Alþýðublaðið - 08.05.1966, Side 6

RíÆherrar Bandaríkjaforseta hafa miklu hlutverki að
gef na í hinum daglega stjórn málarekstri, en persónulegir
rát ;;jafar forsetans hafa ef t II vill ennþá meiri áhrif, þegar
teK ;iar eru þýðingarmiklar ákvarðarnir.
|; Hver er það, sem tekur ákvarð
ánir Jchnsons forseta? Vitaskuld
hann s.jálfur, því að stjórnarskrá
Bandarikjanna mælir svo fyrir,
ákvöriiunarvaldið og ábyrgðin á
pílum stjórnarathöfnum hvíli í
hpndi'm han". En svo eru líka
áífrir sem koma við sögu — hóp
pr þekktra og hópur meira eða
pönna - óþekktra manna.
; Hini r þekktu eru ráðherrarnir
j-§ ríkisstjórnin, en hlutverk þeirra
kem ráðgjafa forsetans, án eigin
ÍQgrai' ábyrgðar, er undirstrikað
rÖeð því að þeir eru ekki titlaðir
ráðherrar heldur ritarar.
( SHinir óþekktu eru persónulegir
íráðgjafnr forsetans. Þeirra
Mutvcrk er' ekki fastmótað, og
verður ekki ljóst, fyrr en eftir
á, þegar einhver þeirra — eins
og t.c'. Sorensen — fkrifar endur
jninningar sínar.
Á sama hátt og Kennedy for-
se4 hafði í þiónustu sinni per-
sónuhga ráðgjafa, rem hann til
nejnd; sjálfur, hefur Johnson sína
einka áðgjafa. Með því að kynna
séi menn þá sem forsetinn velur
sé^ til ráðuneytis, má oft ráða
nokki ð um afstöðu forsetans til
eitjstekra málaflokka.
■ Eins og Kennedy hafði sinn
Thfeodore Sorensen, hefur John
soþ sinn Jake Jacobsen.
Jae ibsen er einn þeirra manna,
sei n teljast í hópi nánustu starfs
m; nna forsetans ,og hefur ef til
,vil I eínna mest áhrif á ákvarðanir
ha ns. Aðrir í þessum hóp eru Jaek
tVc lenti og Marwin Wat'-on.
5ni einn af dyggum þjónum for
i
an , Bill Moyers, hefur lýst
hver er gangur mála, þegar
íoáse' nn tekur ákvarðanir um mik
ilv fig efni.
Jai hefst með því, að forset
ise
>vi.
Jack Valenti — dyggasti
þjónninn.
stofu sína, íhugar málið, hringir
kannski í einhvern sem er utan
stjórnarinnar til þess að fá fram
nýtt sjónarmið. Um kvöldtð á
hann svo ef til vill fund með tveim
ur eða þremur einkaráðgjöfum
sínum — og næsta morgun kemur
hann kannski með allt aðra lausn
á vandanum, en þá er ætla mátti
í upphafi, að hann væri hlynntur.
Þetta skýrir nokkuð hið þýð
ingarmikla hlutverk, sem persónu
legir ráðgjafar forsetans hafa í
stjórn Bandaríkjanna: Þeir taka
þátt í lokaumræðum um vanda-
málin og hafa þannig mikla mögu
inn heldur fund með starfsfólki
úr ráðuneytunum. Vandamálið er
tekið fyrir, það rætt, og starfs-
menn ráðuneytanna telja sig vita
hver muni verða afstaða forset
ans. En svo fer hann aftur á skrif
leika á að móta e'ndanlega ákvörð
un forsetans.
Kennedy valdi sér til ráðuneyt
is háskólamenntaða menn eins og
Sorensen, en Johnson hefur ekki
haft sama háttinn á, og virðist
hafa mestar mætur á mönnum,
sem koma frá Texas.
MENNJRNIR FRÁ TEXAS.
Ástæðan fyrir því, að forsetinn
hefur sótt svo marga af ráðgjöf
um sínum ti| Texas er sú, að hann
krefst persónulegrar hollustu
þeirra.
Hér verðúr getið nokkurra ráð
gjafa hans:j
Bill Movprs er 31 árs. Hann
var blaðafjilltrúi forsetans, en
fékk lausn j frá því starfi fyrir
skömmu. tij að geta helgað sig
löggiafarm-íjliim í ríkari mæli.
