garð
fomstumanna þeirra mála. Þeir væm bara að leggja
sig í líma við það, sem útlent væri, en hefðu eriga trú
á íslenzkum atvinnuvegum. En álbræðsla á íslandi
verður auðvitað íslenzkur atvinnuvegur eins og aðrir
atvinnuvegir í landinu.
Stjórnarandstaðan ásakaði forustumenn stóriðjunn-
ar fyrir að selja rafmagn of lágu verði til fyrirhug-
aðrar álbræðslu og annað af því tagi. Það sem íslenzk
stjómvöld hafa gert til að laða að erlent fjármagn
og erlenda tækni er samt ekki nema brotabrot af
því, sem aðrar þjóðir gera til að ná í fjárfestingu
erlendra fyrirtækja. Verkalýðsstjóm Wilsons í Bret-
landi býður t. d. erlendum fyrirtækjum stórkostleg
fríðindi og fjárstuðning við að reisa fyrirtæki sín í
Bretlandi.
Hvað getum við íslendingar nú gert? Við getum
ekki boðið þau kostakjör, sem Bretar og aðrar Vest-
ur-Evrópuþjóðir bjóða erlendum fyrirtækjum. Hvað
hafa forustumenn stóriðjunnar nú í huga?
Iðnaðarmálaráðuneytið hefur þetta erfiða mál til
meðferðar. Við verðum að gera okkur grein fyrir
þeirri staðreynd, að ekki verður gripin úr lofti ný
stóriðja á íslandi. Raforkan er fmmskilyrðið og bezta
vopn okkar, en jafnvel þar eigum við í hörðustu sam-
keppni við nýjar orkulindir.
Samt er óþarfi að örvænta. Við sjáum hilla undir
ýmislegt, stórt eða smátt. Við erum byrjaðir að vinna
kísilgúr. Og í tengslum við þann iðnað kunnum við
að fara að hagnýta perlustein eða bikstein. Verið er
að athuga möguleika á úrvinnslu áls í fullunnar vör-
ur. Menn eru að reikna út hagnýti sjóefnavinnslu, og
gefa fyrstu athuganir góðar vonir. Olíuhreinsunar-
stöð er á dagskrá.
Hvers er að vænta? Þetta er spurning, sem á að
brenna á vörum unga fólksins. Krafizt verður svara.
Gamla kynslóðin mun ekki skjóta sér undan vand-
anum, en framtíðin liggurí lófa æskumannsins.
(<
ti
\ -J
Það yrði sannarlega ekki „bamlaus bær“ í Hvfta húsinu, ef það verður hlutskipti Roberts
Kennedys og konu hans að ráða þar húsum. Bömin þeirra em nefnilega 10. Myndin er
tekin í garði þeirra að Hickory Hill og er húsfreyjan, Ethel, í miðju með það yngsta í fang-
inu, en Robert er henni á hægri hönd. ,
Kosningabarátta hafin í Oregon
— Forkosningar þar framundan
— Kennedy hafnar tiHögum um að Banda-
rikin dragi sig einhliða út úr styrjöldinni
T ræðu, sem Robert Kenn-
edy öldungadeildarþingmaður
flutti f Portland sambandsrík-
inu hafnaöi hann þeirri skoðun,
að Bandaríkin drægju sig ein-
hliða út úr styrjöldinni i Víet-
nam.
En hann lagði áherzlu á, að
sú stefna, sem Bandaríkin heföu
fylgt til þessa , hefði verið
skökk, — enda verið haft aö
marki að ná þvi, sem ógerlegt
er að ná, þ. e. að vinna hern-
aðarlegan sigur. 1 stað þessarar
misheppnuðu stefnu yrði að
taka aðra, þar sem rejmt yrði
að leysa hinar stjómmálalegu
og diplomatisku hliðar vanda-
málsins. Hann kvað nauðsyn-
legt að viöurkenna leiðtoga þjóð
frelsishreyfingar Vietcong sem
viðsemjendur og að hætta
sprengjuárásunum á Norður-Vi-
etnam, — fyrr mundi ekki tak
ast að fá alla aðila til þess aö
setjast að samningaborði.
Kennedy kvað framtíðarlausn
ýmissa vandamála heima fyrir
í Bandaríkjunum tengd Víetnam-
styrjöldinni, og um vandamál
heims yfirleitt mætti segja, að
Vietnamstyrjöldin væri Þrándur
í Götu lausnar þeirra, en ef
deilan um Vietnam leystist yröi
greiðara um mörg önnur.
Forkosningar fara fram í sam-
bandsríkinu Oregon 28. maí. Ro-
bert Kennedy flutti ræðu sína í
háskólanum í Portland, að við-
stöddum stúdentum og kennur-
um háskólans.
Honum var forkunnarvel tek-
ið.
Sýður upp úr í sumur
í bandurískum borgum?
- SIÐARI GREIN -
Fyrir nokkru var lögð fyrir
Johnson forseta 150.000 orða
skýrsla nefndar, sem hann
hafði skipað til rannsókna og
athugana varðandi kynþátta-
óeirðirnar í landinu. Það var
eftir hina blóðugu bardaga i
Newark og Detroit, sem hann
ákvað að skipa bessa nefnd.
Formaður nefndarinnar var
Otto Kemer, ríkisstjóri sam-
bandsríkisins Illinois.
