Dagur - 09.12.1997, Síða 4

tc
<r o r v v n m m ? i n o o n :m n n i «1 o

20-ÞRIÐJUDAGUR 9. DESEMBER 1997
UMBÚÐALAUST
Að vera laumufarþegi
í heiminum
1 GUÐMUNDUR
ANDRI
~ j thorsson
' ^jj SKRIFAR
Frammistaða íslenskra stjórn-
valda í Kyoto er satt að segja
með mildum ólíkindum. Það
nær ekki nokkurri átt að menn
skuli fyrst átta sig á um hvað
málið snýst þegar þeir eru
komnir þangað út, en ekki fyrr.
Þetta er slík sneypuför að helst
er hægt að jafna við 14-2 leikinn
við Dani, vansællar minningar.
Sem Islendingi rennur mér það
til rifja að vita af fulltrúum þjóð-
ar minnar þarna úti ráfandi milli
sendinefnda að væla um ein-
hveija sérstöðu sem allir nema
íslenskir ráðamenn \dta að er
löngu liöin tíð, hvarf með Sovét-
ríkjunum. Við getum ekki Iengur
hagað okkur eins og laumufar-
þegar í heiminum.
Guðmundur Bjarnason um-
hverfisráðherra sagði í kvöld-
fréttum Ríkisútvarpsins í síð-
ustu viku að ríkisstjórnin hefði
sennilega vanmetið þá þungu
áherslu sem þjóðir heims leggja
á að draga úr útblæstri loftteg-
unda sem valda gróðurhúsaá-
hrifum. Hann var með öðrum
orðum að segja að engin sérstök
undirbúningsvinna hefði átt sér
stað fyrir umhverfisráðstefnuna
í Kyoto. Hann var í rauninni að
játa það að ríkisstjórn landsins
hefði ekki haft hugmynd um
hvað stæði fyrir dyrum í Kyoto.
Umhverfis-hvað? Hann var hálf-
partinn að segja að í ríkisstjórn
landsins fylgist menn ekkert
með alþjóðlegri umræðu. Af
orðum hans getur maður ekki
annað en dregið þá ályktun, að
ráðherrar Iandsins séu upp til
hópa óupplýstir menn með
þröngan sjóndeildarhring,
heimskir menn í þess orðs upp-
runamerkingu.
Það er að vísu ekki nýlunda að
íslenskir ráðamenn séu úti á
þekju á alþjóðlegum vettvangi.
Og kannski ekki við ráðherrana
beinlínis að sakast þó enginn
þeirra hafi að ráði komið út fyrir
landssteinana, nema þá sem
silkihúfur. Hin óvenju einlægu
ummæli umhverfisráðherrans
eru kannski miklu meiri áfellis-
dómur yfir íslenska embættis-
mannakerfinu þar sem maður
skyldi ætla að einhvern væri að
finna sem útskýrt gæti fyrir ráð-
herrunum alvöru málsins. Þessi
ummæli ségja meiri sögu en orð
fá lýst um menntun og bak-
grunn og hæfi þeirra manna
sem stjórna Iandinu.
Enn erum við að súpa seyðið
af hvalamálinu. Það veldur því
að þessir lög-, bú- og viðskipta-
fræðingar sem hér ráða öllu
halda að umhverfismál séu bara
eitthvert væmið hipparugl. Eitt-
hvað hvalafriðunarþrugl. Þetta
mikilvægasta hagsmunamál
jarðarbúa hefur verið fullkom-
Iega hundsað af þessum mönn-
um: Sjálfstæðisflokkurinn barð-
ist á sinni tíð með oddi og egg
gegn því að Umhverfisráðuneyti
yrði sett á legg og Framsóknar-
flokkurinn sýndi málaflokknum
þá staklegu óvirðingu að setja
hann undir Landbúnaðarráðu-
neyti, þar sem enn ráða ríkjum
hershöfingjarnir í hernaðinum
gegn landinu sem geysaði hér
fram eftir öldinni með ofbeit og
framræslu mýra.
