Dagur - 10.08.1999, Qupperneq 7

e'b'k'iDjmbu# h btiW'Wbs J>7
ÞJÓÐMÁL
Hugleiðingar um stjóm-
mal í sumarládeyðuuni
Það er ekki hægt að segja annað
en pólitfsk ládeyða ríki þessar sfð-
ustu vikur. Það sem bjargar
gúrkutíðinni í fjölmiðlum er það
kvikindi kamfílóbakter og gámar
með kjúklinga og svínahraeum.
Einnig huldumenn sem kaupa
banka og svo hin fasta umræða
eftir verslunarmannahelgina um
drykkjuskap og fíkniefnaneyslu
unglinga. Ein og ein skondin
uppákoma hefur orðið, eins og
þegar Mick Jagger birtist á Isa-
firði og hafði komist inn í landið
óséður eftir allt saman. Þetta
er sá tími sem Iandinn er á far-
aldsfæti og verður það væntan-
lega áfram, því að nú er hann á
förum til útlanda fyrir vaxtabæt-
urnar sínar. Það verður ekki íyrr
en tíðin fer að versna við Mið-
jarðarhafið sem hann skilar sér
heim í hversdagsleikann.
Sumarköniiun
Mitt í þessu ástandi skaust ein
skoðanakönnun um fylgi flokk-
anna í fréttir. Þetta er fyrsta
könnunin sem birt er eftir kosn-
ingar og sem slík hefur hún gildi,
þótt að ástandið sé nú ónormalt
að mörgu leyti vegna lítillar póli-
tískrar umræðu. Sú hreyfing
sem orðið hefur í könnuninni
vekur vissulega athygli. Hún er á
milli vinstri flokkanna, Vinstri
grænna og Samfylkingarinnar.
Samfylkingin tapar og Vinstri
grænir bæta við sig að sama
skapi. Hafi kosningar sýnt að
fjórflokkurinn er á lífi enn, þá
sýnir þessi skoðanakönnun það
enn betur. Vinstri grænir njóta
samkvæmt könnuninni svipaðs
fylgis og Alþýðubandalagið áður.
Einhverjir virðast hafa villst á
hlaðinu heima hjá sér og gengið
yfir fjöllin sjö og eru nú komnir
heim aftur. Það er hins vegar
fróðlegt að velta fyrir sér stöð-
unni sem út úr könnunni kemur.
Hún sýnir að Sjálfstæðisflokkur-
inn stendur sterkt, Framsóknar-
flokkurinn er í varnarstöðu, Sam-
fylkingin tapar umtalsvert, en
Vinstri grænir styrkja sig.
Breytt umliverfi
Það er mjög athyglisvert hvað
íjórflokkurinn svokallaði er fastur
í sessi miðað við breytingarnar
sem orðið hafa í þjóðfélaginu frá
því að flokkakerfið skapaðist hér-
lendis. Sé litið um tvo áratugi
aftur í tímann, hvað þá lengra,
blasir gjörbreytt þjóðfélagsmynd
við, og ekki síst hafa orðið miklar
breytingar á samskiptum okkar
við aðrar þjóðir. Opið markaðs-
hagkerfi er komið á Islandi, en
það er skammt síðan og það er
margt í efnahagslífinu sem ber
þess merki að breytingartímar eru
að ganga yfir. Þessi sigur mark-
aðarins á seinni árum hjálpar
Sjálfstæðisflokknum. Þar hafa
skipað sér í sveit öflugustu stuðn-
ingsmenn óheftrar markaðs-
hyggju, og flokkurinn hefur byggt
á hugmyndafræði markaðarins.
Umhverfið hefur því verið hag-
stætt flokknum og forustu hans
hefur tekist að hafa áhrif með rík-
isstjórnarþáttöku síðasta áratug-
inn og ganga nokkurn vegin í
takt. Ymis hagstæð ytri skilyrði
hafa hjálpað til, því að óumdeilt
er að veruleg uppsveifla hefur
verið í atvinnu- og efnahagslífi á
þessum áratug og margir þakka
það auknu frjálsræði íyrir mark-
aðsöflin.
