Dagur - 12.12.1997, Blaðsíða 6

Dagur - 12.12.1997, Blaðsíða 6
6- FÖSTUDAGUR 12.DESEMBER 1997 ÞJÓÐMÁL JJruifur Útgáfufélag: DAGSPRENT Útgáfustjóri: EYJÓLFUR SVEINSSON Ritstjórar: STEFÁN JÓN HAFSTEIN ELÍAS SNÆLAND JÓNSSON Adstoðarritstjóri: BIRGIR GUÐMUNDSSON Framkvæmdastjóri: MARTEINN JÓNASSON Skrifstofur: STRANDGÖTU 31, AKUREYRI, GARÐARSBRAUT 7, HÚSAVÍK OG ÞVERHOLTI 14, REYKJAVÍK Símar: 460 6100 OG 800 7080 Netfang ritstjórnar: ritstjori@dagur.is Áskriftargjald m. vsk.: 1.680 KR. Á MÁNUÐI Lausasöluverð: 150 KR. OG 200 KR. HELGARBLAÐ Grænt númer: 800 7080 Símbréf auglýsingadeildar: 460 6161 Simbréf ritstjórnar: 460 6171 (AKUREYRI) S51 6270 (REYKJAVÍKJ Samið í Kyoto í fyrsta lagi Samningurinn á loftslagsráðstefnunni í Kyoto vekur vonir. Vonir um að í raun og sann verði gripið til róttækra ráðstafana til að draga úr mengun andrúmslofts. Menn þurfa ekki að vera hallir undir dómsdagskenningar til að styðja náttúruvernd af því tagi sem stefnt er að með Kyoto-samkomulaginu. En ham- faraspár virtra vísindamanna hafa hrært í hugum almennings og stjórnenda ríkja og knúið á um samkomulag. Hætta er hins vegar sú að sá samdráttur í losun gróðurhúsalofttegunda sem samið var um dugi ekki. Þá er og sú hætta á ferðum að næstu mánuðir verði nýttir í þágu sérhagsmuna ýmissa ríkja til að búa til „smugur", sem nýtast með margvíslegum hætti til að gera samkomulagið að engu. Skuldbindingin verði engin. 1 öðru lagi Islendingar fengu viðurkennda „sérstöðu" - mun takmarkaðri þó en beðið var um - og felur í sér að við verðum að skera um- talsvert niður mengunaráform. Nema því stífar verði róið á smugumið alþjóðlegra samningaborða næstu mánuði. Það er í hæsta máta óábyrgt skens forsætisráðherra þegar hann skammar gagnrýnendur hér heima fyrir meira skilningsleysi á íslenskum hagsmunum en erlenda embættismenn. Hagsmun- ir Islands í bráð og lengd eru ekki fólgnir í því að fá að „menga eins og hinir". Hver eru hin náttúruvænu rök fyrir því? Hver eru hin hnattrænu rök fyrir því? Hver eru hin vísindalegu rök fyrir því? í þriðja lagi Ríkisstjórn Islands ætlar greinilega ekki að beita áhrifum sín- um á næstunni til annars en koma ár mengunaráforma betur íyrir borð. Þeim tíma væri betur varið í að undirbúa okkur undir nauðsynlegar breytingar á atvinnu- og lífsháttum. Okk- ar bíða miklir efnhagslegir möguleikar í hreinu landi, heil- brigðum heimi. Hversu oft hefur almenningur í heiminum ekki mátt horfa upp á leiðtoga sína koma saman í frómum til- gangi, sem hver hefur svo svikið jafnharðan? Verða þau örlög Kyoto-samkomulagsins? Stefán Jón Hafstein. Riigliidallar og rjúpnablús Það er merkileg frétt um rjúp- ur í Degi í gær. Þar kemur fram að verð á jólarjúpunni í verslunum er lægra en það hefur verið um langt árabil. Astæðan er sögð nægt fram- boð og minni eftirspurn. Klassísk hagfræði. Kaupmenn sprengdu upp verðið fyrir nokkrum árum og var rjúpan þá komin í tæpan þúsundkall, sem dugði til þess að menn hættu að hafa rjúpu í jólamat- inn en fengu sér hamborgar- hrygg eða kalkún. Augljóslega líkaði mönnum breytingin ágætlega, því þótt rjúpan hafi lækkað aftur halda menn áfram að að borða hamborgarhrygg og kalkún á jólunum. Þessi viðskiptamáti