Hað var upphaflega gert ráð
fyrir, að skýrslugerðinni yröi
ekki lokið fyrr en aö 4 mánuð-
um liðnum, en það ráð var tekið
að hraða henni sem aðvö.run ti'
þjóðarinnar um hvað vera kvnni
í aðsigi. „Þegar sjúklingurinn er
að deyja er tilgangslaust aö
fresta sjúkdómsgreiningunni,"
sagöi Kerner, „ef það á að tak-
ast að bjarga honum.“
Það hefir verið sagt um þessa
skýrslu, að hún sé ömurleg af-
lestrar og enn ömurlegri en stað
reyndirnar séu niðurstöðumar
en þær eru í stuttu máli, að stór
hætta geti verið yfirvofandi í
bandarískum stórborgum — og
skakkt að farið, ekki reynt aö
læra af reynslunni og koma fram
umbótum — og mikill hluti
bandarísku þjóðarinnar kunni
engin skil á hættunni
Nefndin leggur til, aö bætt
séu húsnæðis- og atvinnuskil-
yrði blökkumanna en það er
ekki ný tillaga. Það hefir oft ver
ið sagt fyrr að það þurfi
að bæta lífskjör b'.ökkufólks, en
allt of lítið gert til fVamkvæmda
þar er líka að ýmsu erfitt að
koma fram umbótum í skyndi,
eða ógerlegt, þegar að baki er
kynslóðakúgun, misrétti og fá-
tækt. Það má líka minna á, að
það eru ekki nema nokkrir dag-
ar síðan Johnson forseti kvaddi
100 iðjuhölda á ráðstefnu, til
þess að ræða áform um aðstoö
þeirra við 100.000 atvinnúleys-
ingja til nýrra starfa. En hér er
ótalið það sem hættulegast er.
í skýrslunni segir, að í borg-
unum sé um að ræða gamalt,
rótgróið hatur kynþátta milli, —
og ekki aðeins blakkra og hvítra
— og afkomendum þessara kyn-
þátta í borgunum, hætti til ein-
angrunar.
Gagnrýni kemur fram í skýrsl
unni á hendur þjóðvarnarliðs og
lögreglumönnum, — þeir eru
kallaðir „skotglaðir" — í mörg-
um tilfellum hafi verið orðum
auknar fréttir og tilkynningar
um leyniskyttur, og komið hafi
fyrir að verðir laga og örvggis
skutu hverjir á aðra á þeim
tfma er öngþveiti var almenn-
ast og verst.
Sannanir fengust og fvrir. aö
kommúnistaforsprakkar á Kúbu
og f Kína veittu sína aðstoð
herskáum samtökum blökku-
manna, þannig fengu blökku-
mannasamtökin „Revolution-
ary Action Movement“ 7 millj-
ónir dollara frá Kína. í skýrsl-
unni er sagt frá áformum þess-
ara samtaka um að myrða tvo
forsprakka annarra samtaka
sem voru of hægfara, Roy Wilk-
ins frá ..National AssoHation
for the Advancement of Colour
ed Peopleí', og Whitney Young
úr „Urban League“,
Þá telur nefndin sig hafa sann
anir fyrir samspili milli blakkra
þjóðernissinna og bandarískra
kommúnista, en um þessi mál
öll er rætt af mikilli varúð því
að Kerner og samstarfsmenn
hans vilja sízt af öllu verða til
þess að kynda undir nýja elda,
en ef það væri gert kynni að
spretta upp nýr McCarthy-ismi,
og þá fengiu hvítir hatursmenn
hinna blökku of góð spil á hendi.
Á hinn bóginn hefir nefndin ekki
talið ráðlegt aö þegja um gögn, •
sem hún hefir meö höndum, en
ef þagaö væri um þau, kynni
hún að veröa sökuð um að hafa
hylmað yfir með morðingium,
brennuvörgum og ræningjum
Niðurstöðurnar hafa vakið fá-
dæma athygli, ekki framar öðru
vegna þess, að þeir sem aö rann-
sóknunum unnu, eru milli-
stéttarborgarar í hinu banda-
ríská þjóðfélagi, og vegna þess,
að þær fela í sér harðan dóm
yfir hinum hvítu borgurum
landsins.
Þar er m. a. tekið fram, að
fátækt og aðskilnaður í fátækra
hverfum hafi leitt til lífskjara,
sem séu eyðileggjandi fyrir þá.
sem viö þau bua, og ókunn flest
um hvítum borgurum landsins
Það, sem beir (hinir hvítu)
aldrei hafa skilið oa blökkufólk-
ið hefir aldrei eleymt. að ábyrað
in er binna hvítu. Hinna hvítn
vfirvalda og stiórnenda er á-
bvreðin á beim skilvrðum sem
harna er við að búa, stofn'm
irnar eru bins hvíta bhita samfó
lagsins og bað er sá hlutinn, sem )
ber ábyreð á að bar situr alþ
við sama. Afleiðmvar upnbr't-
anna s.i. sumar hafa brei''’"';,
bilið milli h:nna hvítu ov
blökku. Misrétti oe aðskilnaður
hefir langa lengi eitrað banda-
rískt samfé!a° Og nú órr""r
betta ástand framtíð hvers ein-
asta Bandaríkiamanns. Hal'!i
svo fram sem verið hcfir getiu
það orðið eýðileeging alls bess.
sem hefir mest lýðræðisle?'
lífsverðmæti ■' sér f þjóoféiagi
voru. (Að mestu þýtt. Niðurl.
í næsta blaði).