Alþýðublaðið - 12.02.1966, Qupperneq 10

Fræðslufulltrúi
Kópavogskaupstaður hefur í hyggju að ráða
fræðslufulltrúa. — Nánari upplýsingar um
starfið veitir undirritaður.
Umsóknarfrestur er til 1. marz n.k.
Kópavogi 10. febrúar 1966.
Bæjarstjóri.
SÖLUSKATTUR
Drátt'arvextir falla á söluskatt fyrir 4. árs-
fjórðung 1965, svo og nýálagðar hækkanir á
söluskatti eldri tímabila, hafi gjöld þessi
ekki verið greidd í síðasta lagi fyrir 15. þ.m.
Dráttarvextimar eru 1 Vz % fyrir hvern byrj-
aðan mánuð frá gjalddaga, sem var 15. j>an-
úar s.L Eru því lægstu vextir 3% og verða
innheimtir frá og með 16. þ.m.
Hefst þá án frekari fyrirvara stöðvun at-
vinnurekstrar þeirra, sem eigi hafa skil-
að gjöldunum að kvöldi 15. þ.m.
TOLLST J ÓRASKRIFSTOF AN
Amarhvoli.
| Skrifstofustúlkur
Stúlkur óskast til vélritunarstarfa 1. marz.
Umsóknir sendist mér fyrir 20. þ.m.
Bæjarfógetinn í Hafnarfirði.
10 12. febrúar 1966 - ALÞÝÐUBLAÐIÐ
DAGBLÖÐIN
Framhald af 7. síðu.
í myndarlegu upplagi, ef það ekki
finnur náð fyrir augum þeirra,
sem ráða hvar auglýsingamar eru
settar.
í Noregi hafa samtök blaðaút
gefenda farið þess á leit við
norsku rríkisstjórnina, að sérstök
nefnd verði skipuð til að rann
saka stöðu norsku dagblaðanna,
og benda á úrrseði, sem gætu orð
ið þeim til bjargar í fjárhagserf
iðleikunum. Enn sem komið er virð
ast Norðmenn því algjörlega mót
fallnir, að þar verði farin sama
leiðin og farin hefur verið í Sví
þjóð.
Frá Danmörku e.r enn sömu sög
una að segja. Samtök blaðaútgef
enda þar í landi hafa skipað sér-
staka nefnd í þetta mál, og á það
að vera hlutverk hennar að kanna
allítarlega hag dönsku blaðanna
og koma með úrbótatillögur. Erfið
leikar dagblaðanna voru einnig
ræddir fyrir rkömmu í danska
þinginu, en þá var forsætisráð
herra, Jens Otto Krag, að því
spurður, hvort hann hefði í hyggju
að fela sérstakri nefnd að kanna
vandamá! dönsku dagblaðanna.
Krag svaraði því til, að hann
mundi bíða og sjá hverjar yrðu til
lögur nefndarinnar, sem útgefend
ur nú hafa komið á laggirnar.
Það upplýstist ennfremur í þess
um umræðum : danska þinginu, að
síðan árið 1945 hefur dagblöðum
í Danmörku fækkað um um það
bil helming. í Danmörku eru nú
alls gefin út 76 dagblöð.
Ef við einskorðum okkur nú
ekki við Norðurlöndin heldur för
um alla leið til Bandaríkjanna má
enn sjá merki sömu þróunar. Þar
hefur blöðum mörg undanfarin ár
fækkað stórlega. Be.n þó að geta
þess í þessu sambandi, að þar er
það óþekkt fyrirbrigði, að blöð
séu gefin út af stjórnmálaflokkum
eins og hér tíðkast, heldur móta
blöðin þar gjama afstöðu sína til
hvers máls hverju sinni ,og gera
það upp við sig í hverju einstöku
tilfelli hverjum þau ljá stuðning.