Þessi staða er að ýmsu Ieyti ólík
fyrir Framsóknarflokkinn. Fram-
sóknarmenn aðhylltust blandað
hagkerfi og studdu samvinnufé-
lögin. Það rekstrarform hefur
víða látið undan og hlutafélögin
tekið yfir sem ráðandi rekstrar-
form og Framsóknarmenn hafa
staðið frammi fyrir endurmati á
gömlum gildum. Það endurmat
hefur verið mörgum erfitt. Sú
skylda hvílir á forustu Framsókn-
arflokksins, sem er áhrifamikil
um stjórn Iandsins, að vinna í
þeim anda að tryggja réttindi al-
mennings í landinu í markaðs-
hagkerfinu. Það verður helst gert
með því að löggjöf sé þannig úr
garði gerð að hinir áköfustu
markaðssinar gangi ekki yfir fólk-
ið í landinu með gróðahugsjónina
eina að markmiði. Hlutverk
Framsóknarflokksins sem mið-
flokks er afar mikilvægt í þessu
efni, en hlutverkið er vandasamt.
Sérstaklega er vandasamt fyrir
flokkinn að þræða einstigi einka-
væðingarinnar þannig að sam-
ræmist hófsamri stefnu flokksins.
Verðbréfaþing, hlutabréfamark-
aður og aðrar stofnanir markaðs-
hagkerfisins eru tiltölulega nýjar
af nálinni hérlendis og í þróun.
Ymsir annmarkar koma í Ijós í
okkar litla samfélagi og það er til
dæmis ekki þolandi að fjármagns-
eigendur geti keypt ráðandi hlut í
einum öflugasta banka landsins
og leynt því fyrir þjóðinni og
stjórnendum bankans vikum
saman hveijir standa þar að baki.
Það er hins vegar ekki einfalt mál
að sameina dreifða eignaraðild að
bönkum eða öðrum stofnunum
samfélagsins, frjálsu markaðs-
hagkerfi. Það ber hins vegar að
leita leiða til þess.
Samfylkingin og grænir
Samfýlkingin er í mjög alvarlegri
stöðu nú um þessar mundir.
Slakt gengi var í kosningum mið-
að við væntingar og furðulegar
bollaleggingar að þeim loknum
um forustu í væntanlegum flokki
hafa ekki bætt um. Margt bendir
Iíka til þess að R-listinn, sem
áköfustu talsmönnum Samfylk-
ingarinnar hættir til þess að Iíta á
sem deild úr henni, sé í krappari
dansi en áður um þessar mundir
og stjórnarandstaðan í borginni
sé öflugri en á fyrra kjörtímabili.
Bollaleggingar um að fá Jón Bald-
vin heim frá Washington eða
sækja Ingibjörgu Sólrúnu í ráð-
húsið til þess að stjórna flokknum
eru ekkert annað en vantraust á
þá sem tóku kosningaslaginn í
forustu Samfylkingarinnar. Guð-
mundur Ami Stefánsson er að
reyna að troða marvaðann og
halda sér í umræðunni þessa dag-
ana, en lítið heyrist í öðrum.
Nú gerist það æ líklegra að
Samfylldngin verði ekki annað en
gamli krataflokkurinn og liðstyrk-
urinn frá vinstri verði aðallega
þeir sem alltaf eru að hlaupa á
milli á þeim kanti og halda uppi
umræðu um sameiningu vinstri
flokkanna. Sú umræða mun
væntanlega halda áfram, því ekki
er annað sýnt en að Vinstri græn-
ir lifi góðu lffi með stefnuskrá Al-
þýðubandalagsins gamla, sem
poppuð hefur verið upp með um-
hverfismálunum, sem eru mjög í
umræðunni um þessar mundir.
