Alþýðublaðið - 31.05.1921, Blaðsíða 1

Alþýðublaðið
Gefið tit aí .Ælþýdiaflolclcmim.
1921
Þriðjudaginn 31. maf.
121. tölobl.
Ráðgáta.
Mörgum er það ráðgáta, hvern-
ig verkamenn komast af með það
kaup, sem þeir hafa ár frá ári,
«kki síst þegar það er tekið til
athugun&r, að þeir hafa ekki vinnu
svipað því alla daga ársins. En
yfirleitt er mönnum ekki Ijóst, við
hve mikia örðugleika erfiðismanna-
íjöískyidur eiga að strfða til þess
að framfleyta lífinu. Kaup dag-
launamanns er nú 12 kr. á dag,
og sé gert ráð fyrir að vinna
fengist 300 daga á ári, sem yfir-
Seytt ,er alt of hátt, verður árs-
kaupið 3600 krónur. Einhleypum
manni mun síst veita af þessu fé
til lífsviðurhalds, þegar fæði og
húsnæði með hita kostar minst
2280 krénur á ári og önnur út-
gjöid eftir þvf.
En þó nú einhleypu mennirnir
kocaist af án þess að svelta, þá
<er öðru máli að gegna með fjöl-
skyldurnar.
Álmennust stærð fjölskyldu er
'isaíin 5 manns, kona, bóndi og 3
börn. Verður það ærið starf fyrir
-konuna, að hirða um heimiiið, og
vinnur hún því ekkeit inn; til við-
halds því. Bóndinn er eiria fyrir-
vinnan og skuíum vér segja að
hann vinni inn 3600 krónur á ári.
En hver eru útgjöldinr Vér
höfum leitsð oss upplýsinga um
vöruverð hér í bænum á þessum
tíma og um það, hve 5 manna
fjölskylda þarfnast minst á ári, svo
hún svelti ekki eða Iíði aðra neyð
iiifinnanlega og Htur reikningurinn
þannig út:
Hásaleiga 80 kr. á mán. kr. 960
Mjólk, ííter á V«> — 365
Dósamjólk, 150 dósir */« — 187
Brauð — 450
Ssnjörlíki 2/90 kg. — 278
Haframfö!, 100 kg. — 85
Hveiti, 120 — — 144
Hrfsgrjón 25 — — 22
Sykur 120 — — 216
Kaffi 30 — — 00
Frá Landssímamim.
Frá og með deginum á morgun, 1. júbí„ verðar bæjarsímauaið-
stöðin í Reykjavík opin allan sólarhringinn.
Export *5 kg. kr. 39
Kartöflur og rófur, 2 tn. — 50
Kjötmeti, 150 kg. — 450
Fiskur og ýms raatvæli — 400
2 smálestir kol — 280
Uppkveykja — 60
Ljósmeti — 140
Hreinlætisvörur — 150
Fatnaður og skófatnaður —1000
Opiuber gjöld ________— 65
Samtals kr. §432,40
(Reikningsskekkjan, kr. £,40,
stafar af þvf, að áurum er slept
í upptainingunni.)
Vitanlega er erfitt að reikna
þetta nákvæmlega út, þvl fáir
halda búreikninga, en hér er farið
eftir því, sem margir hafa talið
hæfilegt, og má vera að eitthvað
megi færa tii, þannig, að minna
sé af einni vöru en annari; en það
muasr aldrei miklu á útkomunni.
Hér eru ekki talin ýmis útgjöld
sem fáar fjöiskyldur munu alveg
neita sér um, enda varla hægt að
telja óþarfa, svo sem læknishjálp
og meðöl, bækur, blöð, félagsgjöld,
tóbak og skemtanir.
Þegar aú athugað er, að tekjur
heimilisins fara varla fram úr
3600 krónum, en gjöldin hiosveg-
ar eru þvf nær hálft 6. þúsund
krónur, er ekki furða þó mena
spyrji hvemig verkamenn afaeat
dragi fram lífið.
Þelrri spumingu verður e&fci
svarað nema á einn veg: Lif
ýeirra ér ekkert líý. Þeir verða
að l&ta sér lynda lélegustu húsa-
kyeuí, sem engum, er ráð feefði
á, Icti sér detta í hug að Ista við
til íbúð&t. Þeir verða að aeit&
sér um, jafnvel lélegasta kjötmat.
Þeir verða að gieyma því, að til
sé mjólk, jafnvel smjörlíkið verða
þeir að nota af skornum skatnii.
Og fötin verða þeir sumir að
spara svo við sig, að.þeir eiga
varla annað en erfiðisfötin, og
börnin verða að liggja í rúmino
meðan verið er að gera við gat-
slitna garmana. A þennan hátt
leysir verkamaðurinn, ekki aðeins
á íslandi, heldur um heim allas,
ráðgátuna um það hvernig hægt
er að draga fram Jífið á sama
og engu.
En er þetta holt fyrir þjóðfé*
lagið? Vissnlega ekki. Slík bág-
indi hljóta að standa þeim sem
við þau búa fyrir þrifum og valda
með tím&mm úrkynjun þjóðfé-
lágsins.
Allsstaðar er reynzlan sú, að
því meiri auður, sem safnast á
hendur einstöku mönnum, þvf
þrengra verður í búi verkamanns-
ins og jafnframt fjölgar þeim,
sem verða að sækja lífsviðurhald
sitt undir högg auðvaldsins —
stéttirnar verða tvær: öreigar og
auðmenn.
Þetta hefir komið í Ijós við
nákvæmar rannsóknir og hefir
ljóslega verið sýnt fram á það
með rökum, að um allan heim
stefnir að hinu sama. En hveraig
verður þá komið í veg fyrir að
þessi óholia þjóðféiagsskipun tríki
um aldur og æfi?
Með því einu móti, að þjóð-
nýta öll framleiðslutæki.
Og þeir, sem berfast fyrir
þessu um heim ailan eru jafnaðar-
menn, alþýðan i hverju landi.
Hún finnur bezt hvar skórinu
kreppir, og er þvf sjálffcjörm tií
þess, að byha þvá þjóðfélagsfyrir-
komulagi, sem nú tíkir, og grund-
valla nýtt fyrírkomulag á kersa-
ingum Jafnaððrmanna.
Augu alþýðunáar opnast smátt
og smátt fyrir því hyldýpi, sem-