Dagur - 30.12.1997, Blaðsíða 4

Dagur - 30.12.1997, Blaðsíða 4
20-ÞRIÐJUDAGUR 30. DRSEMBER 1997 UMBÚÐALAUST Hættum að horfa á Áramótaskaupið 3 GUÐMUNDUR ANDRI _ rl THORSSON skrifar Gamlaárskvöld er fullt af hefð- um: farið er á þessa brennu, alltaf; snæddur tiltekinn réttur, alltaf; Einhver frændi kemur, alltaf. Allt er eins og alltaf. Það er eins og vera ber; líf í föstum skorðum er fagurt líf. Einni hefðinni mætti þó gjarn- an segja stríð á hendur: það er að fjölskyldan safnist fyrir á besta tíma kvöldsins til að horfa á sjónvarpsþátt. Maður á að verja kvöldinu öðruvísi. Sigurður Valgeirsson hefur þegar margt gott gert á stuttum og hávaða- litlum ferli sínum sem dagskrár- stjóri - mér fyndist það verulega vel til fundið hjá honum ef hann á næsta ári myndi leggja niður áramótaspaugið og verja pening- unum, sem eflaust eru umtals- verðir, í eitthvað annað. Til dæmis vikulegan þátt með hin- um sniðuga Klængi sniðuga og fylgdarliði hans, sem var barna- efni í heimsklassa, og er þá sama hvar er Iitið, á handrit, brúðugerð eða leikmynd: meira að segja leikraddir léku í stað þess að skrækja og góla og rymja eins og venjulega í barnamynd- um. * * * Æjá. Aramótaspaugið. Eða speygið. Eða Skúppið. Eða hvað það heitir. Seinna meir verður þessi þáttagerð viðfangsefni mannfræðinga. Einu sinni á ári - í einn klukkutíma á ári - mátti þjóðin hlæja. Einu sinni á ári leyfðu hinir þungbúnu og væni- sjúku stjórnmálaflokkar sem hafa haldið þessari þjóð í hejjar- greipum að höfð væru í frammi gamanmál. Þetta var eini skemmtiþáttur ársins sem mátti vera fyndinn - allir hinir voru með Savannatríóinu og Hljóm- sveit Ólafs Gauks. Og hann mátti ekki bara vera fyndinn, hann varð að vera fyndinn. Það var eins og heill og hamingja þjóðarinnar lægi við: menn sett- ust örvæntingafullir fremst á stólbríkurnar gnístandi tönnum þegar skaupið byrjaði og hreyttu út úr sér ofan í tvöfaldan asnann: ef þetta verður ekki fyndið þá skal ég sko svoleiðis verða reiður... Loksins mátti í desember hlæja að því sem gerðist í mars. Fyrir utan hinn venjulega ís- lenska húmor með eftirhermum, gamanbrögum og karlmönnum í kvenfötum fólst gamanið heima í stofu yfirleitt í því að reyna að átta sig á því hvað í ósköpunum fólkið í sjónvarpinu væri eigin- lega að gera: Jaaaá, alveg rétt, nú fatta ég, muniði ekki, það er verið að skjóta á finnsku kartöfl- urnaríjúní, hahahaha... Eg efast ekki um að það er valinn maður í hverju rúmi nú og sá sem Ieikur Davíð mun al- veg ná honum og þátturinn verður eflaust bráðfyndinn, en á gamlaárskvöld á maður ekki að horfa á fólk fíflast í sjónvarpinu. Maður á að fíflast sjálfur sé maður gefinn fyrir það. Og nú er Spaugstofan með vikulegt grín og fleiri stöðvar komnar sem bjóða ekki upp neitt annað en glens og grín og við þurfum ekki áramótaskaup. Sem betur fer. Maður á ekki að horfa á sjónvarpið á gamlaárskvöld - maður á að horfa upp í himin- inn. * * * Þátturinn er dapurlegur vitnis- burður um þau ár þegar allt var hér skammtað. Þegar ekkert mátti. Þegar ekki mátti drekka vín með mat á veitingahúsum nema Holtinu. Þegar bara voru þrjár sortir af brauði í Bakaríum - þegar sami matseðill var alla daga vikunnar á öllum heimilum landsins. Brauðsúpa á mánu- dögum, sigin ýsa á þriðjudögum, kjötbollur á miðviku og ára- mótaskaupið á gamlaárskvöld. Þegar lífi okkar var stýrt að ofan af fulltrúum stjórnmálaflokk- anna í ráðum og nefndum. Þetta hafði að vísu sínar góðu hliðar þegar ég var lítill drengur. Til dæmis var kók ekki drukkið daglega á þeim árum. Gosdrykk- ir voru einungis hafðir um hönd á stórhátíðum, hversdags notaði maður gospillur sem ýmist voru sleiktar eða settar í vatn. En á gamlaárskvöld drakk maður ansi mikið. Appelsín. Alltaf appelsín. Alveg ómælt appelsín: ég drakk svo mikið appelsín þetta kvöld að sennilega var ég orðinn fullur þegar lætin upphófust. Eða kannski leið manni bara undar- lega að horfa á þennan dag líða burt frá manni. 