Dagur - 29.09.1999, Qupperneq 3

MIÐVIKUDAGUR 29. SEPTEMBER 1999 - 19

LÍFIÐ í LANDINU
Líf nú tíma mannsi ns
byggist sífellt meira á
tölvum. Böm læm í
gegnum leik og hafa
tölvumarverið að
ryðjasértil rúmsá
leikskólum.
í júnímánuði síðastliðnum tók
gildi aðalnámskrá fyrir leik-
skóla, þar sem segir að tölvur
eigi að vera í leikskólum, t.d.
inni á deild þar sem hljóðlátir
leikir fari fram. Guðrún Alda
Harðardóttir, brautarstjóri leik-
skólabrautar Háskólans á Akur-
eyri, segir að tölvur eigi að
nota eins og hvern annan bún-
að sem til er í leikskólum út frá
hugmyndafræði þeirra.. „ef
hugmyndafræðin byggist á því
að börn skapi og byggi, þá á að
nota tölvurnar til skapandi
starfs. Eg legg mikið upp úr því
að þetta tæki sé inni á deild og
sé þar á meðal annars efnivið-
ar. Þetta er efniviður líkt og
kubbarnir. Það sem mér finnst
mikilvægast við tölvunotkun er
að börnin læri að þetta sé tæki
sem þau stjórna en ekki að það
sé tækið sem stjórnar þeim.“
Bðmin þurfa góðar tölvur
Börn læra mest á íyrstu árum
ævinnar. Guðrún Alda vísar í
danska rannsókn þar sem kom
fram að þau læri hraðar á tölvur
en áður hefur verið talið. Þegar
börnin fengu að vinna á sínum
hraða tók þau einn dag að af-
greiða efni sem átti að fara í
gegnum á þremur mánuðum.
„Það kom í Ijós í þessari rann-
sókn að stúlkur og drengir læra
á mismunandi hátt. Stúlkurnar
prófuðu að nota tölvuna meira
sem hlutverkaleik en drengirn-
ir. Þegar stelpnahópur var fyrir
framan tölvuna, þá byrjaði ein
og síðan þegar sú næsta tók
við, þá gerði hún það sama og
hélt svo áfram. Strákarnir
byggðu aftur á móti ofan á
þekkingu hvors annars. Það er
rannsóknarefni að skoða þetta
betur.“
Margir leikskólar hafa notað
tölvur í nokkur ár. Guðrún
Alda segir að oft vilji brenna
við að gamlar tölvur séu settar
inn á deild. „Börnin þurfa góð-
ar tölvur, með hljóðkorti, hátöl-
urum og geisladrifi, á sama
hátt og leikskólakennarar þurfa
að vanda valið á bókum sem
þeir kaupa. Þeir lesa bækurnar
áður en þeir lesa þær fyrir
„Ef hugmyndafræðin byggir á því að
börn skapi og byggi, þá á að nota
tölvurnar tii þess að skapa, “ segir
Guðrún Alda Harðardóttir, brautar-
stjóri leikskólabrautar Háskólans á
Akureyri. mynd brink
börnin. Þá verða leikskóla-
kennararnir að skoða forritin
áður en þeir láta börnin nota
þau.“
Ekkert barn orðið heltekið
Tölvur hafa verið notaðar á
leikskólanum Klöppum í rúmt
ár. Þar eru aðallega þrjú forrit
notuð; stærðfræðiforrit, þar
sem börnin Iæra að þekkja töl-
urnar og leggia saman, forrit
þar sem börnin semja sögur og
hljóðskreyta þær, auk þess sem
þar er leikver. Alfa Björk Krist-
insdóttir, leikskólakennari, seg-
ir að svokölluð tölvuhræðsla sé
ekki til hjá börnunum. „Þau
byrja yfirleitt á því að nota tölv-
una þegar þau eru þriggja ára.
Það er gaman að fylgjast með
því hvað börnin eru köld. Þau
kveikja á tölvunni og byrja sjálf
á því sem þau ætla að gera.
