Dagur - 30.01.1999, Blaðsíða 11

O^tur
LAUGARDAGUR 30. JANÚAR 1999 - 11
ERLENDAR FRÉTTIR
Rúmenía á barmi
hengiflugs
Rúmenskir námumenn börðust við öryggissveitir sem reyndu að stöðva
göngu þeirra til höfuðborgarinnar. Þeim var heitt í hamsi en samt tókst að
snúa þeim aftur til síns heima, en vonbrigði og reiði sýður enn I þeim.
í byrjun þessarar viku tókst
stjórninni í Búkarest að stöðva
10 þúsund námuverkamenn sem
stefndu til höfuðborgarinnar til
að heimta laun sín og betri Iífs-
kjör og mótmæla fyrirhuguðum
lokunum náma. A leið sinni frá
námuhéruðunum sló í brýnu
milli göngumanna og Iögreglu og
hers, sem kostaði nokkur manns-
líf og slysfarir. Forseti landsins
náði loks samningum við námu-
mennina og fékk þá til að fresta
því að ganga inn í höfuðborgina
og snúa til síns heima.
Rúmenar vita hvers námu-
menn eru megnugir þegar þeir
taka höndum saman og hefja af-
skipti af pólitík. Þegar kommún-
istastjórnin var felld 1989 storm-
uðu námumenn til Búkarest og
tóku þátt í að hreinsa til í þrota-
búi kommúnismans. Núna
stendur stjórnin þar höllum fæti
og var flest til vinnandi að varna
kröfugöngunni að komast til höf-
uðborgarinnar þar sem námu-
mennirnir voru til alls vísir. En
þótt nú hafi tekist að snúa þeim
við er langt því frá að vandamál-
um ríkisins sé bægt frá og enn
má búast við miklum tíðindum
frá Rúmeníu, en fáum góðum.
Samstjórn sundurleitra afla
stjórnar nú ríkinu. Miðjumenn
sem hallast til hægri, framsókn-
arsinnaðir líberalir, bændaflokk-
ur, jafnaðarmenn og flokkur sem
samanstendur af ungverska þjóð-
arbrotinu í Iandinu mynda ríkis-
stjórn. Hún hefur hökt við völd
síðan 1996, lengstum stuðn-
ingslítil. Tveir ráðherrar sem áttu
að sjá um endurreisn efnahags-
lífsins hafa verið reknir, einnig
einn utanríkisráðherra, fjármála-
ráðherra, varnarmálaráðherra,
iðnaðarráðherra og ráðherra
einkavæðingar hafa einnig feng-
ið pokann sinn. Brottrekstur ráð-
herranna sýnir að stjórnin ræður
ekki neitt við neitt og er ríkið
nær stjórnlaust.
Núverandi forseti, Radu
Vasile, hefur verið við völd síðan
í apríl s.I. Það var hann sem
sendi nokkur þúsund manna ör-
yggissveitir til að stöðva göngu
námumannanna og samdí síðan
við þá um að snúa aftur heim.
En hvort hann getur staðið við
þau loforð sem þeir fengu er
önnur saga.
Öfgasinnar bíða
Námuverkamennirnir hafa góð-
an stuðning öflugra samtaka, svo
sem kommúnista, þjóðernissinna
og annarra sem hafa traustar
skoðanir. I liði þeirra eru einnig
fjöldi fyrrverandi lögreglumanna,
hermanna og meðlima öryggis-
sveita, sem reknir hafa verið
vegna öfgafullra skoðana og of-
beldisheigðar.
Það veldur lýðræðissinnum
nokkrum áhyggjum að flokkur
ofstopafullra þjóðernissinna,
sem kenna flokk sinn við Stór-
Rúmeníu eykur mjög fylgi sitt
samkvæmt skoðanakönnunum.
Það er yfirlýst stefna að hrekja
forseta og ríkissjórn frá völdum
og og taka stjórnartaumana í
styrka hendi.
Innan hersins heyrast raddir
um að tími sér til kominn að
Rúmenar láti stjórnast af heraga
því að flokkakraðakið ráði ekkert
við að koma á góðum skikk og
siðum í ríkinu, sem sífellt sekkur
dýpra í skuldafen og stjórnleysi.
Éfnahagurinn er allur á niður-
leið. Landsframleíðsla minnkaði
um 6.6 af hundraði 1997 og á
síðasta ári um að minnta kosti 8
Baksvið
Efnahagur Rúmeníu
er í rúst, stjómvöld
máttlítil og almenn-
ingur vonsvikinn.
