Alþýðublaðið - 28.09.1966, Qupperneq 8

New York, september.
ÞAÐ VAR ROK og úrhellisrign-
ing í New York, þegar fulltrúar
117 þjóða mættu í aðalstöðvum
Sameinuðu þjóðanna á bökkum
Austurár til að hefja 21. allsherj-
arþing samtakanna. Enda þótt
hinir fáguðu diplómatar heils-
uðust af vinsemd og kurteisi,
hvíldi auðsýnilega þrútið loft yfir-
þinginu, og mátti hvarvetna heyra
hrakspár og vonleysi. Sameinuðu
þjóðirnar standa ráðlausar gagn-
vart ófriðnum í Vietnam og geta
ekki gegnt meginhlutverki sínu að
varðveita friðinn, sögðu menn. U
Thant neitar að gegna starfi sínu
annað kjörtímabil, af því að stór-
veldin ætla SÞ ekki það hlut-
skipti, sem því ber, sögðu þeir.
Tæplega 600 fulltrúar með 1 —
200 ráðgjafa og aðstoðarmenn
tóku sér sæti í hinum tignarlega
fundarsal. Forseti síðasta þings,
ítalski ráðherrann Amintoni Fan-
fani, lyfti íslenzka fundarhamr-
inum og setti þingið. Hann flutti
hressandi hvatningarræðu, sem þó
opnaði engar nýjai- dyr — og svo
stýrði hann forsetakjöri. Sam-
komulag hafði orðið fyrir þingið
um að kjósa fastafulltrúa Afg-
hanistan, Abdul Rahman Pazh-
wak, sem forseta. Hann hefur
starfað lengi í sölum SÞ og er
þar öllum hnútum kunnugur, enda
var flutt um hann hver lof-
ræðan á fætur annarri. Ekki er
hann skörulegur fundarstjóri, en
vonandi tekst honum vel að leiða
menn saman á bak við tjöldin og
skapa grundvöll fyrir gagnlegu
þinghaldi. í fyrstu ræðu sinni
hvatti hann fulltrúa til að gera
þetta að þingi skynseminnar, og
er vonandi, að það takist.
Fyrsta mál þingsins var upp-
taka nýrrar þjóðar í samtökin. —
Öryggisráðið hafði fyrir sitt leyti
samþykkt inntökubeiðni frá Guy-
ana, og nú hlaut þetta nýja ríki
einróma samþykki þingsins.'
Þetta ríki hefur nýlega hlotið
frelsi, en var áður brezk ný-
lenda. Þar búa um 650.000 manns,
aðallega afkomendur frumstæðra
indíána og afríkanskra þræla.
Stóð nú upp hver fulltrúinn á
fætur öðrum til að bjóða þennan
nýja félaga velkominn og lýsa
ánægju sinni yfir frelsi þessa
fólks á norðurströnd Suður-Ame-
ríku.
Fulltrúar Guyana voru hátíð-
lega leiddir í salinn, myndarleg-
ur hópur blökkumanna. Gekk
þar fyrir ungur og myndarlegur
maður, Forbes Burnham, forsæt-
isráðherra ríkisins. Hann tók til
máls og þakkaði fyrir sitt fólk.
Gerði hann það af skörungsskap
og smekkvísi, auðheyrilega kjarn
mikill leiðtogi. Og heyra mátti,
að hinni fjölmennu sveit hörunds
dökkra þjóða hafði bætzt nýr liðs
maður, sem ekki var myrkur í
máli í óskum um frið í Vietnam,
andstöðu við nýlendustefnu, a-
partheid og annað af því sauða-
húsi.
Guyana varð 118. þátttökuríki
Sameinuðu þjóðanna, og von er
á þremur í viðbót síðar á þessu
þingi. Hópast nú smáþjóðir inn í
samtökin svo ört, að ýmsir hafa
af því þungar áhyggjur. í fyrra
gengust Bretar fyrir því, að
Maldiveyjar fengu inngöngu í
samtökin, en þar búa aðeins 97
þúsund manns og áhuginn á
heimsmálunum er ekki meiri en
svo, að fulltrúar eyjanna voru
fjarverandi við 107 af 137 at-
kvæðagreiðslum á allsherjarþing-
inu. í athyglisverðri grein um
þetta mál eftir Francis T. P.
Plimpton, sem birtist í New York
Times, er alvarlega haldið fram,
að Sameinuðu þjóðirnar verði nú
að takmarka ,,barneignir“ sínar,
þar sem hugsanlegt sé, að 65 smá-
ríki, allt niður í Pictairneyju með
86 íbúa, kunni að sækja um
inntöku! Er í þessum efnum bent
á, að þessi dvergríki fái eitt at-
kvæði á allsherjarþinginu, eins
og Indland, Sovétríkin og Banda-
ríkin hafa. Hefur verið mikið
rætt um leiðir til að takmarka
þátttöku dvergríkjanna, en litlar
líkur eru á, að samkomulag verði
um nokkra leið til að ná því marki
Þetta mál varðar íslendinga að
sjálfsögðu miklu, því að við erum
hvað höfðatölu snertir í flokki
þessara dvergríkja, enda þótt við
séum almennt ekki taldir í hópi
þeirra. Plimpton segir til dæmis
í grein sinni, að ísland og Lúxem-
burg hafi verið óaðfinnanlegir
meðlimir SÞ í mörg ár, þótt smá
séu, og nefnir hann það sem dæmi
um að ekki nægi að líta á höfða-
töluna eina.
Allsherjarþingið ber nú mikinn
svip af hinum nýfrjálsu rikjum,
— sérstaklega hinum 36 Afríku-
ríkjum, sem hér eiga sæti. Ófrið-
urinn í Vietnam er sannarlega al-
varlegasta málið, sem hér er rætt,
en ástæða er til að ætla, að mann-
kynssagan muni telja upplausn
heimsveldisstefnunnar meira ein-
kenni líðandi tímabils en vopna-
viðskipti (ef þau verða ekki að
heimsstyrjöld). Svo hefur farið,
að Afríkubúar hafa skipt sér í
mörg og yfirleitt smá ríki, sem
hvert um sig hefur fengið sjálf-
stæði, en Asíubúar hafa myndað
miklu stærri ríki (t. d. Indland
og Pakistan) og eru þvi færri á
allsherjarþinginu. Afríkubúar líta
á Sameinuðu þjóðirnar sem tákn
hins nýfundna frelsis og þátttöku
21. allsherjarþing Sameinuðu þjóði
í þeim sem staðfestingu þess. —
Þeir fjölmenna til þings klæddir
hinum skrautlegustu búningum og
hafa í fylgd með sér fagrar konur
klæddar í litskæra og fagra þjóð-
búninga. Svo mjög setja hinir
svörtu, brúnu og gulu svip sinn á
fundarsali, að ljósir og bláeygir
Norður-Evrópumenn eru hér í
miklum minnihluta.
Dvöl afríkönsku fulltrúanna á
þinginu er þó ekki formsatriðið
eitt. Þetta eru yfirleitt ungir
menn, fullir af eldmóði og áhuga,
viðkvæmir fram úr hófi og því
Fráfarandi forseti allsherjarþingsir
sínum, A. R. Pazhwak frá Afghar
Sendinefnd Suður-Afríkuríkisins Guyana tekur i fyrsta sinn sæti á allsherjarþingi Sameinuðu þjóð-
anna. Fremst á myndinni er forsætisráðherra landsins Forbes Burnham.
g 28. september 1966 -■ ALÞÝÐUBLAÐIÐ