Dagur - 22.10.1997, Blaðsíða 11

MIÐVIKUDAGUR 22.0KTÓBER 1997 - 27

LIFIÐ I LANDINU
Maturinn
ermanns-
ins megin,
segirí
gömlu mál-
tæki og það
má til
sanns veg-
arfæra.
Elín Guðmundsdóttir•'
matvælafræðingurielur
að fáfræði orsaki að fólk
sé hrætt víð nýfaeði að
ástæðulausu.
SMÁTT OG STÓRT
UMSJON
Sigurdór
Sigurdórsson
hefur dýrustu
ára hér á landi
við fjölda veislugesta, þegar
hann bauð tævanska varafor-
setanum í mat á Þingvöllum.
Það var sú veisla sem gerði
kínverska ráðamenn æfa af
reiði. Og fyrir utan ýmsa erf-
iðleika og kostnað, sem Is-
lendingar í viðskiptum við
kínversk fyrirtæki hafa orðið
íýrir, þurfti að senda tvo
háttsetta menn frá utanríkis-
ráðuneytinu til Kína til að
reyna að milda ráðamenn þar
og ná við þá sáttum. Sú ferð-
er er aldeilis ekki ókeypis.
Dýr veisla
Stundum er talað um að þessi eða hin veislan
eða ferðin hjá opinberum starfsmönnum eða
ráðamönnum þjóðarinnar sé dýr. Sennilega er
það forsætisráðherra Iandsins, Davíð Oddsson,
sem haldið
veislu síðari
ef miðað er
Ferkantaðir
tómatar?
En hvers konar matur? Soðinn
fiskur og kartöflur eða matur
sem framleiddur er með nýjum
aðferðum, genaflutningum, há-
þrýstitækni eða með astoð raf-
púlsa?
Elín Guðmundsdóttir, mat-
vælafræðingur, vinnur hjá Holl-
ustuvernd ríkisins og er ein
þeirra sem hélt erindi á mat-
væladegi MNÍ 18. okt.
„Margir eru tortryggnir út í
það sem hefur verið kallaður
erfðabreyttur matur og telja að
mannkynið sé komið á heldur
hála braut, hvað það varðar að
eiga við lírríkið. En færri gera
sér grein fyrir því að við höfum
um aldir stundað það að erfða-
breyta lífverum. Það að rækta
ákveðin afbrigði af blómi eða
kind, er ekkert annað en erfða-
breytingar. Munurinn á því sem
verið er að gera í dag og því sem
gert var í gær, er sá einn að nú
vita menn miklu meira og vinna
markvissar með þau gen ein sem
skipta máli og ná þar af leiðandi
betri árangri,“ segir Elín.
Erfaðbreyttur, gena-
breyttur, óhefðbund-
inn matur, allt
flokkastþetta undir
nýfæði.
Kræsnir sveppir
I ljósi þess að við (íslendingar)
erum nokkuð nýjungjarnir og til-
búnir til að gleypa við ýmsum
undarlegum „heilsumat", þá er
tortryggni sú sem vel rannsakað-
ur erfðabættur eða breyttur mat-
ur þarf við að búa, heldur skrít-
inn. Þess er skemmst að minn-
ast að þúsundir Islendinga sátu
við það að laga drykk af sveppi
nokkrum, sem átti að lækna öll
mein. Sveppurinn sá var mjög
kræsinn og „náttúrlegt" um-
hverfi hans samanstóð af blöndu
af sítrónute og venjulegu te
ásamt góðum skammti af sykri.
Það sem hann svo gaf frá sér á
einhverjum dögum eða vikum,
var drukkið í stórum stíl og alveg
án þess að nokkur maöur væri
með áhyggjur af innihaldslýs-
ingu efnisins.
„Nýyrðið „nýfæði“, sem varð
til hjá HoIIustuvernd, búið til af
Þorkeldi Jóhannssyni, prófessor,
er notað yfir ýmislegt fleira en
genabreytt matvæli. Þar má til
dæmis telja matvæli sem eru
ekki framleidd á hefðbundinn
hátt, matvæli framleidd með
nýjum aðferðum sem breyta
samsetningu þeirra eða bygg-
ingu, eða bara mat sem er Vest-
urlandabúum nýr. Avextir, fiskur
eða grænmeti frá fjarlægum
heimshornum, geta vel fallið
undir þennan flokk,“ útskýrir
Elín. „Það er engin ástæða til
þess að vera hræddur við þess-
konar mat, öll stig eru undir
stífu eftirliti og í raun miklu
betra eftirliti en margt annað
sem við látum ofan í okkur,“
segir Elín að lokum.