Öfgafullir þjóðemis-
sinnar, kommúnistar
og herinn híða eftir
að ríkið hrynji. Hvað
þá tekur við þorir
enginn að spá í.
af hundraði. Bankarnir eru á
hausnum og ríkisstarfsmenn vita
aldrei hvenær þeir fá Iaunin sín
greidd. Á þessu ári á Rúmenía að
greiða erlendum skuldunautum
2.8 milljarða dollara í afborganir.
Tveir milljarðar eiga að greiðast í
júni. Gjaldeyrisforði landsins er
undir tveim milljörðum dollara.
Ríkisstjórnin verður að verða sér
úti um 2.5 til 3 milljarða dollara
til að mæta gjaldeyrishallanum
sem verður á árinu.
Nýlega var þjóðbankinn og rík-
issímafélagið selt útlendum fyrir-
tækjum fyrir einn milljarð doll-
ara samanlagt. En það nær
skammt og erfitt er að finna fjár-
festa sem vilja leggja meira fé í
rúmönsk fyrirtæki. Eina von
stjórnarinnar er að ná samkomu-
lagi við Alþjóða gjaldeyrissjóðinn
um eftirgjöf lána, framlengingu
þeirra eða ný lán.
En erlendu lánadrottnarnir
eru harðir í horn að taka. Ef
samningar eiga að takast gera
þeir þá kröfu, að rekstrartap rík-
isrekinna fyrirtækja verði minnk-
að um 30 af hundraði. Forsetinn
hefur fyrirskipað að 49 ríkisfyrir-
tækjum verði lokað eða þau seld.
Alþjóðabankinn heitir 500 millj-
ón dollara láni með því skilyrði
að Ijöldi ríkisbúa verði lögð nið-
ur. Ef gengið verður að öllum
þesu skilyrðum mun atvinnuleysi
magnast upp úr öllu valdi með
óttalegum afleiðingum.
Traustið þverr
Allar væntingar Rúmena um
frelsi, framfarir og bætt lífskjör
eru að engu orðnar. Eftir að þeir
sviftu kommúnistíska einræðis-
stjórn völdum tók við stjórn fyrr-
verandi kommúnista, sem voru
fávitar í efnahagsmálum og þeg-
ar hún féll 1996 sáu landsmenn
enn fram á nýja og betri tíma. En
þeim varð ekki að ósk sinni.
Síðustu tvö árin heftur traust
almennings á forseta, ríkissjórn,
þingi og dómstólum að engu orð-
ið og sjá nú öfgasinnuð stjórn-
málaöfl fram á völd og frama.
Þegar ríkið kemst í greiðsluþrot
hrynur gjaldmiðillinn, innflutn-
ingur stöðvast, hagvöxtur fellur
enn hraðar og fólk sem þegar á
vart til hnífs og skeiðar verður
enn fátækara og lífskjörin kom-
ast á það stig, að engu verður
hægt að tapa.
Þá hefst blómaskeið pólitískra
ævintýramanna, sem sagan
kennir að lykti aðeins á einn veg.
LeSurstígvélin frá
mmci
komin aftur
Litir: Svart - brúnt • Stærðir 36-41
Póstsendum samdægurs
SKÆEM
Kringlunni, 1. hæð, s. 568 9345
DINZIL WASHINGTON ANNETTI BENING
THE SIECE
•iiBRUCI WILLIS
nnr^iTi
D I G I T A L
CcrG/irtoic
Hjartans þakkir færum við öllum þeim,
sem sýndu okkur samúð og hlýhug, í orði
og verki, við andlát og útför ástkærrar
eiginkonu minnar, móður okkar, teng-
damóður og ömmu
MARGRÉTAR ÞORGEIRSDÓTTUR
Engihlíð, Vopnafirði
Halldór Björnsson,
Þorgeir Hauksson, Guðbjörg Leifsdóttir,
Jóna Kristín Halldórsdóttir, Gunnar Smári Guðmundsson,
Björn Halldórsson, Else Möller,
Ólavía Sigríður Halldórsdóttir, Þorsteinn Kröyer,
Gauti Halldórsson, Halldóra Andrésdóttir,
og barnabörn.
Móðir okkar, tengdamóðir og amma
GUÐRÚN BJARNADÓTTIR
Dvalarheimilinu Hlíð, Akureyri,
áður til heimilis að Víðilundi 10, Akureyri,
lést á Fjórðungssjúkrahúsinu á Akureyri
að morgni 27. janúar. Útför hennar verður
gerð frá Akureyrarkirkju þriðjudaginn 2.
febrúar kl. 13.30
María Árnadóttir,
Bjarni Árnason, Karin Bernhardsson.
Árni ísak og Alma.