Hann korþst í kynni við forset
ann á skólaórum sínum. Hann vann
með námi stnu í Texas, og í einu
sumarfríinu' var Johnson vinnu-
veitandi haus. Seinna var hann
ráðinn að útvarpsstöð frú John
sons í Austin.
Bill Movers stundaði nám í
blaðamennsku og stjórnvísindum
en að þvf lóknu hélt hann áfram
námi, og gekk á prestaskóla. Hann
var í þann Iveginn að hefja starf
sem háskólakennari, þegar John-
son fékk hann til að gegna einu
helzta trúnaðarstarfinu í Washing
ton.
Jake Jacobsen er ekki upprunn
inn í Texas.; en þar lauk hann há j
skólanámj sínu og settist þar að 1
Hann er lögfræðingur að mennt
un, vann fvrstu árin hjá saksókn
ara rikisinsj varð síðar aðstoðar
niaður ríkisstjórans, en setti svo
á stofn eigin málaflutning' skrif-
stofu. Þegar Johnson varð forseti !
6 8. maí 1966 - ALÞÝÐUBLAÐIt/
gerði hann Jacobsen einn af ráð
gjöfum sínum.
VITUR SEM FAÐIR
BLÍÐUR SEM MÓÐIR.
Johnson forseti hefur stundum
lýst Marwin Watson þannig: Hann
er vitur sem faðir minn og blíður
eins og móðir mín og jafn trygg
ur og annar Texasbúi — konan
mín.
Watson hefur umsjón með Hvíta
húsinu. Gárungarnir segja, að ekki
sé hægt að kaupa frímerki, án
þess, að hann hafi fallizt á það
áður. En það sem mikilvægara er
það er Watson, sem hefur hönd
í bagga með öllum fundum forset
ans, og einkum því, hverjir fá
persónulegt viðtal við forsetann.
Þeir, sem gerzt þekkja til í
Hvíta húsinu, segja, að næst Bill
Moyers, viti Watson mest um
framtíðaráætlanir Johnsons.
Bæði Watson og Jacobsen eru
taldir fremur hægrisinnaðir í
stjórnmálaskoðunum, en það kem
ur ekki í veg fyrir, að þeir haldi
uppi vörnum fyrir forsetann, þeg
ar þeim er falið að vinna að frjáls
legri löggjöf, sem forsetinn vill
koma í gegnum þingið.
VALENTI Á UPPLEEÐ.
Á sviði utanríkismála er áhrifa
mestur Jack Valenti. Hann flaug
ásamt Johnson frá Dallas til Was
hington, þegar lik Kennedys for
seta var flutt til höfuðborgárinn
ar. Fram að þeim tíma var hann
ókunnur í bandarískum stjórnmál
um. Hann vann við auglýsingastarf
semi og blaðamennsku í Houston
í Texas, og kvænti't reyndar einka
ritara Johnsons, Mary Wiley.
Valenti er svo sauðtryggur John
son forseta, að jafn vel Bandaríkja
mönnum þykir nóg um: — Ég
hef fylgzt með honum á hverjum
degi, síðan hann varð forseti. Og
á hverri nóttu sef ég öllu betur af
því að ég veit, að Lyndon Jhon
son er forseti minn, sagði hann eitt
sinu í ræðu.
Valenti er útskrifaður frá Har
vnrd-verzlunar.'kólanum. Hann er
miög afkastamikill og duglegur,
enda vinnur liann í Hvíta liúsinu
frá klukkan 8 á morgnana til
10 á kvöldin. Það sannar bezt hve
áhrifamikill hann er á sviði utan
ríkismála, að Johnson réði hann
sem leiðsögumann Humphreys í
hinni miklu ferð um Asíulönd,
þegar varaforsetinn átti að skýra
stefnu Bandaríkjastjórnar í Viet
nam fyrir þjóðhöfðingjum í Asíu.
Allir þekkja McNamara og Dean
Rusk, en þessa menn þekkja fáir
mjög vel — og samt eru áhrif
þeirra á bandarísk stjórnmál ef
til vill alveg eins mikil, sérstak
lega, þegar taka á ákvarðanir í
erfiðum og þýðingarmiklum mál
um, sem falla undir sjálfan for-
setann.
Það er skylda forsetans að taka lokaákvarðanir og bera ábyrgð-
?na — en per.sónuleflr ráðgjafar hans hafa e.t.v. meiri áhrif, en
^argan grunar.