Dagur - 03.01.1998, Qupperneq 7

LAVGARDAGVR 3. JANÚAR 1998 - 7

RITS TJÓRNARSPJALL
1
1
l
1
1
1
1
}
1
1
1
Á nýja árinu munu augun beinast mjög ad kosningaslagnum í höfuðborginni, þar sem kjósendur velja aftur á milli Ingibjargar Sólrúnar Gísladóttur og Árna Sigfússonar.
Speimandiár
ELIAS SNÆ-
LANDJONS
SON
RITSTJÚRI
SKRIFAR
Nýtt ár er runnið upp. Ár
byggðakosninga og pólitískra
umbyltinga sem enginn veit nú
hvert muni leiða. Ár óhefð-
bundinna framboða í mörgum
bæjarfélögum. Líklega einnig ár
nokkurs óróleika í samskiptum
stjórnarflokkanna. Með öðrum
orðum: spennandi ár frá sjónar-
hóli þeirra sem fylgjast af áhuga
með íslenskum stjórnmálum.
Augu margra munu beinast
að höfuðborginni næstu mán-
uði. Þar verður baráttan um
völdin einna hörðust í komandi
kosningum. En önnur fjölmenn
bæjarfélög verða einnig í sviðs-
ljósinu vegna samfylkingar
vinstrimanna - ýmist A-flokk-
anna einna eða fleiri hópa. Út-
koma þeirra framboða mun
ráða miklu um þær ákvarðanir
sem teknar verða síðar á árinu
um samfylkingu á landsvísu í
næstu Alþingiskosningum.
Misheppnuð prófkjör?
Reykjavíkurlistinn verður í
sviðsljósinu næstu vikurnar
vegna prófkjörsins sem fram fer
á hans vegum. Fyrirkomulag
þess er frekar hefðbundið. Með
því er gerð tilraun til að þjóna
tveimur herrum í senn: flokk-
unum sem að R-Iistanum
standa og almennum kjósend-
um. Forvitnilegt verður að sjá
hvort niðurstaðan skilur við
báða þessa aðila sátta, annan
eða hvorugan. Flvort formið
leiðir af sér sterkan lista eða
veikan.
Það er engan veginn gefið að
prófkjör skili sterkum fram-
boðslista. Dapurlegur listi sjálf-
stæðismanna í höfuðborginni
er besta dæmið þar um. Ef eft-
irsóknarverðir frambjóðendur
fást ekki til að fara í prófkjör þá
er ekki við því að búast að nið-
urstaðan verði áhugaverð.
Grátbroslegt er að fylgjast
með tilburðum sjálfstæðis-
manna til að bæta fyrir það í
kjörnefnd og fulltrúaráði sem
mistókst í prófkjörinu. Von
þeirra er sú að það styrki list-
ann að fá Guðrúnu Pétursdótt-
ur fyrrverandi forsetaframbjóð-
anda í áttunda sætið. Á því er
þó sá alvarlegi ágalli að inn-
koma hennar á listann eftir að
prófkjörið er afstaðið undir-
strikar vantrú flokksforystunnar
á listanum. Þá sýnir það harla
lítið traust á þeim sem kusu í
prófkjörinu að henda ungum
manni sem kjörinn var í bar-
áttusætið og setja þar inn í stað-
inn fulltrúa flokkseigendanna.
Slagur foringjanna
Það verður væntanlega eitt af
verkefnum Reykjavíkurlistans í
komandi kosningabaráttu að
sýna fram á að hann hafi stjórn-
að borginni síðustu árin á ein-
hvern annan hátt en sjálfstæð-
ismenn hefðu gert undir forystu
Árna Sigfússonar, og þá vænt-
anlega á „alþýðlegri" máta: Með
öðrum orðum frekar stjórnað
fyrir fólkið en fyrirtækin.
Ymsum hefur þótt nokkuð
skorta á að markalínan á milli
stjórnarhátta þessara tveggja
afla hafi verið og sé skýr - og
telja jafnvel að hún sé vart fyrir
hendi; að borgin hafi verið rek-
in með mjög hliðstæðum hætti
og gerst hefði ef sjálfstæðis-
menn hefði haldið meirihlutan-
um árið 1994.
Kannski er þetta ein afleiðing
þeirrar staðreyndar að skil á
milli stjórnmálaafla eru orðin
harla óljós um þessar mundir.