En þótt þar séu engin flokksblöð
hefur blöðum þar tekizt að deyja
og það mörgum blöðum. Fréttir
berast stöðugt af blaðadauða vest
f.n hafs m algengt er að blöð ,þar
sameinist. Það sem var þriggja
blaða borg : gær, er tveggja blaða
borg í dag og eins blaðs borg á
morgun. Það er pð vísu ástæða hér
til að vekia afhve)i á s«rf+akri þró
un. sem átt hefur sér stað í Banda
ríkjunum og nú er allmjög farið
að gæta, en það er tilkoma hinna
svokölluðu útborgablaða, eða sub
urban, newsrJaners. Þau blöð birta
aðeins staðbundnar fréttir, en láta
stólrba| garblöðin um heimjsfréftt
irnar. Þessi blöð birta líka
nær eingöngu staðbundnar aug
lýsingar, og eru þannig ekki
í beinni samkeppni við
stórborgarblöðin eða sjónvarpið
um vörumerkjaauglýsingar
þessi útborganblöð, eins og til
dæmis Newsday á Long Island
virðast eiga mikla framtíð fyrir
fér og er*u. yfirleitt á uppleið, en
það er önnur saga, og þesisi þróun
snertir okkur lítið eða alís ekki.
Nú skulum við snúa okkur aft
ur hingað heim.
Liklega hefur verið ritað mest
um það í Alþýðublaðinu hvort
ríkisstyrkja ætti íslenzku dagblöð
in. Blaðið hefur þó ekki tekið
beina afstöðu til þess hvað gera
ætti, en þar hefur verið bent á
ýmsar af leiðum sem fara mætti,
og þar hefur verið lögð áherzla
á, að hér sé um mikið vandamál
að ræða. Þar hefur ekki verið sagt
að fara ætti hina eða þessa leið
ina, enda slíkt alls ekki tíma-
bært. Þær leiðir, eða sambland
þeirra leiða sem þar var getið
munu líklega koma til athugunar
við nánari iskoðun þessa máls.
En það hefur ekki aðeins verið
um þetta ritað í Alþýðublaðinu,
heldur hefur einnig verið að því
vikið í hinum dagblöðunum, og at
hyglisvert þótti mér að sjá um
daginn grein í Vísi, sem eigna
má ,rdtstjóra blaðsins. en þar sagði
á þes~a leið. Greinin birtist 24
janúar sl. ,,Á það hefur verið
réttilega bent, að allmjög væri
að rótum heilbrigðrar þjóðmála
baréttu og st.jórnmálalýðræðis
’höggvið, ef til þess þyrfti að
koma að þessi dagb’.öð (innsk. vænt
anlega er hér átt við Alþýðublað
'ðí Tmann. Þióðvilíann og Vísi),
hættu að koma út. þar sem frjáls
ar umræður eru grundvöllur skoð
anamynduna,r. Sýnist því vissulega
ekki úr vegi. að hér séu gerðar
þær ráðstafanir, sem tryggja það,
að dagblöðin komi áfram út, en
ko~tnaður allur við úfgáfu þeirra
hefur farið mjög vaxandi að und
anförnu svo sem á öðrum sviðum
atvinnulífsins. Það er hinsvegar
meiri vandi að segja til um í
hverju þæp ráðstafanir eiga að
vera fólgnar.“ Lýkur hér tilvitn
uninni. Þessi grein gefur til kynna
meðal annars, að þótt svo skoðan
ir :séu skiptar um þetta mál, skipt
ast þær ekki að öllu leyti, að
minnsta kosti, eftir flokkspólitísk
um línum. í þessari sömu grein í
Vísi er lagzt gegn beinum stuðn
ingi við dagblöðin úr ríkissjóði
og sömuleiðis því að rkattleggja
eitt blað á kostnað annarra. En
þarna er stungið upp á því, að rík
ið gæti sem bezt gert meira af
því að auglýsa í blöðunum og
birta þar ýmiskonar reglugerðir
og opinberar auglýsingar í ríkari
mæli en nú er gert. Má raunar
geta þess, að í umræðunum um
þetta i danska þinginu, sem ég
minntist aðeins á áðan, þá tæpti
Jens Otto Krag forsætisráðherra
aðeins á þessu, sem hugsanlegri
aðferð til að aðstoða blöðin án
þess að gera þau beinlínis háð
ríkisvaldinu.
Sú spurnng, sem hér liggur fyr
ir að svara, er hvort menn að-
hyllast það að dagblöðin séu ,rák
isstyrkt eða ekki. Ég tel að rík
ið hafi nokkrum skyldum að
gegna gagnvart lýðræðinu, og því
megi það ekki láta undir höfuð
leggjast að tryggja framgang þess
með bezta hugsanlegu móti. Ég
get þó sagt það ein<- og er, að ég
sé ekki að þær leiðir, sem stung
ið hefur ve,rið upp á, b.iargi öllu.
sem bjarga þarf í þes'-um efnum.