3f.if.it. Kannski leið manni bara undar- lega. Þannig líður mér að minnsta kosti á morgun þegar ég geng út á tröppurnar mínar á miðnætti og horfi upp í himin- inn sem mennirnir eru að móta að vild sinni og eftir sínu skapi, rauðan og gulan og logandi rauðgulan í miðju vetrarmyrkr- inu; og heyri ýlandi og hvissandi flugelda skjótast upp í hvolfið til að eyðast á andartaki eins og mannsævi í ómælinu; og fæ mér sopa af appelsíninu mínu og horfi upp á þessa örvæntingar- fullu en þó fölskvalausu gleði og fólkið sem er dálítið ringlað og dálítið kátt og dálítið óham- ingjusamt - þá er það eitt sek- úndubrot sem mér líður svolítið raunalega og ég veit ekki hvort veldur: allt fyrverkeríið eða hitt: að horfa upp á einmitt þennan dag líða burt frá mér því þótt allt sé eins og alltaf, þá er ekkert eins og það var. „Ég efast ekki um að það er valinn maður / hverju rúmi nú og sá sem leikur Davíð mun alveg ná honum og þátturinn verður eflaust bráðfyndinn, en á gamlaárskvöld á maður ekki að horfa á fótk fíflast I sjónvarpinu, “ segir greinarhöfundur m.a. Frú Daisy á Renniverkstæðimi Leikfélag Akureyrar frumsýndi leikritið Ekið með frú Daisy annan dag jóla, 26. desember. Verkið er eftir Bandaríkjamann- inn Alfred Uhry en íslensk þýð- ing eftir Elísabetu Snorradóttur. Leikstjóriuppsetningarinnar er Ásdís Skúladóttir. Lýsing er verk Ingvars Björnssonar og leik- mynd og búningar Hlínar Gunn- arsdóttur. Leikritið Ekið með frú Daisy gerist í Atlanta í Georgíufylki í Bandaríkjunum. Það spannar um tuttugu og fimm ára tímabil í lífi persónanna þriggja, sem fyrir koma í verkinu. Þetta legg- ur kvaðir á herðar leikstjóra og leikenda, þar sem aldur verður að færast yfirpersónur með eðli- legum hætti. Hér tekst allvel til. Frú Daisyhrakar en í lok verks- ins er hún komin á elliheimili. Á sama hátt tekst vel að auka við ár bílstjórans Hokes Coleburns og einnig sonar Daisyjar, Boolie Werthan. Sviðsmynd er skemmtilega hönnuð og nýtir vel það rými, sem Renniverkstæðið býður upp á. Hönnunin gefur kost á góðri samfellu í ferli verksins atriða á milli. Lýsing sviðsmyndarinnar er skemmtilega unnin og nær víða fallegum hrifum, svo sem í vörpun laufskrúðs á stóra fleti sviðsmyndarinnar. Búningar eru vel við hæfi og falla vel að per- sónum. Leikhljóð eru einnig al- mennt í góðu lagi. Þó hefði mátt huga heldur betur að vélahljóði bifreiða, en það er ekki að fullu það, sem við má búast í til dæm- is Cadillac af þeirri gerð, sem við sögu kemur. Frú Daisy Werthan er leikin af Sigurveigu Jónsdóttur. Túlkun hennar líður talsvert fyrir það, að textinn virðist henni ekki svo tamur, sem skyldi. Af þessu koma allvíða fyrir óþægileg at- riði, þar sem spenna verksins feilur. Sigurveig rís þó í ferli verksins og nær hæðum í seinni hluta þess og þá ekki síst í loka- atriðum í nánum samleik við Þráinn Karlsson. Þar nær hún innileika í túlkun, sem er í sann- leika hrífandi og eftirminnilegur. Þráinn Karlsson í hlutverki Hokes Coleburns nær góðri samfellu í túlkun sína. Hann er þegar í góðu sambandi við per- sónuna í upphafsatriðinu með Boolie Werthan á skrifstofu hins síðarnefnda. u Þetta samband rofnar ekki í ferli verksins og er víða sérlega náið í atriðum með Frú Daisy hvort heldur á heimili hennar eða í bílferðum með hana. Einkum í síðarnefndu at- riðunum kemst Þráinn víða inn að kviku þeirrar stöðu sem svert- ingjar voru - og reyndar eru - tíðum í gagnvart hvítum at- vinnuveitendum sínum. Aðalsteinn Bergdal leikur Boolie Werthan, son frú Daisyj- ar. Aðalsteinn nær í heild góðum leik. Hluverkið gerir ekki ýkja miklar kröfur, en býður þó upp á nokkur atriði, sem gefa leikaran- um tækifæri til þess að taka á, svo sem í skrifstofuatriðinu með Hoke Coleburn og í lokaalriðinu á heimili Daisyjar. Þessum atrið- um og öðrum skilar Aðalsteinn Bergdal vel. Ekið með frú Daisy er verk, sem tekur á málefnum, sem í raun snerta allt mannkyn. Um- búnaður umfjöllunarinnar er hins vegar lítt kunnur og í raun fjarlægur flestum Islendingum. Það er óvíst hversu mjög verkið muni höfða til leikhúsgesta. Þar kemur einnig til, að ýmsir hnökrar í ferli uppsetningar Leikfélags Akureyrar valda því, aö andi og spenna verksins næst ekki sem þyrfti fyrr en í blálokin í áhrifamiklum atriðum Þráins Karlssonar og Sigurveigar Jóns- dóttur. Þau eru hins vegar það góð, þó að stutt séu, að í augum undirritaðs voru þau full helgun kvöldstundar á Renniverkstæð- inu.

x

Dagur

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Dagur
https://timarit.is/publication/251

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.