Þetta byggist á mikilli sam-
vinnu, þau sitja kannski fjögur
fyrir framan tölvuna og vinna
saman.“
Mörgum finnst tölvur vera
dýr Ieikföng handa börnum, en
Alfa Björk segir að börnin viti
að það megi ekki fíflast í kring-
um tölvuna. „Þau læra hvernig
á að haga sér og það er alltaf
einhver hjá þeim, þannig að
þau eru aldrei ein. Það er alveg
frábært að fylgjast með því
hvernig eldri krakkarnir leið-
beina þeim yngri. Þau læra að
bera virðingu fyrir tölvunni.
Það er einmitt samvinnan sem
þetta byggist á. Þau hætta
ekkert að fara út og leika sér
þó að það sé komin tölva á
deildina. Það er ekki neitt barn
sem hefur orðið heltekið. Fyrst
var þetta alveg ofsalega spenn-
andi, en nú finnst þeim þetta
sjálfsagður hlutur." - PJESTA
BÆKUR
Sígilt meistaraverk
Meistari Jim
eftir Joseph
Conrad er
óefað eitt af
sígildum
bókmennta-
verkum ald-
arinnar en
bókin kom
fyrst út árið
1900 og er JosePh Conrad.
því rituð á
síðustu öld en lesin á
þeirri sem brátt er á enda,
hvort sem aldamótin teljast
vera í byrjun eða lok næsta
árs.
Nú er bókin komin út hjá
Máli og menningu í þýðingu
Atla Magnússonar, sem lagt
hefur sig eftir að snúa vönd-
uðum bókmenntum á ágæta
íslensku. Joseph Conrad var
Pólverji sem silgdi á breskum
skipum um heimshöfin þegar
veldi Englendinga var hvað
mest. Hann varð breskur rík-
isborgari og skrifaði á ensku.
Sögur hans byggja á reynslu
sjómannsins og hann lýsir
flestum betur nýlenduásælni
Evrópumanna.
Meistari Jim er fjörlega
skrifuð ævintýra- og sjóferða-
saga og nærfærin Iýsing á
fólki sem lendir í aðstæðum
þar sem reynir á siðferðisþrek
og andlegan styrk þeirra sem
við sögu koma. Sagan Ijallar
um mann sem brást á hættu-
stund og er á flótta undan
eigin orðspori. Hann yfirgefur
heim hvíta mannsins og sest
að á hitabeltiseyju í Suður-
höfum. Þar verður hann rétt-
látur herra hinna innfæddu,
en þegar ráðist er á para-
dísareyju hans verður hann að
taka örlagaríkar ákvarðanir.
Verð bókarinnar er 2.980 kr.
Endunítgáfur í kiljubroti
------ Nóttin hefur
þúsund augu
eftir Arna Þórar-
insson. Lipur-
lega skrifaður
reyfari sem
gagnrýnendur
og lesendur
, tóku vel.
Árn' Suðrið eftir
Þórarinsson. jorge Lujs
Borges. Smá-
sögur eftir þennan argent-
ínska snilldarhöfund komu út
í þýðingu Guðbergs Bergsson-
ar 1975 og eru löngu upp-
seldar. I tilefni þess að öld er
liðin frá fæðingu skáldsins,
sem lést 1975, er Suðrið gefið
út á ný.
Ár hérans eftir Finnann
Arto Paasilinna er saga um
skoplegar svaðilfarir og miklar
náttúrulýsingar. Sagan kom
fyrst út 1975 og hefur notið
vinsælda síðan. Hún Ijallar
um hann Vatanen, sem orð-
inn var leiður á borgarlífi,
vinnu sinni og konu sinni.
Hann röltir út í skóg og finn-
ur þar slasaðan héra og þeir
félagar halda á vit ævintýr-
anna.
Hver kilja kostar 999 krónur.
Tímaritið
Tímarit Máls og menningar,
3. hefti þessa árgangs er kom-
ið út. í því eru margar greinar
um bókmenntir, skrifaðar af
bókmenntafólki handa bók-
menntafólki, svo sem um ein-
sögu og hið „póstmóderníska“
ástand, og margt fleira
skemmtilegt.
V____________________________)