Dagur - 07.03.1998, Blaðsíða 7

LAUGARDAGUR 7. MARS 1997 - 23
X^ur
... að bergássins lind,
sem brynnir andvarans
hyrstn hind.“
Heldurðu að þú myndir
veslast upp ef þií hefðir ekki
listina til að gleðja þig við?
„Við lifum í þeirri trú að
listin sé alveg nauðsynleg
og ég skal ekki rengja það.
Það væri ansi dauflegt án
hennar. En listin er ónyt-
söm þekkingarleit og það er
aðal hennar og nauðsyn að
vera á vissan hátt gagns-
laus.“
Hvaða eftirmæli myndir
þú viljafá sem Ijóðskáld?
„Að ég hefði ort eins og
mér hentaði sjálfum."
„ 1/ið lifum i þeirri trú aö listin sé alveg nauösynieg og ég skal ekki rengja það. Það væri ansi dauflegt án
hennar. En listin er ónytsöm þekkingarleit og það er aðal hennar og nauðsyn að vera á vissan hátt
gagnslaus."
Minnisstæðir menn
Á ferli þinum kynntistu
mörgum merkustu skdldum og
rithöfundum þessarar þjóðar. Það
er kannski rnjög ósanngjamt að
spyrja þig hver þeirra sé þér
minnisstæðastur en ég ætla samt
að spyrja.
„Tómas Guðmundsson er mér
minnisstæðastur. Hann var af-
skaplega skemmtilegur maður,
mjög fyndinn, en líka einhver
besti hlustandi sem ég hef fyrir-
hitt. Hann var geysigott og
frumlegt skáld en af því hann
var svo skemmtilegur héldu
menn að hann gæti ekki verið
djúpur. En hann var það. Tví-
ræðni Tómasar var miklu vara-
samari fyrir borgaralegt samfé-
lag en krepptur hnefi, en hún
væri jafn varasöm fyrir öll sam-
félög."
Þú þekktir Halldór Laxness.
Heldurðu að hann hafi ætíð vitað
hversu snjall höfundur hann var?
„Eg er ekki viss um að hann
Höldum áfram með skáldin og
vtkjum að Steini Steinarri. Mað-
ur fær oft þá mynd af honum að
hann hafi verið meinyrtur og bit-
ur maður en um
leið mjög við-
kvæmur.
„Hann var
vafalaust við-
kvæmur en um
leið harður af
sér. Hann sló frá
sér. Annars er
hann mér minn-
isstæðastur fyrir
glaðværð og
hláturmildi.
Hann var
skemmtilegastur
á tveggja manna
tali. Við töluðum
ekki mikið um
skáldskap heldur miklu fremur
um daglegt líf og annað sem
miður fór. En þegar skáldskapur
mönnum var hann sá sem hafði
mesta ástríðu til að hugsa og
tala um bókmenntir. Hann lifði
fyrir skáldskapinn. Hann var
mjög róttækur í
stjórnmálaskoð-
unum og
hneigðist til
þess konar
skáldskapar, þó
ekki endilega.
Sjálfur var hann
mikið ljóðskáld
í þýðingum sín-
um.
Menn gleyma
því yfirleitt að
þýðing er nýtt
kvæði og eru sí-
fellt að baksa
við að bera þýð-
inguna saman
við frumkvæðið. Það hefur ekk-
ert sérstaklega gott í för með sér.
Eg held að margt af því rugli
„Tvíræðni Tómasar
varmiklu varasamari
fyrir borgaralegt sam-
félag en krepptur
hnefi, en hún værijafn
varasöm fyriröll
samfélög. “
sem skrifað er um þýðingar stafi
af skorti á skilningi á þessari
staðreynd.“
Ég er anarkisti
Víkjum frá listum og að pólitík.
Hvar viltu staðsetja þig í hinu
pólittska litrófi?
„Það er svo erfitt að nota hug-
tök eins og frjálslyndi og íhalds-
semi því það er svo mikill rugl-
ingur á bakvið þau. En ætli ég
sé ekki frekar fijálslyndur."
En þií ert ekki vinstri sinnað-
ur. Var eklti freistandi um tíma
að halla sér t þá átt, það hefði
verið auðveldast?
„Jú, sjálfsagt. Sem unglingur
var ég á kafi í bókum án þess að
vera mjög uppnuminn af pólitík.