Þar þarf meira að koma til. Ríkið
þarf á einhvern hátt að styrkja
dagblöðin, en áðu,ri en hægt er að
segja fyrir um hvernig þeim stuðn
ingi skuli háttað þarf að sjálfsögðu
að fara fram nákvæm athugun á
stöðu og þörf dagblaðanna á að
stoð. Og því má bæta hér við að
rikisstjórnin mun nú hafa ákveðið
að láta kanna vandamál dagblað
anna. Sýnir það glögglega, að jafnt
ráðherrar Sjálfstæðiflokksins
sem ráðherrar Alþýðuflokksins
hafa gert sér glögga grein fyrir
því, að hér er á ferðinni þjóðfélags
legt vandamál, sem varðar alla
borgara landsins í heild og iivar
sem þeir í flokki standa.
Þótt þetta vandamál, sé ef til
vill erfitt viðfangs er það engan
veginn óleysanlegt. Einis og ég áð
an sagði er ég ekki tilbúinn til
þess hvorki nú né hér að segja
nákvæmlega í smáatriðum hvað
það er sem ge,ra Þarf.
Nú er að vísu skylt að geta þess
að blöðin njóta hér þegar vissra
forréttinda eða fríðinda af opin
berri hálfu. Dagblaðapaopír er til
dæmis í mjög lágum tollflokki. og
einhverrar ívilnana munu blöðin
njóta í skattamálum, þótt ég sé
þeim hnútum ekki kunnugur. Má
því í raun og veru segia að þegar
sé fengið ferdæmi fyrir ríkisstyrk
eða aðstoð hin* opinbera við blöð
in, og þurfi nú aðeins að finna
lieppilegt form, fy.’-ir aukna fyrir
greiðslu, sem jafnframt tryggi að
blöðin verði ekki háð ríkisvald
inu á neinn hátt, því slíkt mundi
engum verða til góðs, nema síð
ur væri.
Eitt vil ég leggja áherzlu á í
þessu sambandi ,sem mér finnst
í senn eðlilegt og heilbrigt. Það eji
að áður en blöðin geta gert kröf
ur um beina fjárhagsaðstoð eða
styrk af opinberri hálfu, þá verða
þau sjálf að gera allt, sem mögu
legt e,r, til að auka reksturshag-
kvæmni hjá sér og draga úr út
gjöldum, án þess að það komi nið
ur-á gæðunum. Blöðin mega ekki
undir neinum kringumstæðum
staðna og verða steinrunnin nátt
tröli á sviði skipulags og rekstrar.
Þau verða eine og önnur nútíma
fyrirtæki að beita hagræðingu í
rekstri sinum, en hagræðing er
nú eitt af þeim uppáhaldsorðum,
sem allir nota, og fæstir vita leng
ur hvað þýðir, en vona ég þó, að
ykku,ri sé nokkum veginn ljóst
hvað það er sem ég á við.
Það liggur til dæmis í augum
uppi, að blöðin gætu stórlega dreg
ið úr ýmsum útgjöldum með auk
inni samvinnu sín á milli. Mér
hefur oft verið tjáð, að allar sam
vinnutilraunir hafi strandað á stón
veldinu, sem ekki telur sig liafa
af þeim beinan hag. en er sjálfu
sér hægt um alla hluti. Um sann
leiksgildi Þessara fullvrðinga slæ
ég engu föstu. En þó svo sam
vinna kæmist ekki á nema milli
litlu blaðanna, eins og þau eru
stundum kölluð, bá er ég sann
færður um að spa*-a mætti árlega
ekk; aðeins hundrnð búsunda, held
ur sennilega milljónir króna.
Eitt sVið, þar sem til dæmis
væri afskaplega auðvelt að koma
á samvinnu, er í sambandi
við dreifingu blaðanna. Skil ég
raunar varla, hve’nig á því :stend
ur, að þar 'kuli ekki hafa byrjað
samvinna fyrir löngu síðan, því
daglega glymja í evrum útvarps
auglýsingar, sem sk'Va írá erfið
leikum blaðanna á bessu sviði. Við
dreifinguna er miöe auðvelt að
FramboJ-* n 15. SÍðu