***
Sérstaða íslands sem íslensku
sendinefndinni verður svo tíð-
rætt um þegar reynt er að víkja
Islendingum undan því að taka
ábyrgð á sínum blett heimsins -
kannski er hún til þrátt fyrir allt.
Kannski er sérstaða Islands
einkum fólgin í því að hér þarf
ekki að loka verksmiðjum og
segja upp fólki. Hér þarf einung-
is að hætta við áform um stór-
felldan verksmiðjurekstur. Sér-
staða Islands kann að vera sú að
hér þarf minna að fórna en víða
annars staðar. Ekki skal dregið
úr því að það kann að reynast
erfitt að fá Islendinga til að
draga úr hömlulausum bílaakstri
sínum - en hílar eru hér fremur
notaðir eins og nokkurs konar
úlpur heldur en að beinlínis sé
um að ræða samgöngutæki, og
ekki þykir tiltökumál að aka
hundrað metra út í sjoppu. Og
ekki skal heldur dregið úr því að
það kann að reynast erfitt fyrir
þjóðina að draga úr útblæstri
Fiskisldpaflotans. En það er hins
vegar hlutverk ríkisstjórnarinnar
að sýna þó ekki nema örlítinn
vott af áhuga á því að reyna eitt-
hvað að draga úr þessum út-
blæstri. Það er skylda hennar.
Ekki einungis við þessa skamm-
sýnu þjóð sém hér býr, heldur
við sjálfa Móður jörð.
Og það er líka skylda ráðherra
að hætta að mála skrattann á
vegginn, hætta þeim málflutn-
ingi að hér fari allt í kaldakol ef
ekki takist að troða álverum, ol-
íuhreinsunarstöðvum og öðrum
stóriðjuverum í hvern fjörð. Eins
og Jónas Kristjánsson ritstjóri
benti á í einum af sínum snjöllu
leiðurum þá verða menn að fara
að líta á ráðstefnuna í Kyoto
sem tækifæri, ekki ógnun. Is-
lenskt hugvit er ærið og hlutverk
stjórnvalda er að beina þ\'í í
uppbyggilegar áttir.
Það er hins vegar skylda okkar
kjósenda að hætta að styðja til
valda menn sem hafa þessa
óhugnanlegu framtíðarsýn um
okkur: að börnin okkar eigi unn-
vörpum að fara að vinna í verk-
smiðju; menn sem markvisst
svelta alla æðri menntun, sem
þó er Iykillinn að farsæld; menn
sem hafa þá stefnu helsta á al-
þjóðavettvangi að Islendingar
eigi sem þjóð að vera nokkurs
konar laumufarþegi í heiminum,
á eilífri undanþágu.
UAUKUR
AGUSTSSON
SKRIFAR
Leikfélag Sauðárkróks hefur
verið með á fjölunum í Bifröst á
Sauðárkróki ævintýraleik með
söngvum, sem ber nafnið Trítill.
Texti verksins er eftir Hilmi Jó-
hannesson og Huldu Jónsdóttur,
en tónlist eftir Erík Hilmisson
og hefur hann einnig unnið út-
setningar. Leikstjóri og hönnuð-
ur leikmyndar er Ingun’n Asdís-
ardóttir. Tónlistarstjóri er Rögn-
valdur Valbergsson. Lýsing er
verk Páls Arnars Olafssonar og
búningahönnun unnin af Sigríði
Snjólaugu Verharðsdóttur og
Fríðu Oddsdóttur.
Trítill fjallar um ferð titilper-
TrítíU á Sauðárkróki
sónunnar um ýmsa ævintýra-
heima jafnt forna sem úr sam-
tíma okkar. Hann lendir í klóm
dökkálfa og fer á vit vatnabúa,
hann hittir fyrir númeruð
möppudýr samtímans, lætur
ginnast af lukkusala og gleymir
sér í gliti sólarstranda, svo að
nokkuð sé nefnt. I ferli verksins
taka höfunda, víða á ýmsum sið-
ferðilegum málum, eins og
gjarnan er í ævintýrum, sem fela
í sér uppeldislegan kjarna.
