Vísir - 15.11.1968, Qupperneq 9

VlSIR • Föstudagur 15. nóvembcr 1968.'

/ ’p'yrir rúmum mánuði eöa svo
leit helzt út fyrir að styrj-
öldinni í Biafra væri að ljúka.
Vonir fóru jafnvel að lifna með-
al norrænna fiskveiðiþjóða um
að bráðlega gætu þær hafið að
nýju skreiðarverzlun til lands-
ins.
Hinn vel búni her sambands-
stjómarinnar í Lagos virtist
vera að leggja undir sig síðustu
skikana af landsvæði íbóanna,
þessa öfluga þjóðflokks, sem
reis upp á sínum tíma og heimt-
aði viöurkenningu á Biafra sem
sjálfstæðu ríki.
Þessir sóknardagar sambands-
hersins að síðustu bæjum og
flugvöllum Biafra-manna minntu
á síðustu daga heimsstyrjaldar-
innar, aðeins í minni stíl. Sótt
var að þeim bæði úr vestri,
norðri og austri og skikinn

Framlag Evrópumanna til Afríkuþjóða. Vélbys sur og kennslustund í meðferð vopna,
að endurtaka sig saman sagan
og á umliðnum öldum í þjóða-
ríg og valdastreitu norður í
Evrópu. Jafnvel það hafnbann
og flutningabann, sem sam-
bandsstjórnin viðheldur á Bi-
afra er aöeins endurspeglun á
því hafnbanni, sem banaarnenn
héldu uppi í tveimur styrjöld-
um gegn Þjóðverjum og varð
sterkasta vopnið í báöum stríð-
um til að yfirbuga þá.
En það sem gerir vígaferli
Afríku-manna á síðustu og
verstu tímum hvað ömurlegust
eru einmitt vopnasendingamar
frá hinum ríkari og þróaðri
þjóðum. Það er sannárlega
skelfilegt til þess að vita, að
helzta framlag Evrópumanna
til hinna örsnauðu Afríkuþjóöa
skuli vera vopn og skotfæri til
þess að þær geti framið nokkurs
konar sjálfsmorð í innri valda-
streitu og blóðugum bræðra-
vígum.
þaö er til dæmis vitað, að
helztu vopnastuðningsmenn
minnkaöi sífellt. Biafraher
skorti með öllu vopnabúnað á
við hinar öflugu sóknarsveitir
sambandshersins, og jafnvel
einföldustu vistir Var ástandið
orðið svo ömurlega á styrjaldar-
svæðinu, að talið var að 6 þús-
und manns létust þar úr hungri
á hverjum degi.
I þeirri trú, að nú drægi
að lokum styrjaldarinnar, var
efnt til ráðstefna Afríkuþjóða
og síðan funda deiluaðilja. Var
það augsýnilega gert í þeirri
ímyndun, að stríðinu væri svo
aö segja lokið og þyrfti aðeins
að gefa Biafra-mönnum tæki-
færi til að gefast upp.
I
‘C’n þetta fór nú öðru vísi en
ætlað var, foringjar Biafra-j
manna voru eftir sem áður hin-
ir roggnustu og kváöust ekki
ganga aö neinum samningum
nema sú höfuðkrafa þeirra væri
viðurkennd, að Biafra væri
sjálfstætt þjóðríki. Fulltrúar
sambandsstjórnarinnar voru þá
heldur ekkert fíknir í að ljúka
styrjöldinni. Þeir voru sigur-
reifir og vildu þá gjaman fá
tækifæri til að kenna Biafra-
mönnum lexíurnar og leika
þessa uppreisnarmenn sem grá-
legast til þess að gefa öðrum
uppreisnarseggjum viövörun af
fordæmi.
Síðan hefur tíminn liöið og
máliö hefur tekið nýjum vend-
ingum. Það hefur reynzt full-
kominn misskilningur að Biafra-
menn væru nokkuð að niður-
lotum komnir. Þvert á móti fer
nú hémaðarleg mótspyrna
þeirra sívaxandi. Sambandsher-
inn á hins vegar við aukna erf-
iðleika að stríða. Hersveitir
hans eru nú staddar inni á ó-
vinalandi og örðugt um allar
samgöngur og aöflutninga til
fjölmennra herflokka, svo enn
verður engu spáö um styrjöld
þessa öðru en því, að þaö er
enn útlit fyrir, að hún standi
langa stund enn.
Lítill vafi er á því að það sem
nú viröist ætla að valda
þáttáskilum f styrjöldinni er sú
nýjung, að Frakkar hafa nú
tekið upp stuöning við Biafra-
menn og senda þeim nú ógrynni
vopna. Með þessu kemst stríðið
á nýtt og alvarlegra stig.
Þegar sambandsherinn sðtti
fram að höfuðstöðvum Biafra-
manna í haust, var það augljóst,
aö hann hafði ofurefli liðs og
vígvéla á móti Biaframönnum.
Það var heldur ömurlegt að
fylgjast með þessum átökum,
þar sem sambandshermenn
búnir hinum fullkomnustu ný-
tízku vopnum sóttu gegn
Biafra-hermönnum, sem höfðu
lítið annað en gamla riffia.
Hvar sem til átaka kom, varð
ljós þessi munur í vopnabúnaöi.
Sambandshermenn beittu fall-
byssum gegn Biaframönnum og
stráfeíldu herflokka þeirra meö
vélbyssum.
Ástæðan fýrir þessu var auð-
vitaö sú, að sambandsstjórnin
í. Lagos hafði fengið miklar
vopnabirgðir frá öðrum ríkjum
sem vilja styöja hana, fyrst og
