Dagur - 28.01.1999, Side 3

i
FIMMTUDAGllR 28. JANÚAR 1 9 99 - 3
FRÉTTIR
Það er talsverður munur á viðhorfum unglingsstráka og -stelpna hér á
landi til umhverfismála, stjórnmála og trúar, að því er fram kemur í sam-
evrópskri könnun.
Islenskir strákar og
stelpur sýndu
mismunandi afstöðu
til margra atriða í
nmfangsmikilli
samevrópskri könnun
á sögiivitund 15 ára
unglinga.
„Eg skipti svörum íslensku
unglinganna upp eftir kynjum
og skoðaði í hvaða tilfellum
kæmi fram munur sem mér
þótti umtalsverður. I flestum til-
fellum er munurinn býsna mikið
af því tagi að stúlkurnar eru
það sem maður hefði kallað
„kvenlegar" á gamla alþekkta
vísu. Þær hafa t.d. meiri áhuga
á næsta nágrenni sínu, m.a. á
sögu hversdagslífs, heimilislífs
og fjölskyldu en strákarnir.
Strákarnir Iiafa meiri áhuga á
stjórnmálum og miklu meiri trú
á að þeir eigi eftir að verða virkir
í stjórnmálum í framtíðinni. Þeir
sýna meiri áhuga á öllu sem váð-
kemur ævintýramennsku og
hernaði," sagði Gunnar Karls-
son, prófessor í sagnfræði, sem
taldi þetta allt fremur kunnug-
legan mun.
Stelpumar trúaöri
„Síðan kom líka í ljós - sem mað-
ur var ekki viss um fyrirfram - að
stúlkurnar eru þjóðræknari."
Spurningum um persónulegt
mikilvægi, hvað þetta og hitt
skipti miklu máli, m.a. „Iand
mitt“ og „þjóð mín“ hafi stúlk-
urnar svarað talsvert jákvæðar.
„Þær eru til dæmis heldur um-
hverfisverndarsinnaðri, þær eru
trúaðri og þær sýna meiri samúð
og samstöðu með fátækum,
hvort sem er í eigin landi eða
þróunarlöndunum og þær eru
heldur jákvæðari í garð innflytj-
enda.“ Gunnar segir meirihluta
unglinga, bæði stráka og stelpur,
jákvæða gagnvart innflytjendum
og raunar jákvæðari en unglinga
í meðal annarra Evrópuþjóða,
líka þeirra sem ekki hafa mikla
reynslu af innflytjendum, t.d.
Finna.
Illyinitir jafnrétti
Kom Gunnari á óvart hvað
gömlu gildin virðast lífseig? „Það
kom mér ekkert sérstaklega á
óvart. Islensku unglingarnir eru
ekki bundnari í gömlum gildum
heldur en ég átti von á - eigin-
lega þvert á móti. Þeir eru t.d.
hlynntir jafnrétti kynja og með
svipaðar skoðanir á samruna
EvTÓpu og unglingar á öðrum
Norðurlöndu m.“
Prófessor Gunnar flytur erindi
um þennan kynjamun í váðhorf-
um íslenskra unglinga á vegum
rannsóknarstofu í kvennafræð-
um í hádegisrabbi á stofu 201 í
Odda í dag. I hinni samevrópsku
könnun, sem Islendingar tóku
þátt í árið 1995, var m.a. spurt
um viðhorf unglinga til margs
konar málefna í samfélagi sínu,
svo sem auðæfa, fátæktar í eigin
Iandi og annars staðar, innflytj-
enda, jafnréttis kynja, menntun-
ar, vísinda, trúar, umhverfis-
verndar og þjóðernis. — HEI
„Sóun fyrirfinnst ekki í dálkum
grænna reikningsskila. Þess vegna
drekkum við ekki lengur úr plast-
krúsum í samgönguráðuneytinu
heldur glerkönnum, “ sagði Halldór
Blöndal samgönguráðherra á ráð-
stefnu um græn reikningsskil.
BílafLotinn
alltof gamall
„Það er til að venja menn af and-
varaleysinu sem við viljum knýja
fram hugmyndina um græn
reikningsskil,“ sagði Halldór
Blöndal samgönguráðherra á ráð-
stefnu um græn reikningsskil í
gær. Hann sagði áhyggjuefni hve
bílaflotinn væri gamall og frekur
á eldsneyti, en fjármagnskostnað-
ur af nýjum bílum sé hins vegar
fjTÍrtækjunum ofviða. „Nú eru að
koma á markað mjög sparneytnar
tegundir, Euro 1, 2 og 3 sem bíla-
framleiðendur í Evrópu hafa
sameinast um að framleiða. Við
sjáum það fyrir okkur að þessar
nýju tegundir leysi gömlu bílana
af hólmi en á því eru margvísleg
vandkvæði. Það er t.d. augljóst að
í fyrirsjáanlegri framtíð verður æ
erfiðara að skipta gömlum bílum
út til Evrópu í staðinn íyTÍr nýja.“
Halldór sagði lausnina ekki fel-
ast í því að taka upp mengunar-
skatt á eldsneyti þ\T landflutning-
ar séu þegar það dýrir. - HEl
Djúpbáturiim
á heljarþriim
Rekstur Fagranessius
er að komast í þrot.
Rekstur Djúpbátsins á Isafirði er
að komast á heljarþröm. Ef hann
á ekki að stöðvast eða verða gjald-
þrota þarf að gera ráðstafanir, eða
einfaldlega hætta rekstri djúp-
bátsins Fagraness að öllu óbreyttu
í vor. Djúpbáturinn er í eigu Is-
íjarðarbæjar, sem á 60% hlut,
Héraðsnefndar ísafjarðar og
þrotabús Kaupfélags Isfirðinga,
sem eiga 20% hlut hvor.