heitir að pissa í skóinn sinn og hefur verið þróaður til mikill- ar fullkomnunar á Islandi. Rugludallar Dagur ræðir einmitt við húsv- iskan veiðimann sem mun hafa skotið einar 800 rjúpur á vertíðinni og er sá óhress með viðskiptahætti kaupmanna. Veiðimaðurinn neitar alger- lega að fallast á að einhver hagfræðilögmál valdi lágu verði núna, þvert á móti sé verðlagið helberri heimsku kaupmanna að kenna. Hann bendir á að hvorki hann né aðrir þeir sem skjóta rjúpur séu farnir að selja sínar ijúpur í verslanir og því geti varla ver- ið um offramboð að ræða. Kaupmenn séu greinilega rugludallar. Síðan segir veiði- maðurinn vaski: „Við veiði- menn ætlum að fá 550 kr. fyr- ir rjúpuna í ár. Eitt er rjúpa og annað er góð rjúpa. Hvernig heldurðu t.d. að það sé að V kaupa rjúpu sem hefur ekkert hangið?" Rjúpa og góð rjúpa Það er óneitanlega smart hvernig veiðimaðurinn segir: „Eitt er rjúpa og annað góð rjúpa“ og þessi orðræða hefur valdið Garra talsverðu hugar- angri þvf hann áttar sig nefni- lega ekki á því í hverju munur- inn á „góðri rjúpu“ og „rjúpu“ er. Skyldi það liggja í því hvar rjúpan er skotin? Eða kannski hvernig hún var skotin eða hvort hún var yfirleitt skotin? Eða kannski með hverju hún var skotin? Vissulega er hægt að skilja muninn á hanginni rjúpu og óhanginni rjúpu, en hvort það er jafnframt munurinn á góðri rjúpu og rjúpu gerir Garri sér ekki grein fyrir. En eftir nokkra umhugsun virðist þó ljóst að það sem veiðimaður- inn hlýtur að vera að tala um sé sú staðreynd að rjúpur veiðimannanna eru skotnar á færi af hetjulegum skyttum. Ódýru ijúpumar sem kaup- mennirnir bjóða upp á hins vegar eru þá væntanlega öðru vísi til komnar. „Óhræsi" Jónasar kemur upp í hugann. Satt að segja er Garri tilbúinn að kaupa frekar sína rjúpu af karlmannlegum veiðimanni með byssu, en af einhverjum kaupmönnum sem í stórum flokkum fara að fordæmi gæðakonunnar góðu og kippa hálsi úr lið þegar fuglarnir leita skjóls í stórum hópum í verslunum þeirra. Garri. Gamall syndaselur lætur ekki deigan síga þótt hann sé kominn á þann aldur þegar menn fara að sjá eftir þeim syndum sem þeir drýgðu ekld. En Esra bætir um betur og drýgir nú stærstu synd Iífs síns, kominn á níræðisaldur. Geri aðrir betur. Gamli brennivínssveigurinn og hórkarlinn fær sína sálumessu á meðan hann er enn á lífi og hef- ur jafnvel hönd í bagga með samningu hennar. Mun það einsdæmi í sálumessusögunni. Svo vel tekst honum að syndga með iðrunarfullum játningum sfnum, að helstu máttarstóípar heilbrigðismála og dómsmála eru farnir á stúfana að bannfæra syndarann, sem Kolbrún er raunar búin að afgreiða í skammdegisskímu skemmtana- stofu ríkisins með rothöggi í fyrstu lotu. Syndir seldar Sálkönnuðurinn kann greinilega Syndin er lævís vel á þjóð sína og hefur lag á aö selja henni syndir sínar háum prísum. Þrátt fyrir sálumessu og iðrunarfullar játningar, er Esra neitað um aflát, en valdastofnan- ir fara á kostum í einkar þjóðlegu hysteríiskasti, sem allt útlit er á að endist út jólabóka- vertíðina. Heilbrigðisráðu- neytið fer að óskum læknasamtaka, kæra syndarann fyrir gamlar og aðallega nýjar synd- ir og sem stendur situr lögreglustjórinn í Reykjavík uppi rneð