Ahuginn hefur ekkert vaxið með
árunum. Oðrum þræði lít ég á
pólitík sem sjónarspil, afar Iær-
dómsríkt að vísu. Þér að
segja er ég í raun og veru
anarkisti þó ég viti vel að
anarkismi er algjörlega
óframkvæmanlegur."
Trúirðu á guð?
„Já. Eg er kaþólskur og
búinn að vera það í nærri
fimmtíu ár. Þegar ég var
ungur fór fólk meira en nú
í launkofa með trú sína.
Skynsemishyggja og vís-
indahyggja voru í tísku og
gengu út í öfgar. Þá ætl-
uðu menn til dæmis að
skapa vísindalegt þjóðfé-
lag. Hvorki vísindi né
skáldskapur koma í stað
trúar.“
Var það fegurðardýrkun-
in í kaþólskri trú sem heill-
aði þig?
„Nei, ekki svo mjög. Það
var fyrst og fremst hug-
myndaheimur kirkjunnar
og kannski það sem kalla
mætti reynslu hennar sem
ég hændist að.“
Einkalíf þitt hefur ekki
verið án áfalla. Fyrri kona
þín lést mjög ung, varð
einungis 27 ára gömul.
„Hún hét Nancy Davies.
Við kynntumst í skóla.
Hún lagði stund á enskar
bókmenntir og vann síðar
um tíma sem blaðakona á
Daily News í New York.
Hún lést úr krabbameini
eftir erfið veikindi. Seinni
kona mín er Elísabet Jón-
asdóttur. Við höfum verið
gift í 34 gæfurík ár.“
Þú átt ekki börn, finnst
þér það ekki verra?
„Nei, nei, ég hef aldrei
saknað þess og það er af
eigingirni."
Heldurðu að maðurinn
sé fyrst og fremst vitsmuna-
vera?
„Nei, hann er tilfinn-
ingavera þótt hann þykist
vera annað.“
Finnst þér erfitt að verða
gamall?
„Nei, nei, en þótt merkilegt sé
þá bjóst ég við að tíminn myndi
byija að líða hraðar en það gerð-
ist ekki. Ég veit ekki hvað þeir
hafa fyrir sér sem halda því
fram.“
Finnst þér skelfileg tilhugsun
að deyja?
„Mér finnst það verra. Mér
finnst ekkert Iiggja á því.“
En við huggum okkur við að
það er líf eftir þetta líf er það
ekki.
„Jú, þó stundum hvarfli að
manni að maður kunni að hafa
á röngu að standa.“
Ertu ánægður með tilveruna ?
„Attu við tilveruna yfirleitt?"
Já.
„Ég er ánægður með hana
svona part úr degi öðru hveiju.
Svo koma kvöldfréttir."
hafi séð fyrir hvað áhrif hann
myndi hafa. Mig grunar að til að
geta skrifað hafi
hann þurft á því
að halda að
vekja mót-
spyrnu."
Var það eitt-
hvað t hans eðli
sem kallaði á
þau viðbrögð?
„Því gæti ég
best trúað.“
Hvemig mað-
urvar hann?
„Hann var frá-
bærlega geð-
felldur maður
og það var gott
að tala við hann
kennilegt hvernig hann gat verið
hvortveggja f senn, var um sig og
ákaflega einlægur."
var til umræðu lásum við hver
fyrir annan og töluðum um 19.
aldar skáld
fremur en sam-
tímaskáld. Ég
þeldtti Stein
bara allra síð-
ustu árin og þá
var hann að
verða höfuð-
skáld. Hann
fann að yngra
fólk var farið að
bera þýðinguna saman lesa og meta
skáldskap hans
viðfrumkvæðið. “ og ég held að sú
vitneskja hafi
gert honum lífið
ánægjulegra.“
Það var ein- Annar snillingur í hópnum var
„Menngleyma því
yfirieitt að þýðing er
nýtt kvæði og eru sí-
fellt að baksa við að
Magnús Ásgeirsson. Hvað segirðu
mér af honum?
„Hann var ágætur. Af þessum
mennt ánægðir með skáldskap
samtíðar sinnar?
