Alþýðublaðið - 14.01.1966, Side 7

■ '
l' O 'Ví-,? 'x ., ,_ ij jWÉ&j
t®i®l§l
g$ð^M8MÉIi$!
s.v-tS-'í'ji!i?-,i?!;,'-'-?.í?ii-t'í“i,í'»'
\’a\-U>j\%‘1 ,- í •'-. ÍV' i'l'1' ,XJ!
.- • " . :.:.,■ . -■
:••■■■•.

' j' ', J«,1 c L, \ J- T^VV' J-L i> S a\Sr- 4J
x v*4 V- -j _ J :
Afríka biður um hjálp gegn blóm
um og fuglum.
Mið-Afríku er ógnað af and
styggilegu förublómi, sem engin
leið virðist vera að stöðva, og af
feikistórum fuglahópum, sem
rnenn standa ráðþrota gagnvart.
Þetta hljómar eihs og „vísinda
skáldskapur”, en er í rauninni
vandamál, sem valdið hefur því
að 18 hinna herjuðu landa hafa
snúið sér til Sameinuðu þjóðanna
og beðið um lijálp. Á ráðstefnu
í Kamerún í byrjun nóvembermán
aðar var ákveðið að fara þessa leið
og nú hafa hlutaðeigandi ríki beð
ið Framkvaemdasjóð SÞ og mat-
væla og landbúnaðarstofnunina
(FAO) um aðstoð sérfræðinga við
að uppræta þessa plágu.
Yeffuglinn, sem svipar til spör
fugla, eyðileggur á óri hverju
feikilegt magn af uppskerunni og
hefur hingað til staðizt allar. til
raunir til að stemma stigu við
ágengni hans. Vatnajasintan, sem
hefur „ferðast'* frá Suður-Afríku
alla leið norður til Súdans, þurrk-
ar upp ræktarlöndin með því að
Stífla fljót, síki og annars konar
áveitur. Auk þess iiverfur allur
fiskur þar sem þetta skaðræöis
blóm rásar fram.
Á varðbergi dag og nótt
Jasintan hefur ruðzt inn í Níl
en hingað til hefur verið hægt að
lialda henni innan landamæra Súd
ans. Dag og nótt standa menn á
varðbergi á brúnni yfir hvítu Níl
í Khartúm. Allt er undir því kom-
ið að láta ekki hinar geysistóru
fljótandi blómaeyjar sleppa fram
hjá, þannig *að þær komist inn í
Arabíska sambandslýðveldið og að
Assúan-stíflunni.
Jurtin æxlast bæði með fræ
dreifingu og sérlega örri rótardeil
ingu. Sé straumur hagstæður get
ur hún „ferðast“ allmarga kíló
metra ó viku. Áhrifin eru söm
hvar sem hún svo kemur. Strend
ur og skipalægi afkróast, blöðin
mynda stórar fljótandi eyjar sem
Stífla vatnsrennslið og gera fljót
in ófær. Þrýstingurinn frá þessum
eyjum getur stundum orðið svo
mikill, að brýr eru rifnar af stöpl
um sínum. Súrefnið hverfur þar
sem þær þekja vatnsborðið og fisk
urinn leggur á flótta. En verst er
þó það, að jasintan ryðst inn í á
veituskurði og díki, stöðvar að
rennslið, gerir vatnsdælur óstarf
hæfar og orsakar þurrk og alls-
herjarauðn.
í fyrra yar Níl jöðruð af lögum
sem voru frá 3 upp í 10 m. djúp
á 1600 km löngu svæði.
Eins og stendu>- er verið að úða,
vatnajasintuna undir leiðsögn séii
fræðings frá FAO. Því miður skaði
ar eitrið sem úðað er með þagmull-j
ar plönturnar, þannig að ekki er
hægt að stunda úðunina nema þrjá
mánuði á ári. Þó standa vonir til
að unnt verði að uppræta jurt
ina og að hægt verði að koma í
veg fyrir frekari útbreiðslu henn,
ar.
Verr gengur með veffuglinn sem
til þessa hefur staðizt allar til
raunir til að vinna bug á honum.
30 milljón fuglar drepnir árlega.
í Senegal eru árlega drepnir
í kringum 30 milljónir veffuffla,
en samt sem áffur eru um 20®
mill.iónir effir. Komiff hefur fyrir
aff fækkaff hafi veriff í flokki, sem
var aff herja, um heilar þrjár inilfj
ónir án þess aff sæist högg á vatni.
Hinn mikli fjöldi þessara fugta'
stafar ekkj af óvenu mikiUi
æxlun. Fuglarnir eiga enga óvúií
í náttúrunni og virðast vera ár
uæmir fvrir siúkdómum. í um 2®
Iöndum á hinum miklu þurru gresj'
v'rsi fvri>- sunnan Sahara allt tíl
jAflríkui er óíölulegum
f'ölffa bænda ógnaff af ágangf
fuglanna. sem leiðir til svelti= ng
'afnvet bnngursnevffar. 90 millión
i«- voffngla bafa á einum mánuffi
9000 tonna uppskeru í
Senegal.
Húsagarður í Kenya. Myndin tekin úr lofti.
Kom frá Suður-Afríku.
Vatnajasintan barst til Suður-
Afríku frá Flórída í lok 19. aldar
með garðyrkjumanni, sem hafði
orðið hugfanginn af hinni blá
rauðu jurt með yfir 20 sentímetra
löngum bikarblöðum sem haldið
er saman af grænum blaðhvirfing
um. Hún barst fljótlega norður
til Kongó, þar sem hún þreifsí
fram til 1956-58. Þá hvarf hún
þaðan skyndilega og með óskýran
legum hætti og skaut upp kollin-
um í Hvítu Níl í Súdan.
Nú ógnar hún Bláu Níl — og
þar með einhverjum mestu bað
mullarekrum heimsins — og ger
völlu rennsli Nílar um Arabíska
sambandslýðveldið til Miðjarðar
hafsins.
Tilraunir meff sækýr.
Allar tilraunir til að útrýma jas
intunni hafa hingað til misheppn
azt. í Brezka Guiana hafa verið
gerðar tilraunir með sækýr, sem
á 17 vikum átu sig gegnum hálfan
annan kílómetra af jasintum. Á
sama tíma lagði jurtin undir sig
rúmlega 1000 kílómetra spöl af
Nil.
Veffuglarnir fljúga í flokkum
og lifa saman í flokkum. Þeir
fliúea þétt og minna á svört ský.
Tækni þeirra er slík að þeir
kcma bókstaflega eins og „flóð
bvigia“ og rótnaga akrana með'
kerfisbundnum hætti. Löndin sex
rcm harðast hafa orðið úti — Ken
via Nígería, Tanzanía, Zambía og
Rohdesia — hafa í landbúnaðar
ráðimevtum sínum sérstakar deild-
ir sem annast baráttuna við veffual
inn. Sex önnur lönd liafa í sam
einingu greitt, háifa milljón doil
ara (vf'r 20.000 milli. ísl. kr.) ár
lesa í besm skvni. og hefur beim
auðnazt að útrvma rúmum hálfum
millia'ði fngla án nokkurs varan
lers árangurs.
Það kostar fé og rannsóknir að
Frh. á 10. síffu.
Gíraffar á einni af sléttunum í Austur-Afríku.
ALÞÝÐUBLAÐIÐ - 14. janúar 1966 J