þær, eins og hann hafi ekki nóg á sinni könnu. Hann kemur þeim væntanlega af höndum sér yfir á sak- sóknara áður en starfslokasamn- ingur hans rennur út og gerir mæðan sem á honum hvílir það ekki endasleppt. Þá er búið að auglýsa það vel og vendilega, að farið verði fram á að sala játninganna verði stöðvuð og væntanlega verða þau eintök sem komin eru í umferð gerð upptæk. Þá er sjálfsagt að farið verði fram á að lögregluvakt verði hvarvetna þar sem jóla- pakkar eru opnaðir og varni því að Sálu- messa syndara verði lesin af þeim sem fá þá forsendingu í pakka sínum. Hvaða syndir? Eins og venjulega þeg- ar óróaköstin grípa um sig og fréttaflutn- ingurinn verður hvað æsilegastur, gleymist að útlista um hvað er verið að ræða. Trúnaðarbrot segja Iæknasamtökin, ráðuneyt- in, lögreglan, saksóknarinn og bráðum dómsvaldið. En í hverju sjálft brotið felst er ekki gott fyr- ir leikmenn að átta sig á. Eflaust þarf að lesa Sálumessuna til að komast að því, en þar kvað sál- könnuðurinn játa að hafa haldið við barnsmóður í áratug, en áður hafði hann kannað sálarlíf henn- ar. En þetta er bæði synd og af- brot, sem ekki verður umborið né fyrirgefið. En Esra baðar sig í sviðsljósinu og játar gamlar syndir og drýgir nýjar, eins og honum einum er lagið, eins og sagt er um snjalla skemmtikrafta og aðra sprelli- gosa fjölmiðlunarinnar. Og ár- angurinn er eins og við var aö búast, allar kjaftamyllur landsins mala og bulla um syndir hans, sem kannski eru ekki eins merki- legar og af er látið, en geta orðið tilefni uppákomu sem allar rétt- láta og syndlausa dreymir um: Bókabrennu í gömlum sem nýj- um stíl. Esra, hórkarl og syndari. -Dagfir spurt 'm svaurað' Á að stöðva dreifingu á Sálumessu syndarans, bókinni um Esra S. Pét- ursson geðlækni? Kristín Ástgeirsdóttir þinglwna og sagnfræðingur. Nú bef ég ekki lesið bókina og veit því ekki hversu al- varleg brot eru þarna framin á læknaeiðn- um. Al- mennt er ég á móti ritskoðun og tel að úr því sem komið er sé engum til gagns að stöðva dreifingu bókarinnar. Hún hefur þegar selst í talsverðu upplagi og því þjónar ekki til- gangi nú að fara að stöðva frek- ari útbreiðslu bókarinnar. Ómar Valdimarsson blaðamaður. Nei, auðvit- að ekki. Það eru fimm eða sex vikur síðan bókin kom út og á meðan fólk- ið í landinu les bókina er embættis- veldið að vandræðast í kringum sjálft sig. En það væri sjálfsagt það besta sem gæti komið fyrir þá Ingólf og Esra að bókin verði innkölluð með einhverjum ákveðnum fyrirvara, því þá myndi salan væntanlega taka stóran kipp. Þorgeir Þorgeirsson rithöfundur. Ég sé eigin- Iega ekki hver ætti að vera tilgang- urinn með þ\a, nema þá að venja fólk við ritskoð- un. Ef ein- hver skaði er vegna þess- arar bókar er hann þegar skeður. Á til dæmis að taka bókina frá þeim sem hafa þegar keypt hana. Indriði G. Þorsteinsson ritíiöfundur. AIls ekki, það á að láta bækur friði. Það hefur aldrei þjón- að neinum tilgangi að yfirvöld séu að káfa á bókum. Oft hefur það verið reynt, en hefur alltaf endað með hörmungum.

x

Dagur

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Dagur
https://timarit.is/publication/251

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.