Dagur - 24.02.1999, Page 4

20-MIDVIKUDAGUR 24. FEBRÚAR 1999
ro^tr
LÍFIÐ í LANDINU
„Líf stjórnmálamannsins er
styrjöld," sagði Jón Baldvin
Hannibalsson í viðtali við Is-
lendingaþætti Dags, sem
helgaðir voru stríðsherran-
um sextugum. Þetta er
sorgleg niðurstaða, en sjálf-
sagt rétt. Stjórnmálamenn
okkar eru stríðsmenn en
ekki friðarhöfðingjar. I þessu
einu friðsamasta og auðug-
asta landi heims geysa
barnalegar smáskærur, til-
gangslaus launsátur og fá-
ránlegt klækjabrall í heimi stjórnmála,
skæklatog, undirmál og mestan part ófrjótt
og slítandi vesen með allri þeirri tortryggni
og úlfúð sem fylgir. Stórmál sem skipta
sköpum um framtíð okkar hafa hins vegar
kerfisbundið þyngdarlögmái. Lögmál sem
tryggir sérhagsmuni sem læsa klóm í völdin.
Nefnum fiskinn í sjónum, náttúruna, jaðar-
skatta millitekjufólks, byggðina í landinu,
þau mismunandi kerfi sem eiga að tryggja
öllum þak yfir höfuðið, vímuvandann. Ráð-
þrot.
Stjórnmálin laða ekki fram það besta i
fólkinu sem þau stundar. Styrjöld gerir það
sjaldnast.
UMBÚÐA-
LAUST
Hvernig fram-
bjóöendur
þurfum við?
Kjötkatla-
meistaramir
Hinhliðm
Enginn ætti að misskilja mig svo að stjórn-
mál séu ómerkileg. Því fer fjarri. Stjórnmál-
in eru stórmerkileg. En aðferðirnar? Við
höfum séð hvernig flokkarnir eru: staðnaðir,
ófijóir, hugmyndasnauðir, bandalög einstak-
linga og hópa sem almennur kjósandi finnur
litla samkennd með. En hvað með hina hlið-
ina? Mannlega þáttinn? Þá einstaklinga sem
hrærast innan flokkanna? Starfsumhverfið
er mannfjandsamlegt, leikreglurnar sem
menn láta sveigja sig undir ófrómar og
hreyfiafl þeirra gjörða sem við stöndum
frammi fyrir sjálfhverft. Persónulegur metn-
aður og löngunin til að láta gott af sér leiða
er áfeng blanda sem veldur skynvillu. Gogg-
unarröðin til frama bundin hollustu við
valdakerfið og staðnaða hugsun. Sá einn
sem ekki óttast um eigin hag getur orðið
góður stjórmálamaður og góður maður um
leið. Hversu marga slíka er að finna?
Sfríðsfímar enn?
Við siðustu Alþingiskosningar varð mikil
endurnýjun þingmanna. Hún hefur haldið
áfram á kjörtímabilinu, og mun, ef allt geng-
ur eftir sem horfir í vor, enn fjölga nýliðum í
stjórnmálum. Hafa þessir nýliðar komið inn
með ferskar hugmyndir og tillögur um nýjar
og breyttar aðferðir í stjórnmálum? A slíku
er ótrúlegur skortur. Kerfið ungar ekki út
andstæðingum sínum. Það otar þeim fram
sem samsama sig því. Á listana raðast fólk
sem náð hefur tökum á innanflokkaskærum,
sótt andlegan kraft í uppstillingaklíkur eða
samsamað sig millihólfabandalögum.
Siglfirska leiðin
Blábjána gæti dottið í hug að almenningi
hrysi hugur við. Svo er ekki. Siglfirðingar
hafa kosið að gera sig að erkifíflum stjórn-
málanna með því að leiða leikreglurnar til
röklegra lykta þeirra sem álykta úm þjóðar-
hag út frá þrengstu eiginhagsmunum. Allur
bærinn kýs tvisvar hjá sitt hvoru stjórnmála-
aflinu, og myndi gera það í þriðja sinn væri
það hægt. Þeim er vorkunn. Svona er þetta
alls staðar, bara ekki jafn grímulaust. Sjálf-
stæðismenn á Austfjörðum völdu eftir þorp-
apólitík, á Suðurlandi eftir hreppamörkum -
eftir að hafa tryggt stefnunni um „bjálkakofa
á hvert heimili" óskorað fylgi fyrst. EHefu
þúsund Reykvíkingar urðu að votta flokka-
dráttum hollustu hjá Samfylkingunni. Hvað
er kjörnefnd Sjálfstæðisflokksins í Reykjavík
að bralla? I Vestur-Húnavatnssýslu er bara
ein stjórnmálaskoðun: Vestur-Húnavatns-
sýsla. Líka í Vestmannaeyjum. Þjóðin hyllir
siglfirsku leiðina. Allir vilja eigin Kjötkatla-
meistara.
