Dagur - 08.01.1998, Page 11

FIMMTUDAGUR 8 . J A N Ú A R 1998 - 11
Thyptr.
ERLENDAR FRÉTTIR
Einræktada ærin Dolly er frægasta sauðkind í heimi. Nú er þess e.t.v. skammt að bíða að bandarískir vísindamenn leiki sama
teikinn á mönnum.
Staðráðinii í að ein-
rækta manneskju
Sérvitur bandarískur
vísindamaður segir
sér ekkert að vanbún-
aði að hefja einrækt-
un á mönnum.
Vísindamaður í Chicago í
Bandaríkjunum, G. Richard
Seed, segist hafa safnað til sín
hópi lækna sem sé ekkert að van-
búnaði að einrækta manneskju,
og best sé að drífa í því sem fyrst
áður en Bandaríkjaþing banni
það. Þá segir hann að átta
manns hafi þegar boðið sig fram
til að láta einrækta sig.
Seed hefur tekið þátt í ýmis
konar rannsóknum á frjósemi
allt frá þvf snemma á áttunda
áratugnum, en sem stendur
tengist hann ekki neinum há-
skóla né rannsóknarstofu. Ymsir
sem þekkja Seed segja að hann
sé nokkuð sérvitur í skoðunum
og lýstu efasemdum um að hann
léti verða af þessu. Aðrir segja
hins vegar að Seed búi )íir bæði
þeirri tækniþekkingu sem til þarf
og sé nógu róttækur í hugsun til
þess að framkvæma einræktun
manna.
„Richard er stórsnjall vísinda-
rnaður," segir Harrith Hasson,
yfirmaður við Weiss Memorial
sjúkrahúsið í Chicago. Hann
hefur starfað með Seed. „Hann
er svolítið ruglaður, en við þurf-
um öll að vera svolítið rugluð til
að ná þetta langt. Og ef einhver
getur gert einræktun manna að
veruleika þá væri það maður eins
og Richard Seed.“
Svo virðist sem Seed sé fyrsti
vísindamaðurinn til þess að lýsa
því skýrt og skorinort yfir að
hann bæði geti og ætli sér að
einrækta mannlega veru. Bill
Clinton, forseti Bandaríkjanna,
lagði á síðasta ári bann við því að
fjármagn frá ríkinu verði notað
til þess að gera tilraunir með ein-
ræktun manna, og hann fór þess
einnig á Ieit við einkafyrirtæki að
þau fylgi sjálfviljug banni á ein-
ræktun manna.
í kapphlaupi við þingið
Siðanefnd bandarískra Iæknavis-
inda lagði til á síðasta ári að
þingið setti Iög sem gerðu ein-
ræktun manna ólöglega, þar eð
hún feli í sér læknisfræðilega
áhættu sem sé meiri en svo að
við megi una auk þess sem afar
djúpstæðar siðferðisspurningar
séu í húfi. Ekkert þeirra frum-
varpa sem þegar hafa verið lögð
fram hafa þó náð í gegnum allra
fyrstu stig í umíjöllun þingsins.
Skoska sauðkindin Dolly öðl-
aðist heimsfrægð á síðasta ári
fyrir að vera fyrsta spendýrið sem
vísindamönnum tókst að ein-
rækta.
Ef aðferðinni yrði beitt á menn
væri byrjað á einni frumu -
hvaða frumu líkamans sem er -
sem væri tekin úr líkama sjálf-
boðaliða sem vill Iáta einrækta
sig. Erfðavísunum úr þessari
frumu yrði síðan komið fyrir í
eggfrumu, sem búið væri að taka
erfðavísana úr. Að því búnu yrði
eggfrumunni komið fyrir í legi
konu sem gengi með fóstrið og
myndi í fyllingu tímans fæða
barn sem væri erfðafræðilega ná-
kvæm eftirlíking af upphaflega
frumugjafanum - jafn líkur hon-
um að öllu leyti eins og eineggja
tvíburi.
