Alþýðublaðið - 15.10.1966, Blaðsíða 8

Þegar íslendingur kemur í
fyrsta sinn í sal Sameinuðu þjóð-
anna, rekur hann í rogastanz yfir
hinum mikla fjölda blökkumanna
sem þar ganga um, djarfir og bros
andi. Þegar við bætast aðrir 'hör-
undsdökkir fulltrúar, brúnir og
gulir, verða hinir hvítu í minni-
hluta. Ljóshærðir eða rauðhærð-
ir Norðurálfumenn skera sig úr
heildinni eins og Kínverji mundi
gera á Alþingi.
Það er ekki um að villast, að
við lifum á öld hins almenna þjóð
frelsis. Afríkumenn hafa valið
þann kost að skipa sér í mörg
smáríki, sem öll fá inngöngu í
SÞ, og þeir eru því fjölmennasti
hópurinn á allsherjarþinginu.
Asíuríki eru hins vegar mjög
stór, til dæmis Indland, svo að
fulltrúar þoirrar heimsálfu eru
mun færri, þótt mannfjöldi sé þar
meiri Þessi skipting breytir þó
litlu, því að Afró-Asíumenn koma
off fram sem ein heild, sérstaklega
í baráttu gegn leifum nýlendu-
stefnunnar, sem er þeim meira
áhugamál en nokkuð annað.
Afríkönsku fulltrúarnir eru
sýnilega ánægðastir með lífið
allra þeirra, sem sitja allsherjar-
þingið. Þessi auigljósa gleði frels-
isins er sama gleðin sem fær okkur
til að dansa á götunum 17. júní
þátttaka í Sameinuðu þjóðunum
er hið fullkomna tákn um frelsið
fyrir þetta fólk. Nú erum við
MENN, áður vorum við bara
ÞEIR INNFÆDDU, segja þeir.
Aðalfulltriiar Afríkuþjóðanna
eru yfirleitt h'ámenntaðir og fág-
aðir heimsborgarar, sem hafa geng
ið á beztu háskóla og kunna
hverja list í hinum flókna en form
föstu samskiptum dlmplómata.
En það er grunnt á reiðinni. Þeir
eiga enn eftir að vinna frelsi
fyrir nokkrar bræðraþjóðir sínar
aðallega í sunnanverðri Afríku.
Þegar deilt er um mál, geta hinir
svörtu baráttumenn hnoðað sam-
an svívirðingum á milli kurteisis-
orða, svo að meinlausasti þing-
forseti heima mundi veita þeim
áminningu. En það er ekki gert
hér Hver verður að standa ábyrg
ur fyrir sínu orðbragði, hvort sem
það er ,,þinglegt“ eða ekki.
En það er von, að þeir séu reið
ir. Málefni blökkuþjóða, sem eru
á valdi Suður-Afríku, eru öll
með þeim hætti, að það hlýtur að
vekja andstöðu í hverjum manni,
sem ekki hefur drepið í sér allar
tilfinningar. Og einmitt þessi mál
hafa tekið mestan tíma og vakið
mezta athygli hér á allsherjar-
þinginu að þessu sinni.
Reiðin er svo mikil að blökku
menn ganga úr salnum, þegar full
trúi Suður-Afríku tekur til máls
Þeir kalla hann raunar „fulltrúa
Apartheid" eða „fulltrúa fasista
stjómarinnar í Pretoríu" eða öðr
um slíkum nöfnum. Þegar fyrir
kemur, að þeir geta ekki hlaupið
úr sal — til dæmis á nefndarfund
um, þar sem menn tala úr sæt
um sínúm, bregzt ekki, að einhver
blökkumaður mótmælir strax rjffl'
ir ræðuna. Þá segist hann óska
að fá það bókað, að sehdinefnd
hans hafi ekki verið viðstödd ræðu
Apartheid-fulltrúans, sem styðjist
við ólöglega stjórn. Með öðrum
orðum: blökkumenn segjast vera
„siðferðilega" fjarverandi, þótt
þeir sitji í salnum!
Meginmál þessa Allsherjarþings
(að undanteknu Vietnam, sem er
ekki formlega á dagskrá, en þó
mest rætt), er Suðvestur Afríka
Þetta er mikið og auðugt land,
norðan við Suður-Afríku á Atlants
'hafsströnd álfunnar. Það var eign
Þjóðverja fram í fyrri heimsófrið
en var gert að verndarríki Þjóða
bandalagsins með háfleygum yfir
lýsingum og samningum um heil
aga skyldu til að vernda og hjálpa
fólkinu, sem þar býr í stað þess að
kúga það Þessi vernd var falin
Suður-Afríku.