Persónudeilur og hrepparígur
Einn helsti togkraftur íslenskra stjórnmála er
hrepparígur í bland við persónudeilur. Sá
sem ekki skilur þetta tvennt skilur ekki neitt.
En hver nennir að setja sig inn í þessar kryt-
ur? Aðeins þeir sem þær stunda. Og koma
stórskaðaðir út úr. Hafi forseti Alþingis rétt
fyrir sér í því efni að atgervisskortur hái þing-
störfum má spyija hvort „lág“ laun ein séu or-
sökin. Skyldi það ekki hafa eitthvað með
þetta mannfjandsamlega starfsumhverfi að
gera og kerfisbundnu Iömunarveikina?
Sá réttsýnl
Stjórnmál eiga að vera aðferð til að auka
þjóðarhag. Ekki bara efnalega, heldur and-
Iega og siðferðislega - lýsa upp vitund og
bæta okkur sem fólk. Þessi örvænting um
framgang stjórnmála? Er hún sprottin af síð-
um dagblaðanna eða fféttatímum stöðv-
anna? Nei. Lítið Ijóð eftir Jorge Luis
Borges um Hinn réttsýna er auglýsing mfn
eftir hæfum frambjóðanda. Beðist er velvirð-
ingar á lauslegri snörun:
Maður sem ræktar garðinn sinn, eins og
Voltaire óskaði. Sá sem þakkar tilveru tónlist-
ar. Sá sem hefur ánægju af orðsiljaffæði.
Tveir verkmann sem tefla, á kaffihúsi fyrir
sunnan, þögla skák. Leirkerakarlinn, sem
íhugar Iit og form. Prentarinn sem setur þessa
síðu vel, þó hún gleðji hann ef til vill ekld.
Kona og maður sem lesa síðustu þríhend-
urnar í ákveðnum Ijóðabálki. Sá sem strýkur
sofandi dýri. Sá sem réttlætir, eða reynir
það, sem gert er á hluta hans. Sá sem er
þakklátur fyrir Stevenson. Sá sem vill heldur
að aðrir hafi rétt fyrir sér. Þetta fólk, óafvit-
andi, er að bjarga heiminum.
■menningar
LÍFID
Læri 11111 sam-
skipti
Málemi Háskólans hafa sjald-
an verið jafnmikið til umræðu
eins og einmitt að undanförnu
eftir að Bylgjan tók sig til í
þeim efnum og fór að sinna
háskólaumhverfinu markvisst.
Gott eitt í sjálfu sér um það að
segja.
Um helgina kom til umræðu
milli kunningja læknar og
Iæknanámið í Háskóla Islands.
Tannlæknir, sem kvæntur er
hjúkrunarfræðingi og kemur
úr mikilli læknafjölskyldu, lýsti
því yfir fjálglega að Iæknar
þyrftu að taka fast inn í námið
nokkra samskiptakúrsa og
þótti þetta skarpleg yfirlýsing,
sérstaklega í ljósi þess að
læknar eru sí-
fellt að fást við
og meðhöndla
manneskjur á
öllum aldri,
ungar og gaml-
ar, með tilfinn- Hvernig tekst
ingar og skoð- faeknum að
anir, þeir eru meðhönd/a
alltaf að fást börn ef þeir
við samskipti. eru óvanir
Hvernig geng- krökkum?
ur til dæmis
Iæknum að fá að sprauta eða
sauma börn ef þeir eru óvanir
að fást við litla krakka? Það er
ekki víst að það gangi neitt
sérlega vel.