Vantar ekkert nema
fjármagn
Seed kynnti fyrirætlun sína fyrst
á málþingi fósturtæknimanna í
Chicago þann 5. desember sfð-
astliðinn. A þriðjudaginn var
staðfesti hann í símtali að hann
væri kominn með hóp lækna
sem væru reiðubúnir til að vinna
með honum. Undirbúningur
væri þegar á lokastigi og átta
manns, fjögur pör, hefðu þegar
verið valin úr hópi sex para sem
hefðu boðist til að láta einrækta
sig. Seed vildi hvorki nefna nöfn
sjálfboðaliðanna né Iæknanna
sem vinna með honum.
Vinnan færi fram í Ieiguhús-
næði þangað til ný rannsóknar-
stofa verður byggð, sagði Seed og
viðurkenndi að ein ástæðan fyrir
því að hann væri að kynna fyrir-
ætlun sína væri sú, að hann von-
aðist til að það myndi auðvelda
fjáröflun til verksins.
Yuri Verlinsky, framkvæmda-
stjóri erfðafræðistofnunar við 111-
inois Masonic læknisfræðimið-
stöðina í Chicago, sagðist hafa
heyrt um fyrirætlanir Seeds og
sagðist ekki efast um að Seed
eða einhver með svipaðan bak-
grunn gæti gert einræktun
manna að veruleika. „Nánast all-
ir sem geta framkvæmt ICSI-
frjóvgun geta cinræktað," sagði
Verlinsky. „I öllum góðum líf-
fræðirannsóknarstofum þar sem
hægt er að gera erfðagreiningu
og eiga við frumur er hægt að
einrækta."
Serlinsky sagðist samt efast
um að Seed léti verða af því.
Hcfui rejmsluna
Aðrir, þar á meðal bróðir Seeds,
Randolf, sem er skurðlæknir í
Chicago, eru ekki jafn vissir um
það. Hann segir Seed hafa mikla
reynslu af því að skipuleggja
starf rannsóknarhópa á umdeild-
um sviðum líffræði og læknisvís-
inda. A áttunda áratugnum
unnu þeir bræðurnir saman að
því að þróa fijóvgunartækni og
síðar tóku þeir þátt í tímamóta-
rannsóknum sem urðu til þess
að fyrst tókst að flytja fósturvísi
úr einni konu f aðra.
Þessar aðferðir, sem þá þóttu
afar róttækar, eru nú orðnar al-
gengar bæði í dýralækningum og
almennum læknavísindum.
„Þegar við fyrst byrjuðum á þess-
um tiiraunum sögðu allir að
hann væri kominn út á bann-
svæði,“ sagði Randolph Seed.
„Og nú 25 árum síðar er sama
sagan að endurtaka sig. Hann er
fullkomlega fær um að gera
þetta ef hann fær fjármagn."
Mark Sauer, yfirmaður við
Columbia-Presbyterian læknis-
fræðimiðstöðina í New York,
sagðist hafa töluverðar áhyggjur
af fyrirætlunum Seeds. „Lítill
vafi leikur á því að hægt er að
gera þetta. Spurningin er hvort
það sé rétt að gera það, og þá
hver skilyrðin eigi að vera?“
- Washington Post
Stjómarherinn afhendir
þorpshúum vopn
ALSIR - Eftir síðustu fjöldamorðin í vestur-
hluta Alsírs greip stjórnarherinn til þess ráðs
að dreifa vopnum meðal íbúa í afskekktum
þorpum á því svæði. íslamskir bókstafstrúar-
menn hafa myrt nokkur hundruð manns þar á
síðustu dögum og hafa íbúar þorpanna flúið
beimili sín í stórum stfl. Frásögnum fjölmiðla
ber þó ekki saman um fjölda þeirra sem látist
hafa. I gær var svo skýrt frá því að 62 menn
hefðu verið myrtir í viðbót og virðist ekkert lát
á morðæðinu. Frá því 1992 hafa meira en 40
þúsund manns látið Iífið í átökum í Alsír.
Liamine Zerouai,
forseti Alsírs.