Það er alveg ljóst að hópur
manna í samfélaginu er á móti
Nato, á móti Evrópusambandinu,
á móti markaðshagkerfi og einka-
væðingu, á móti orkunýtingu í
stærri stíl og spyrnir við fótum við
breytingum aímennt. Þetta fólk
hefur fundið sér samastað hjá
Vinstri grænum.
Það verður því fróðlegt að fylgj-
ast með framhaldinu. Ekki skal
Iitið fram hjá því að liðsmenn
Samfylkingarinnar, þar á meðal
margir þingmenn hennar, hafa
góðan aðgang að Ijölmiðlum og
geta Iátið á sér bera þegar Alþingi
kemur saman. Eg er þó ekki far-
inn að sjá að þetta dugi þegar til
kastanna kemur. Almenningur
krefst skýrari stefnu að Iokum og
það dugði Samfylkingunni ekki í
kosningum að tala í allar áttir.
Það dugði hins vegar Vinstri
grænum vel að tala fyrir íhalds-
sömum gildum í samfélaginu.
íslandshestamiðstðð
stofhsett á Norðurlandi
ÁRNI GUNN-
W 1
í ARSSON
VARAÞINGMAÐUR

é v

SKRIFÁR
Um helgina lauk :
heppnuðu heitr
íslandshesth. Á n
tagi kpmur berle;
óreyndu að tugþúsundir manna
og kvenna frá tugum Ianda skuli
koma saman á tveggja ára fresti
til þess að fylgjast með keppni
milli landa í greinum er tengjast
íslenska hestinum. Aðdáendur
íslenskra gæðinga hafa sennilega
aldrei verið fleiri en nú. Þess
vegna hljómár það þversagna-
og Noregi eru okkur verulega
óhagstæð svo einhver dæmi séu
tekin. Við þessu þarf að bregðast
með markvissúrp aðgerðum. Eg
hef áður viðrað þá hugmynd að
koma upp miðstöð fýrir íslenska
hestinn, sem yrði 'S^taðsett í
Skagafirði og nýtti möguleika
nútíma gagnagrunna og-.sam-
víða um Iand og má segja að
sunnlendingar hafi tekið þar
myndarlega forystu. Það er þess
vegna lífsnauðsyn fyrir hrossa-
ræktendur norðanlands að ná að
saméina krafta sína í sameigin-
légu markaðs og kynningarstarfi.
Slíkt er mögulegt með stofnun
íslenskrar hestamiðstöðvar fy'rir
það hlutverk ríkisins að aðstoða
við markaðsöflun og endurskipu-
lagningu sóknar á Þýskalands-
markaði og á Norðurlöndum.
Það mfn sannfæring að samhliða
því að koma upp öflugri miðstöð
fjTÍr íslenska hestinn í Skagafirði
(með tengingu við mennta- og
menningarstofnanir) eigi að
Áýskalandi vel kennt að á sama tínia horfist skipta yfir Int ernet til sölu og norðí m. Nútíma íja rsldptatækni styrkj a samtök framl eiðenda
meistaramóti hrossar æktendur og seljendur ís- markaðsstarfs. Þetta var m.a. ein býðu upp á mikla in öguleika en beint vegna launakostn; iðar við
)túm af þessu lenskra hesta hér heima í augu af tillogum at\ innumálanefndar hún elur ekki ein o * sér. Árang- mark; iðsstarf erlendis o g yinna
í Ijós hvefstT við mei ri vanda en þeir hafa gert Norðurlands vc ■stra og hefur ver- ursríl ;asta aðterðin til sölu að að kra fti að.þvf að leysa t ollamál-
i hesturinn er í lángai í tírria. Sala hefur dregist ið kynnt sveitai stjórn og viðkom- • kqnia á persónulegii m tengslum in, Y arkefnið er aðkall andi og
°g þjóðar og saman vegna samkeppni við er- andi ráðuneytu C 1 rn I j\n| V milli kaupenda og seljenda. Á þarf a ð vi nna vel á næs tu mán-