Nú hefur farið svo, að Suður-
Afríka hefur komið fram eins og
hún eigi þetta verndarsvæði, og
framkvæmir Apartheidstefnuna í
allri sinni grimmd einnig þar. Þar
ríkir margvísleg kúgun, átthaga
fjötrar, bann við verkalýðshreyf
ingu, og háskólagengnir hörunds
dökkir menn eru varla til.
Suður-Afríka segir, að verndar
kerfi Þjóðabandalagsins hafi dáið
með bandalaginu, og komi mál
þetta Sameinuðu þjóðunum ekki
við. Aðrir segja að SÞ sé auðvitað
arftaki gamla bandalgsins og beri
ábyrgð á verndarsvæðinu. Nú er
fram komin tillaga, flutt af 50—60
Afríku og Asíuríkjum, þess efnis
að Sameinuðu þjóðirnar taki vernd
arsvæðið af Suður-Afríku, en feli
öryggisráðinu að beita öllum ráð
um til að framkvæma þá ákvörð
un.
Yfirgnæfandi meirihluti þjóða
ér sammála því, að Suður Afríku
menn hafi brugðizt skyldu sinni
Við vemda'rsvæðiff. Suðvestur
Afríku oig eigi aff taka af þeim
landið. Hins vegar eru hvítar þjóð
ir örlítið hræddar við aff gera sam
þykkt, sem fyrirfram er vitað að
Sanmeinuðu þjóðirnar geta ekki
framkvæmt. Vitað er, að Suður-
Afríka anzar ekki slíkri ályktun
og er þá ekkert eftir nema vopn
uð innrás til að taka af þeim
vemdarsvæðið Margar nýfrjálsu
þjóðirnar vilja knýja slíka aðgerð
fram, en líkur fyrir, að nokkuð
slíkt sé hugsanlegt, eru taldar litl
ar.
Nú standa yfir viðræður á bak
við tjöldin í þeim tilgangi að
reyna að miðla málum og gera til
löguna þannig úr garði, að fiestir
eða allir geti samþykkt hana (nema
Suður-Afríka og Portúgal.) Er ekki
séð fyrir endann á því máli, en það
er gott dsemi um erfiðleika, sem
stundum skapast af því að Afríku
menn eru ekki alltaf eins raun
hæfir eins og þeir eru róttækir
í frelsisbaráttu sinni. í þeim efn
um vilja vefjast fyrir hvítu þjóð
unum laga- og framkvæmdaatríði
jafnvel fyrir þeim, sem hafa ein
læga samúð með málstað blökku-
þjóða. Hitt er auðvitað ljóst, að
ekki þýðir að hugsa um lagakróka
þegar gera á stórbreytingar á hög
um mannkynsins. Lög eru oftast
sett til að vernda það, sem er og þá
hagsmuni, sem ríkjandi hafa verið.
Því má ekki binda sig um of við
lífsreglur igamals þjóðfélags, ef
skapa á nýtt.
Málefni S^ðvestur-Afiríku eru
nú rædd á Ailsherjarþinginu en
fyrir liggja ítarlegar skýrslur frá
sérstakri nefnd Sþ, sem fjallað
hefur um málefni ófrjálsra þióða
Hins vegar var fjórðu nefndinni
sem fjallar um þessi mál, falið að
taka á móti fulltrúum fólksins í
þessu umdeilda landi
Okkur íslendingum finnst nú á
dögum það vera löngu liðin tíð,
þegar forfeður okkar sendu bæna
skrár til kóngsins og völdu beztu
menn til að sigla og mæla fyrir
óskum sínum. Þó er fólkið í Suff
vestur-Afríku iá þessu sama stigi
í frelsisbaráttu sinni Þama komu
fulltrúar frá tveim samtökum,
SWANU og SWAPO, sem bæffi
stefna að saina marki - frelsi lands
ins. Með þeim var brezkur prest
ur, séra Michael Scott, sem hef
Hvitir Off svartir á allsherjarþingi
ur barizt drengilega fyrir réttind
um blökkumanna í sunnanverðri
Afríku.
Málflutningur þessara manna
var á ýmsum sviðum. Þeir rifj
uðu upp hernám Þjóðverja um alda
mót, þegar heil þjóð var rekin af
landi sínu, og hefur lifað hjarð
«ma Jónsson, utanríkisráðherra, ræðir við Frank Aiken, aðstoðar forsæösráðherra og utanríkisráff-
herra írlands.
Benedikt Gröndal skrifar
frá þingi Sameinuðu þjóðanna
g 15. október 1966 - ALÞÞÝÐUBLAÐK)