Einnig fella þeir lipurlega inn í
verkið gagnrýni á ýmislegt í sam-
tíma okkar, svo sem ópersónuleg
og kerfisbundin viðbrögð og
kerfi og innantóma eftirsókn eft-
ir tilbúnum mætum.
Tíðum er mikið fjör á sviðinu í
viðamiklum hópatriðum, sem
ganga sem næst ótrúlega vel í
því litla rými, sem er á sviði Bif-
rastar. Sérlega þróttmikið er at-
riði dökkálfanna, en önnur
mannmörg atriði eru einnig vel
af hendi leyst. Leikstjórinn,
Ingunn Ásdísardóttir, hefur
unnið gott verk með hinum fjöl-
menna flytjendahópi, ekki síst,
þegar haft er í huga, að hann
fylla mest unglingar og börn,
sem væntanlega hafa mörg hver
ekki mikla sviðsreynslu að haki.
I fámennari atriðum bregður
fyrir stirðlegri sviðsferð og þá
engu síður hjá eldri og reyndari
leikurum en þeim, sem yngri
eru.
Framsögn er yfirleitt góð.
Lestónn heyrist þó í nokkrum
tilfellum. Söngur er almennt
áheyrilegur jafnt hjá þeim, sem
syngja einir, sem í hópsöng.
Undirleikur sjö manna hljóm-
sveitar undir stjórn Rögnvaldar
Valbergssonar, er vel af hendi
leystur. Honum er jafnan vel í
hóf stillt hvað styrk snertir. Lög
Eiríks Hilmissonar eru þekkileg,
en hafa nokkuð einhæfan brag.
Höfuðhlutverk í ævintýrasöng-
leiknum Trítli eru fjögur. Fyrst
ber aðnefna Trítil, sem er Ieik-
inn af Sigurlaugu Vordísi Ey-
steinsdóttur. Hún fer vel með
hlutverk sitt og er söngflutning-
ur hennar afar áheyrilegur. AI-
finn álfakóng leikur Björn
Magnússon og gerir vel, en
nokkur lestónn er f framsögn á
stundum. Prósa-Lunda Ieikur
Guðbrandur Guðbrandsson.
Hann nær allgóðum tökum á
hlutverkinu, en skortir nokkuð
innlifun í skoplega þætti þess.
Framsögn mætti á stundum vera
nokkru skýrari. Signý Leifsdótt-
ir leikur hlindu stúlkuna Brá og
fer fallega með hlutverk sitt.
Svið og búnaður eru vel af
hendi leyst. Sviðsmyndin er
einföld. Hún nýtist skemmti-
lega til þess að skapa hrif, svo
sem f Ieitinni að sjónsteininum.
Brunnklukkan sem geymir sjón-
steininn er vel unnin og áhrifa-
mikil. Lýsing í verkinu er í
heildina góð og fellur vel að ferli
þess. Búningar eru mjög margir
í verkinu. Þeir gera góð skil á
milli atriða og flytjendahópa og
eru tjáningarríkir jafnt að lit
sem sniði.
Trftill tekur sem næst réttar
þrjár klukkustundir í flutningi
með hléi. Lengd verksins er
helsti galli þess. Höfundar virð-
ast hafa haft gnótt hugmynda og
hafa nýtt of margar þeirra.
Einnig kemur fyrir, að texti sé
nokkuð langlokukenndur og
hefði mátt gera hann hnitmiðaðri
og um leið styttri. Verkið er hins
vegar vel sjónar virði og í heild
tekið hin besta skemmtun. Væri
það endurskoðaö og gert þéttara
er lítill vafi á því, að það gæti náð
víða og notið vinsælda jafnt á
meðal barna sem fullorðinna.