Umdeildar heræfingar á Miðjarðar-
hafinu
ÍSRAEL - Arabaríki gagnrýndu í gær harðlega eins dags heræfingar
sem sjóherir ísraels, Tyrklands og Bandaríkjanna stóðu fyrir í austur-
hluta Miðjarðarhafsins í gær. Yfirmaður jórdanska sjóhersins fylgdist
einnig með æfingunum. Um björgunaræfingu var að ræða, en gagn-
rýni arabaríkjanna beinist einkum að sífellt nánara hernaðarsamstarfi
Tyrklands og ísraels.
Verðhréf falla enn í Asíu
HONGKONG - f gær var enn verðhrun á verðbréfamörkuðum í Suð-
austur-Asíu, og urðu stóru verðbréfamarkaðirnir í Hongkong og
Singapúr langværst úti. í Hongkong lækkaði Hang-Seng-vísitalan um
nærri sex prósent. Þá lækkuðu gjaldmiðlar flestra ríkja í þessum
heimshluta töluvert, með indónesísku rúpíuna í fararbroddi.
Loftárás á Sierra Leone
SIERRA LEONE - Nígerísk herflugvél varpaði í gær þremur sprengj-
um á höfuðborg Sierra Leone, Freetown. Að sögn hersins í Sierra Le-
one olli árásin þó engum skaða, hvorki á mannvirkjum né fólki, en
mikil ringulreið varð í höfuðborginni. Þetta er fyrsta árásin af þessu
tagi frá því að friðarsamningar milli ríkjanna voru undirritaðir á síð-
asta ári.
Takmarkaður útflutningur hefst um
helgina
ÍRAK - írakar hefja takmarkaðan útflutning á olíu nú um helgina, en
í gær var tilkynnt að Sameinuðu þjóðirnar muni heimila þeim að selja
ákveðið magn af olíu í skiptum fyrir matvæli og nauðsynjar. AIls mega
þeir selja olíu fyrir tvo milljarða bandaríkjadala á næstu sex mánuð-
um.
Pik Botha verður sóttur til saka
SUÐUR-AFRÍKA - Pik Botha, fyrrv'erandi forseti Suður-Afríku, þarf
að mæta fyrir rétt vegna þess að hann hefur ítrekað neitað að mæta
fyrir sannleiksnefndina svokölluðu sem rannsakar mannréttindabrot
sem framin voru á tímum aðskilnaðarstjórnarinnar.
Tveggja grunaðra leitað
DANMÖRK - Dansku Iögreglunni hafði í gær ekkert orðið ágengt í
leit sinni að afsöguðu höfði Litlu hafmeyjunnar sem hvarf á þriðju-
dag, en tveggja manna er leitað sem grunaðir eru um verknaðinn.
Talið er að það muni kosta allt að 800 þúsund ísl. krónur að setja nýj-
an haus á styttuna, sem var reist 1913. Þegar hausinn hvarf í fyrra
sinnið árið 1964 fundust hvorki sökudólgarnir né höfuðið, en lista-
maður nokkur, Jörgen Nash, hefur síðar viðurkennt verknaðinn.
Hann neitar þ\a þó að eiga nokkurn hlut að máli í hausstuldinum
núna. Arið 1983 var einnig unnið skemmdarverk á styttunni þegar
önnur hendi hennar var söguð af.
Beðið eftir skýrslunni
FÆREYJAR - Paul Nyrup Rasmussen, forsæt-
isráðherra Danmerkur, átti í gær fund með
færeyskum ráðamönnum og Jonathan Motz-
feld, formanni grænlensku heimastjórnarinn-
ar. Rasmussen átti síðan að halda heim aftur í
gærkvöld eftir stutta heimsókn til I’æreyja, þar
sem hann fékk almennt kaldar kveðjur.
Rasmussen sagðist þó bíða í eftirvæntingu eft-
ir niðurstöðum rannsóknarskýrslu um banka-
hneykslið sem birt verður í næstu viku, og ekki
óttast útkomuna þótt margir Færeyingar séu
sannfærðir um að þá komi í ljós að danska rík-
isstjórnin hafi að hluta borið ábyrgð á því
hvernig fór.
Paui Nyrup Rasmussen,
forsætisráðherra Dan-
merkur.