Dagur - 10.10.1998, Blaðsíða 3

GSP

LJi#&£&&& S o-.'i ÖK T'ÓWéW 1 9$8 H
Greifinn
sjálfur!
Engin tilviljun ræður því að myndin á íslensku krónunni er af þorski. Flest sem
íslendingar þurfa til daglegra nota verður að kaupa frá útlöndum og til þess að geta
það er nauðsynlegt að flytja út vörur. Sjötíu prósent af verðmæti alls vamings sem
við seljum til útlanda eru sjávarafurðir. En þorskurinn einn stendur fyrir tæpum
helmingi af öllum vöruútflutningi.
Ef illa árar í hafinu bitnar það á öllu atvinnulífinu. Á sama hátt lifnar allt við þegar
vel gengur f sjávarútvegi. Sjómenn, fiskvinnslufólk og aðrir starfsmenn fá laun.
Rannsóknarstofnanir, vélsmiðjur, tryggingafyrirtæki og olíufélög hafa einnig tekjur
af sjávarútveginum. Viðskipti fara síðan í gang á ólíkum sviðum; fjármagn streymir
um allt samfélagið og til verður það sem hagfræðingar kalla margfeldisáhrif.
Eðlilega skilar sjávarútvegurinn því miklum fjármunum í sameiginlega sjóði landsmanna.
Auk þess greiðir hann margvísleg gjöld sem tengjast honum sérstaklega; aflagjald
og veiðieftirlitsgjald, svo nokkur dæmi séu nefnd. Þá greiðir hann nær milljarð króna
í Þróunarsjóð.
Yfir 70% af heildarútflutningi
íslendinga cru sjávarafurðir. Á
undanfömum áratugum hafa
atvinnuhættir okkar breyst mikið
en þó er ljóst að um langa framtíð
mun sjávarútvegurinn verða
undirstaðan í efnahagslífinu.
(Heimild: Hagstofa íslands:
Hagtíðindi, jan. 1998, 83.
árg. nr. 1, bls. 26.)
Þorskur, sem kallast gadus morhua á máli fræðimanna, er talinn með botnfiskum eins og ýsa, ufsi, karfi, grálúða og skarkoli. Til
uppsjávarfiska teljast aftur á móti loðna, síld og kolmunni. Þorskur hefur alltaf verið einn af okkar verðmætustu nytjafiskum og það
segir sitt um mikilvægi hans að oft var hann einfaldlega kallaður fiskurinn. Þorskur hefur líka verið kallaður „sá guli" í gegnum tíðina.
Þorskígildi er aftur á móti nýlegt hugtak. Talað er um þorskígildi þcgar vcrðmæti annarra fisktcgunda cr umreiknað í vcrðmæti þcirra
í þorski. Þannig var t.d. þorksígildi karfa 0,70 á síðasta fiskveiðiári, sem þýðir að kfló af karfa jafngilti 700 grömmum af slægðum
þorski. Enginn gjaldmiðill hefur reynst íslendingum betur en fiskurinn.
Þessi auglýsing cr liður í fræðsluátaki íslenskra útvegsmanna.
Fiskurinn leggur
landsmönnum til sjö
af hverjum tíu krónum.
Á undanfömum ámm hefur sjávarútvegurinn stuðlað að margháttaðri nýsköpun í
atvinnulífmu. Búnaður og tæki til fiskveiða og verkunar, sem hugvitsmenn og iðnfyrirtæki
hafa þróað, reynist meðal þess besta sem völ er á í heiminum. Útflutningur
á fiskikörum, umbúðum, fiskinetum, línum, rafeindavogum, toghlerum og öðmm tækjum
skilar nú umtalsverðum fjármunum inn í hagkerfið.
íslendingar hafa lengi glímt við þorskinn og kostað til miklum fjármunum. Hann hefur
haft sína duttlunga, komið og farið — en stundum höfum við líka gengið of nærri honum.
Á seinustu ámm höfum við þó lært að lifa með þorskinum. Við stöndum nú fyrir ábyrgri
og hagkvæmri nýtingu fiskistofnanna. Þess njóta Islendingar allir.
Sjávarútvegurinn er vissulega stór þáttur af efnahagslífinu og margir áhættuþættir honum
samfara. Einmitt þær staðreyndir kalla á staðfestu og markviss vinnubrögð, ásamt
virðingu fyrir því sem vel er gert.
Við eigum þorskinum margt að þakka. Hann gerir okkur kleift að njóta menntunar
og heilbrigðisþjónustu, lista og menningar. Hann er greifi.
www.liu.is
ÍSLENSKIR ÚTVEG S M E N N
Fræðsluátak á ári hafsins