Skarpar andstæður í stjórnmál-
um finnast vart lengur eftir að
„stóru hugsjónirnar" grófust
undir stórgrýtinu úr Berlínar-
múrnum. Munurinn á milli
stjórnmálaflokka kristallast
þess í stað einkum í persónu-
leika foringja þeirra flokka sem
hverju sinni keppa um hylli
kjósenda.
Þannig verður það einnig í
höfuðborginni í vor. Þótt R-Iist-
inn og Sjálfstæðisflokkurinn
muni leggja fram stefnuskrár og
fegra sig og verk sín í áróður-
spésum og auglýsingum, verður
slagurinn í vor fyrst og fremst
spurning um foringja. Það mun
einfaldlega ráða úrslitum hvort
þeir kjósendur sem færa sig
gjarnan á milli framboðalista
frá einum kosningum til ann-
arra - og skipta þar af leiðandi
mestu máli ef mjótt er á mun-
unum - vilja heldur hafa sem
borgarstjóra; Ingibjörgu Sól-
rúnu Gísladóttir eða Árna Sig-
fússon.
Það veikir auðvitað stöðu
Árna Sigfússonar í þeim per-
sónuslag ef forysta Sjálfstæðis-
flokksins opinberar þá trú sína
að hann valdi ekki hlutverkinu
og þurfi Guðrúnu Pétursdóttur
í baráttusætið til að eiga ein-
hvern raunhæfan möguleika á
að endurheimta meirihlutann í
borgarstjórn. Ef flokkurinn
treystir Árna ekki til að vinna
borgina, af hverju ættu kjós-
endur þá að gera það?
Vinstriframboð
Reykjavíkurlistinn er að sjálf-
sögðu ólíkur öðrum sameigin-
legum framboðum næsta vors
að því mikilvæga leyti að annar
ríkisstjórnarflokkanna er þar
innanborðs. Framsóknarmenn
standa sem kunnugt er að R-
listanum í Reykjavík, en eru að
berjast við A-flokkana í flestum
öðrum fjölmennum bæjarfélög-
um á landinu.
I þessu felst að víða utan höf-
uðborgarinnar hafa sameiginleg
framboð vinstrimanna litla
möguleika á að ná hreinum
meirihluta. Þeir geta hins vegar
hæglega orðið stærsta einstaka
stjórnmálaaflið í mörgum bæj-
arstjórnum - og þar með sá að-
ili sem gæti baft forystu um
myndun nýs meirihluta.
Það er þegar á hreinu að sam-
fylking flokka og flokksbrota til
vinstri mun bjóða fram sameig-
inlega lista í flestum bæjarfé-
lögum í vor. Gangi þau framboð
almennt séð vel gætu úrslit
bæjarstjórnarkosninganna léitt
til umtalsverðra breytinga á
hinu pólitíska landakorti.
Vítamínsprauta - eða
sprengja?
Sigur samfylkingarframboða í
vor myndi þannig tvfmælalaust
virka sem vítamínsprauta í við-
ræðunum um sameiginlegt
framboð sömu afla á landsvísu.
Á sama hátt kann það að
sprengja þær viðræður í loft
upp ef sameiginlegu A-flokka-
framboðin ná ekki tilætluðum
árangri. Það er því meira í húfi
í vor en meirihluti í stjórnum
einstakra bæjarfélaga.
Eins og formenn A-flokkanna
áréttuðu í áramótagreinum sín-
um í Degi á gamlársdag verður
viðræðum um samstarf á lands-
vísu haldið áfram. Munurinn á
áherslunum er hins vegar alveg
Ijós. Sighvatur Björgvinsson vill
fá ákvörðun sem fyrst um sam-
eiginlegt framboð með Alþýðu-
bandalaginu í næstu þingkosn-
ingum. Margrét Frímannsdóttir
mælir með samfylkingu án þess
að nefna sérstaklega sameigin-
Iegt framboð og Ieggur áherslu
á að sterk málefnastaða sé lykil-
orðið í tilraun flokkanna til að
ná saman.
Mikið er lagt undir í samfylk-
ingarmálum vinstrimanna.
Flokkarnir eiga eftir að stíga
yfir margan þröskuldinn áður
en áfangastað er náð og ýmsir
einstaklingar og hópar kunna
að heltast úr lestinni á leiðinni
- eins og þegar er komið á dag-
inn hjá Kvennalistanum.
En fyrir áhugamenn um ís-
Iensk stjórnmál verður spenn-
andi að fylgjast með ferðinni
sem kann að breyta pólitíska lit-
rófinu verulega.