NÝJAR ÍSLENSKAR ÞJÓÐSÖGUR
Símon og sanikðrinn
Sfmoni Grétarssyni, rafvirkja á
Eyrarbakka, finnst gaman að
gantast við náungann, ekki síst
þegar góða gesti ber að garði.
Og aldrei er Símon orðlaus eða
deyr ráðalaus, einsog eftirfar-
andi saga ber með sér:
„Það var fyrir um fimmtán
árum sem ég var að byggja mér
hús í Álftarima á Selfossi. Þar
var ég löngum stundum starf-
andi við byggingaframkvæmdir
og oft var glatt á hjalla. Svo var
það eitt kvöldið þegar ég var við
málningavinnu að barið var að
dyrum. Uti fyrir stóðu karl og
kona, nokkuð ábúðamikil, og
sögðu mér að þau væru að leita
að söngfólki í samkór á Selfossi.
Ég rak upp hrossahlátur þegar
þetta fólk bar upp erindi sitt, en
var hinsvegar til í að Ieysa málið.
Ég bauð fólkinu í anddyrið, og
sagði fólkinu þar að ég væri
óskaplega óframfærinn. En ég
væri hinsvegar meira en tilbúinn
að fara inn í þvottahúsið, sem er
inn af anddyrinu, loka að mér
dyrunum og raula þar gamlan
og góðan standard. Á meðan
gætu þau verið frammi og dæmt
um það hvort ég ætti eitthvað
erindi í kór.
Síðan fór ég inn og raulaði
léttan lagstúf - og fór létt með.
En þegar ég kom fram aftur stóð
enginn lengur í anddyrinu.
Þarna uppgvötaði ég því með
glöggu fólki að ég ætti ekkert er-
indi í kór - og hefur tónlistariðk-
un mín því engin verið síðan
þetta var.“
Umsjón: Sigurður Bogi
Sævarsson.
... ., ‘.-4^-. * g . .
If Si || i f it
| *g I f 1 - f 9 § v
}
§’■ f 9
•i'-p.* rí\:
-A f „ r. t
1' ' ’ M- M I
Sungið aflffi og sál. „Parna uppgvötaði
ég að ég ætti ekkert erindi I kór, “ segir
sögumaður dagsins.
Greiðslan
gleymdist
Tómas Jónsson, fyrrverandi
skólastjóri barnaskóla Þing-
eyrar, segir nokkrar góðar
sögur frá þeim árum í síðasta
blaði Vestra. Þar á meðal
segir hann frá því að það hafi
verið til siðs að nemendur
stilltu sér upp í beina röð á
gangi skólans áður en þeir
gengu inn í kennslustofurn-
ar. „Einn morguninn, þá er
allir voru komnir í sína röð
fannst mér að ég þyrfti að
flytja smá áminningarpistil.
Það var mér eiginlegt að tala
hátt og skýrt, en með nokkrum þögnum á milli. Aleit ég áhrifa-
mátt þagnarinnar ekki minni en orðaflaumsins. Þá gerðist það í
einni dauðaþögninni að drengur nokkur, sakleysislegur á svipinn,
segir hátt og skýrt: Nú hefur þú gleymt að greiða þér Tommi. Og
þar með lauk áminningarræðunni.
Skattgjald
Umræðan um veiðileyfagjald
hefur enn einu sinni blossað
upp og nú snýst hún um
norsk/íslensku síldina. Nú er
svo komið að allir sjá að
lengur verður ekki komist hjá
veiðileyfagjaldi, auðlinda-
skatti eða hvað menn vilja
kalla gjald sem greitt er fyrir
afnot að auðlind þjóðarinnar.
I gær gaf á að líta tvær grein-
ar stjórnarþingmanna í blöð-
unum um þetta mál. Einar
Oddur Kristjánsson segir að
„þegar nýr nytjastofn birtist á
miðunum, sem engin hefð er
fyrir hver veiðir, er þá ekki
eðlilegt að útgerðin kaupi réttinn“? „Þessi tillaga mín er ekki til-
Iaga um skatt á útgerðina. Hún er tillaga um að útgerðin kaupi
afnotarétt af ákveðnum fiskistofni. Þessi tillaga á því ekkert skylt
við auðlindagjald..."!!
Rugl um veiði-
leyfagjald
Þetta er tyrirsögn á grein sem
Magnús Stefánsson alþingis-
maður skrifaði í Dag f gær.
Og þar birtist enn ein út-
færslan á gjaldtöku þótt það
megi ekki heita svo. Magnús
leggur til að skattleggja sér-
staklega tekjur útgerða af
leigu eða sölu aflaheimilda.
Magnús, sem segist vera
harður andstæðingur veiði-
leyfagjalds, er eins og Einar
Oddur, að feta sig í átt að
þessu umdeilda gjaldi á hæg-
an og kurteisan hátt.