Kristinn Jón Jónsson, fram-
kvæmdastjóri Djúpbátsins, segist
sannfærður um að margur muni
hrökkva við og sakna þeirrar þjón-
ustu sem Djúpbáturinn hafi veitt
við Isaljarðardjúp á undanförnum
áratugum, ef rekstrinum verði
hætt á vordögum. I dag fer Fagra-
nesið eina ferð á dag milli Isa-
Ráðstafanir þarf að gera til að koma í veg fyrir gjaldþrot í rekstri Fagra-
ness sem er í eigu ísafjarðarbæjar.
fjarðar og Arngerðareyrar.
„Það er ekki hálf nýting á bátn-
um en flutningur á fólksbílum
hefur samt aukist verulega frá því
í fyrra, eða 100% milli janúar-
mánaða 1998 og 1999, enda
finnst mörgum þetta öruggara yfir
vetrarmánuðina en að aka veginn
um Djúp.“ — GG
Breiðbandið fer sér hægt
Friðrik Friðriksson, yfirmaður
breiðbandsvæðingar Landssím-
ans, segir að í umræðunni sé að
kljúfa þá starfsemi frá Landssím-
anum og gera hana íjárhagslega
sjálfstæða að kröfu Samkeppnis-
stofnunar. Það sé hin stóra
spurning hvort Landssíminn ráð-
ist í miklar fjárfestingar sem
hann megi ekki sjálfur nýta. Um
40 prósent heimila á höfuðborg-
arsvæðinu, eða um 27 þúsund
heimili, hafa verið tengd breið-
bandi. Eini staðurinn sem tengd-
ur hefur verið breiðbandi á
landsbyggðinni er Húsa\4kurbær
en þar var lagt í öll hús sem til-
raunaverkefni. Ekki er vitað
henær farið verður að veita þjón-
ustu á öðrum þéttbýlisstöðum á
landsbyggðinni.
A Akureyri er hafið fj'rir
nokkru síðan að leggja breið-
band, fyrst og fremst í nýjasta
hverfinu, Giljahverfi, samhliða
því að húsin eru hyggð þar.
Hundruð heimila á Akureyri eru
komin með breiðband í jörð en
þegar ákveðnu lágmarki er náð
verða þau hús tengd inn á netið.
Friðrik segir að engin áform séu
uppi um að breiðbandsvæða nýja
staði á þessu ári og það verði ekki
á Akureyri fyrr en á árinu 2000
því flutningsgetan ræður ekki við
að flytja jafn margar rásir. — GG
Nýtt kerfi um skuldir emstaklinga
1. febrúar nk. verður tekið í notkun nýtt upplýsingakerfi þar sem
unnt verður í fyrsta skipti að fá heildstætt yfirlit um skuldir, vanskil
og sjálfskuldarábyrgðir einstaklinga. Þetta er reyndar háð samþykki
viðkomandi einstaklings en Tölvunefnd hefur þegar samþykkt kerfið.
Það er talið bæta ákvarðanatöku við lánveitingar til einstaldinga. Mat
á greiðslugetu batnar og mun að öllu jöfnu draga úr sérstökum trygg-
ingum, s.s. sjálfskuldarábyrgðum þriðja manns. Þá eru Iíkur taldar
minni á að einstaklingar reisi sér hurðarás um öxl í of miklum lántök-
um. A undanförnum árum hafa nefndir á vegum stjórnvalda ítrekað
bent á nauðsyn þess að lánveitendur hér á landi fái betra aðgengi að
upplýsingum. Upplýsingaleysið er talið hafa valdið of miklum skuld-
setningum hjá fjölda lántakenda.
Vefur um stríðshrjáða
Landssamband íslenskra verzlunarmanna hefur sett upp vef sem er
helgaður samstöðuverkefnum verkalýðshreyfingarinnar í stríðshrjáð-
um löndum. Þetta er gert í kjölfar vinnu sem hófst á Norðurlöndum
í kjölfar stríðsins í Bosníu. Þar höfðu verslunarmenn frumkvæði að
margvíslegu uppbyggingarstarfi með systursamtökum í Bosníu og
Hersegovínu. Lögð er áhersla á að koma upp samvinnu og samskipt-
um milli fyrrum stríðandi þjóðarbrota. Trú þeirra sem standa að verk-
inu er að aðeins með slíkri samvinnu sé hægt að tryggja félagsleg
sjónarmið launafólks.
Víða þungfært í Reykiavík
Töluverð ófærð var á höfuðborgarsvæoinu í gærmorgun og gekk um-
ferð sums staðar illa. Lögreglan átti annríkt við að aðstoða borgara og
var með sérstakan jeppaviðbúnað vegna aðstæðnanna. Umferð gekk
stórslysalaust fyrir sig fram eftir degi en miklum snjó hefur kyngt nið-
ur á höfuðborgarsvæðinu.
Hálfdán
Kristjánsson.
Hálfdán hættir í Ólafsfirði
Hálfdán Kristjánsson, bæjarstjóri í Olafsfirði, hefur
sagt upp störfum og hefur sótt um bæjarstjórastöðu
í Hornafirði. I fréttum Utvarps kom fram í gær að
starfsánægja Hálfdáns færi þverrandi. Hann hefur
verið bæjarstjóri í Ólafsfirði í sex ár og kemur upp-
sögn hans nokkuð á óvart. Nýr meirihluti réð hann
til starfa tímabundið í sumar en ekki út kjörtímabil-
ið eins og oft er.