fremst frá Bretum og Rússum.
Herleiðangrar þeir, sem hún
hefur skipulagt aö Biafra úr
öllum áttum hefðu verið ófram-
kvæmanlegir á vegalausu og
torfæru landssvæði, ef þeir
hefðu ekki ráðið yfir miklum
fjölda herflutningatækja til aö
ryöjast langar leiðir yfir ófær-
ur og ár. Þannig leit út fyrir
að sambandsstjórnin ætlaði aö
vinna sigur meö hinni erlendu
aðstoð og tækni, því að á sama
tíma fengu Biafra-menn litla
sem enga vopnahjálp frá öðrum
löndum, svo að munur á liðs-
styrk var mikill. En nú hefur
orðið breyting á því, og eru
Biafra-menn fyrst upp á síð-
kastið famir að búa herflokka
sína þeim vopnum, sem gera þá
hæfa að mæta innrásarliðinu.
Svo að í staö stríðsloka má bú-
ast við enn skæðarj átökum.
j sjálfu sér ferst Norðurálfu-
mönnum ekki aö hneyksl-
ast yfir framferöi Afríku-
manna, hvemig þeir hafa leiðzt
út í hin skelfilegustu bræðra-
víg. Hér virðist élnungis vera
sambandsstjórnarinnar í Lagos
eru Bretar. Er það sannarlega
undarlegt, að ríkisstjórn hins
brezka Verkamannaflokks skuli
hafa framkvæmt stórfelldar
vopnasendingar til Nígeríú. En
ástæðan fyrir því er sú, að rík-
ið Nígería er sköpunarverk
Breta, f brætt saman úr ótal
ættflofckum og þjóðum. Þeir
telja sig siðferðiiega skuld-
bundna til að styðja samheldni
þessa ríkis. Og svo hafa þeir
aðra afsökun, ef þeir hefðu
ekki sent Lagos-mönnum vopn,
þá hefðu þeir leitað í auknum
mæli til Rússa. Þaö er vitað
að Lagos-stjórnin hefur þegar
fengið herflugvélar f^á Rússum
og ennfremur stuðning frá
Egyptum. Á hinn bóginn fengu
Biaframenn einna helzt vopna-
sendingar frá hinu kommún-
íska Kína og nú bætast Frakk-
10. síða
9
Þráinn Bertelsson skrifar kvikmyndagagnrýni:
ENDALAUS
BARÁTTA
Njósnari
★★
Stjómandi: Sidney J.
Furie.
Aðalhlutverk: Frank Sin-
atra, Peter Vaughn.
Amerísk, ísienzkur texti,
Austurbæjarbíó.
Þær eru orð r æðimargar
aiósnamvndimar, sem hér hafa
verið sýndar, en markaðurinn
virðist vera svo gott sem ó-
á yztu nöf
tæmandi. Sumar þessara mynda
eru það sæmilega gerðar og
frumlega samdar, aö það getur
verið þokkaleg skemmtun að
horfa á þær. í þessum flokki er
„Njósnari á yztu nöf“. Myndin
er spennandi, þótt hún sé reyf-
p '■kennd, og ákaflega vel leikin.
Frank Sinatra er í aðalhlut-
verkinu, þar sem hann sýnir
mjög eóðan leik enda hlutverk-
ið mjög við hans hæfi. Peter
Vauéhn er alltaf skemmtilegur
að flestra dómi, eins og sjá
má af því hversu gengi hans
hefur farið vaxandi undanfarið.
Myndin fjallar um enn eina
aðferðina til að stúta vísinda-
manni áður en hann kjaftar í
Rússa. Aðferðin, sem notuð er,
hlýtur óneitanlega að teljast ó-
hemjuflókin, en það þýöir vart
að fetta fingur út í það — þetta
er spennandi njósnamynd, en
ekki heimildarmynd um störf
brezku leyniþjónustunnar.
Sidney J. Furie stjórnar
myndinni með giæsibrag, þótt
stundum finnist manni nær-
myndatökurnar þreytandi til
lengdar — einkum af konum
í hverra andlitum árin hafa skil-
ið éftir si.t sin spor.
Það gerir þessa mynd ennþá
skemmtilegri, að hún er ekki
öll gerð í kvikmyndaveri, held-
ur tekin, þar sem atburðirnir
eiga að gera t d. í Kaup-
mannahöfn, en þangað berst
leikurinn.
Stjómandi: Ken Annakin.
Aðalhlutverk: Yul "rynn-
er, Trevor Howard,
Harry Andrew.
Ensk, íslenzkur texti,
Háskólabíó.
Nöfnin eru ekki af verri end-
anum, Yul Brynner og Trevor
Hov rd, og ekkj er það verra,
að Ken Annakin skuli stjórna
myndinni, og ekki amalegt að
myndin skuli gerast í Indlandi.
Sannarlega býst maður við
góðri skemmtun, ’ ,c,ar þessir
höfðingjar leggjast á eitt — og
því sárari eru vonbrigðin, þegar
það fer smám saman að renna it
upp fyrir manni, að myndin er ft
algjörlega misheppnuð.
Megnið af myndinni er ekki t
gert í Indlandi, heldur í ein- |
hverju fremur frumstæðu |
stúdíói. ,,Indverjarnir“, sem |
leika í myndinni eru flestir |
svona álíka indverskir ojj Yul »,
Brynner, sem leikur góða mann- »
inn.
„Endalaus barátta“ er aug- |
lýst sem heimsfræg mynd í
sérflokki. Ekkj treysti ég mér j
að' segja um hvort myndin er J
heimsfræg, né fyrir hvað hún
er í sérflokki, því að revrdar j
bef ég séð lélegri myndir — po |
ekki margar. I,