„Ekki ef það er nýjabrum af
honum. Þegar frá líður förum
við ósjálfrátt að halda að skáld-
skapur fortíðarinnar sé óyggj-
andi veruleiki. Þeir sem eru viss-
ir um hvað veruleiki er og halda
að þeir séu beintengdir við hann
hafa eðlilega lítinn áhuga á ný-
breytni í skáldskap. Pascal sagði
að trúin ætti að vera íhaldsöm
en vísindin framfarasöm. Með
þakklæti til Pascals, þá held ég
að trúarbrögðin eigi að vera
íhaldsöm en skáídskapurinn
framsækinn."
Hvaða máli skiptir sttll í skáld-
skap?
„Stíll er fyrir öllu en það er
ómögulegt að lesa bók bara
vegna stíls.“
Hverjir eru þt'nir eftirlætishöf-
undar?
„Þeir eru svo margir. Ég
sé á ritdómum að ég sé að-
allega undir ensk-amerísk-
um áhrifum. Það er nokkuð
til í því en ég hef ekki
heyrt með vissu hvaða
skáld það eru.“
Hefurðu hugmynd um
það sjálfur?
„Wallace Stevens, A.R.
Ammons og William Emp-
son eru til dæmis skáld
sem ég veit að ég hef lært
af. En auðvitað sækir sá
sem er að yrkja myndir sín-
ar, efni eða uppörvun f
margt annað en annarra
kvæði, í skáldsögur, í fræði-
rit, í reyfara."
Hvert er besta Ijóð sem ort
hefur verið á tslensku?
„Því get ég ekki svarað
með góðri samvisku. En ef
ég ætti að nefna í fljótu
bragði þá ljóðlínu sem mér
finnst fallegust þá er dýr-
legt þegar Einar Benedikts-
son yrkir um Egil Skalla-
grfmsson og Borgarfjörð og
um:
Leikfélag
Akureyrar
Söngvaseiður
The Souitd ofMusic
Leikhandrit:
H. Lindsay og R. Crouse
Söngtextar:
Oscar Hammerstein annar
Tónlist: Richard Rodgers
Þýðing: Flosi Ólafsson
Utsetningar: Hákon Leifsson
Lýsing: Ingvar Björnsson
Leikmynd og búningar:
Messíana Tómasdóttir
Hljómsveitarstjórn:
Guðmundur ÓIi Gunnarsson
Leikstjórn:
Auður Bjarnadóttir
í hlutverkunum:
María: Þóra Einarsdóttir
Georg von Trapp:
Hinrik Ólafsson
Auk þeirra:
Hrönn Hafliðadóttir
Jóna Fanney Svavarsdóttir,
Rósa Kristín Baldursdóttir,
Aðalsteinn Bergdal, Unnur
Helga Möller, Inga Bára
Ragnarsdóttir, Ingimar
Davíðsson, Hildur Þóra
Franklín, Helga Valborg
Steinarsdóttir, Helga Margrét
Clarke, Rakel Hinriksdóttir,
Vilhjálmur B. Bragason,
Baldur Hjörleifsson, Audrey
Freyja Clarke, Erika Mist
Arnarsdóttir Guðbjörg
Thoroddsen, Þráinn Karlsson,
Marinó Þorsteinsson, Hildur
Tn'ggvadóttir, Sigrún
Arngrímsdóttir, Þuríður
Vilhjálmsdóttir, Jón
Júlíusson, Hjalti Valþórsson,
Jónsteinn Aðalsteinsson,
Manfred Lemke.
Fjórtán félagar úr Sinfóníu-
hljómsveit Norðurlands.
Frumsýning
í Samkomuhúsinu
2. frumsýning
laugardaginn 7. mars.
kl. 20.30. UPPSELT
3. sýning
sunnudaginn 8. mars. kl. 16.00
Örl'á sæti laus
4. sýning
löstudaginn 13. mars kl. 20.30
5. sýning
laugardaginn 14. niars kl. 20.30
6. sýning
sunnudaginn 13. mars kl. 16.00
Gjafakort í leikhúsið.
Gjöf sem gleður.
Kortasala í miðasölu
Leikfélagsins, í Blómabúð
Akureyrar og á Café Karólfnu.
Miðasalan í Samkoinuhúsinu
er opin þriðjudaga til föstudaga
kl. 13.00 - 17.00.
Svningardaga fram að sýningu.
Sími : 462 - 1400
Sfmsvari allan sólarhringinn.
Imulsbanki Uiands veítir handböfum
Gull* debet korta 25% afsiátt
Di£f*ir
■i l^^l•'llll^4jjiy>"....
er styrktaraöili Leikfélags Akureyrar