Umræditr um
jafnrétti
Og til að halda áfram að vekja
athygli á Háskólanum og
stuðla að umræðum um jafn-
réttismál er upplagt að minna
á að á morgun fimmtudaginn
25. febrúar verður Ragnheiður
Elfa Þorsteinsdóttir lögfræð-
ingur með áhugavert rabb á
vegum Rannsóknastofu í
kvennafræðum við Háskóla Is-
lands. Yfirskrift rabbsins er:
„Konur og mannréttindi" og
fer það fram í stofu 201 í
Odda. Spjallið stendur yfir í
hádeginu, hefst ldukkan 12,
og allir eru velkomnir.
ghs@ff.is
Guðrún Helga
Sigurðardóttir
Yið viljum flokkun!
Ég er bara svona normal Reykvík-
ingur með grænu ívafi, elst upp
við einnýtta frauðplastbakka, gler-
flöskur og áldósir og finnst fátt
matur nema það sem er pakkað
inn í litríkar eða/og lofttæmdar
eða/og fjöldaframleiddar umbúðir.
En á síðustu 10 árum eða svo
hefur græna samviskan vaxið og
dafnað og tekist að koma inn of-
boði hjá meðalmennum eins og
mér gagnvart þessum ca. 10-15
úttroðnu ruslapokum sem fara út
í tunnu í viku hverri.
Smlldarleg ruslvigt
Full af borgaralegri skyldurækni hef ég
og mín fjölskylda ilotið með straumn-
um, ofboðið umfangsmikið ruslið og
höfum því fyrir alllöngu komið fyrir
flöskupoka inní úlpuskáp, mjólkufernu-
poka innf kústaskáp og búið er að her-
taka hluta af fataskáp unglingsins undir
dagblöðin sem búið er að fletta.
Og auðvitað erum við ekkert
of góð til að nýta svo næsta geð-
vonskukast yfir plássleysi til að
henda þessu endurnýtanlega
rusli út í bíl og skila þessu af
okkur á viðeigandi stöðum. En
þegar ég í pirringi tróð blaða-
bunka helgarinnar inn í ung-
lingafataskápinn í gær rifjaðist
upp fyrir mér frumkvæði Reykja-
víkurborgar í að gera fyrirtækj-
um kleift að gerast umhverfis-
vænni og senda lífrænan úrgang
í endurvinnsJu svo úr verði frjó-
samur jarðvegur. Þá rifjaðist upp fyrir
mér snilldarhugmynd R-listans að byrja
á næsta ári að vigta ruslið frá hveiju
heimili svo mengunarsóðarnir, en ekki
við hin, borgi stærsta hluta brúsans.
Jákvæða örvun
En einhvern veginn hljómar sorpvigtun
ekki sem stórstígt framfaraspor í um-
hverfisvernd þó að útlenskir menn segi
MEIMGAR
VAKTIN
Borgin tekur
þátt í mikils-
verðu verkefni til
að endurnýta líf-
rænt sorp frá
fyrirtækjum í
landnámi Ing-
ólfs. En við vilj-
um líka fá að
vera með.
að það hvetji fólk til að flokka sorp sitt
af meiri umhyggju sé hirðugjaldið í sam-
ræmi við þyngdina. Einhvern veginn
hljómar það bara dálítið klúðurslegt að
ætla að fara að vega upp á gramm hver
henti hverju (svo vita þau náttúrulega
ekkert hvernig greina á mengunarsóða
frá öðrum í blokkunum þar sem íbúar
samnýta ruslatunnur). Einhvern veginn
hljómar þetta eins og eitthvað sem upp-
eldisfræðingar myndu kalla neikvæð
hvatning. Af hverju í ósköpunum nýtir
R-listinn ekki sorpflokkunarmóment
samtímans og kemur einfaldlega upp
skilvirkara flokkunarkerfi við heimili
borgarbúa? Eina græna tunnu fyrir dag-
blöðin, bláa fyrir mjólkurfernur og svart-
ar fyrir almennt rusl. Hvers vegna er
ekki þegar farið að gera ráð fyrir 2-3
földum sorplúgum í byggingarreglugerð-
um til að auðvelda blokkarbúum flokk-
un sorps? Af hverju fáum við ekki líka að
vera góð við grasið og loftið eins og fyrir-
tækin?
Netfang: loa@ff.is