Dagur - 04.11.2000, Page 8

llfW J LAjJDJjJU j-
LAUGARDAGUR 4. NOVEMBER 2000
Er álver bjarghringur?
Ibúum fækk-
ar í Fjarða-
byggð og
vonir eru
bundnar við
álver. Tæki-
færi vantar
fyrir unga fólkið. Von-
leysið ríkir í núverandi
stöðu. En breytir álver
öllu?
Sævarsson
skrifar
Það eru viðsjár í Fjarðabyggð. Á
fyrstu níu mánuðum ársins fækk-
aði íbúum þar um 1 12 og hvergi
annars staðar á Iandinu varð
fækkunin meiri á þessu tímabili.
Það er því ekki að ástæðulausu
sem forystumenn í Fjarðabyggð
leggja nú mikla áherslu á at-
vinnumál, þ.e. að álver verði reist
við Reyðaríjörð. Eftir kynnisför
þeirra til Norsk Hydro nýlega cru
menn bjartsýnir á framhaldið - og
samkvæmt nýlegri skýrslu sér-
fræðingahóps yrði álver líka rnikill
búhnykkur. Fjárfesting vegna
bygginga álvers og virkjana á ár-
unum 2003 til 2008 yrði 30 millj-
arðar króna, Austfirðingijm
myndi ijölga um 2.500 og álverið
myndi skapa um þúsund ný störf.
Þetta myndi svo hafa í för með
sér mikinn vöxt og viðgang á öðr-
um sviðum, samkvæmt mati sér-
fræðinganna. En hvernig metur
almenningur í Fjarðabyggð málið.
Blaðamaður Dags sveimaði um
fyrir austan og tók fólk tali.
Afleiðing af
pólítískri stefnu?
Elma Guðmundsdóttir er rit-
stjóri Austurlands í Neskaup-
stað, en áður var hún bæjarfull-
trúi í átta ár. „Fólk hér vill trúa
að til okkar verði kastað bjarg-
hring og í honum sé álver. Fyrir
mér er málið ekki svona einfalt
og án umhugsunar kaupi ég ekki
að álver bjargi öllu þó ég styðji
byggingu þcss. Alltof lengi hefur
verið horft til þessa eina bjarg-
ræðis," segir Elma. Flún segir að
ekki hafi verið hugað nægilega
að öðrum möguleikum í at-
vinnuuppbyggingu og á stund-
um hafi fólk gert sér óraunhæf-
ar væntingar um betri tíð og þar
nefnir hún vonir manna um að
háhyrningnum Keiko yrði valinn
staður á Eskifirði.
„Fólk er heilaþvegið af því að
flytja suður,“ segir Elma „Vissu-
lega er mannlegt að leita að
betri aðstæðum og kjörum, en
hins vegar fæ ég ekki séð að
fólkið sem héðan flytur komist
betur af fyrir sunnan. Flest er
það með almenna menntun að
baki og dæmist þvf í láglauna-
störf." Elma vitnar til átaksins
Norðfirðingar í sókn sem blásið
var til fyrir nokkrum árum. „Þá
fékk ég þá tilfinningu að fólki
hér hentaði afar vel að vera
launþegar. Ekki vantaði að fólk
hefði nóg af hugmyndum um
uppbyggingu hér, en þegar á
hólminn kom spurði það alltaf
hvort Síldarvinnslan eða bærinn
gætu kostað verkefnin. Vera má
að þetta sé hluti af þeirri
pólítísku stefnu sem lengi hefur
átt mildu fylgi að fagna hér.
Vinstri menn hafa hér setið við
völd og fólk hefur lifað í samfé-

zHorft yfir fyrirhugad stóriðjusvæði á Hraunum við Reyðarfjörð. Stóra spurningin er sú hvort þarna verði reist álver Norsk Hydro en ákvörðun um það á að
liggja fyrir í byrjun ársins 2002. Austfirðingar binda margir hverjir allar vonir sínar við að álver rísi þarna, en aðrir vilja að aðrar leiðir verði farnar í atvinnuupp-
byggingu á fjörðum.
lagi jafnréttis og öryggis - og ég
er stolt af þeirri þjónustu sem
við vinstri menn hér höfum
byggt upp og haldið við. En ef til
vill er afleiðingin af þessu sú að
frumkvæði og áræði fólksins til
að skapa atvinnutækifæri hefur
að nokkru leyti tapast. Ef svo er
er það mjög miður."
Ef tækifæri hér
væru fleiri...
„I dag er staðan sú að fæstir
krakkar hér snúa aftur heim eft-
ir framhaldsnám annars staðar á
landinu. Ef tækifæri hér væru
fleiri snéru væntanlega fleiri heim
að námi Ioknu,“ segir Hrefna
Rún Vignisdóttir, sem er í stjórn
nemendafélags Verkmennaskól-
ans í Neskaupstað. I svipaðan
streng tekur Eskfirðingurinn
inu og auka fjölbreytnina, til
dæmis með álveri.“
Andri kveðst engan þekkja á
Austfjörðum sem er á móti álveri.
Um mótmæli umhverfisverndar-
sinna við virkjunar- og stóriðjuá-
formum segir hann að í sínum
hug vegi „ ... atvinnan miklu
þyngra. Mér þóttu mótmæli í
fyrrahaust undarleg, helmingur
þess fólks sem skrifaði á undir-
skriftalista til verndar Eyjabökk-
um hafði ábyggilega ekki hug-
mynd um hvað málið snérist
um. En sjálfsagt hefði ég slerifað
hugsunarlaust undir þetta, eins
og allir hinir, hefði ég búið fyrir
sunnan.“ - Hrefna Rún tekur í
sama streng. Hún hefur sett
stefnuna á viðskiptanám í Flá-
skólanum á Bifröst og kveðst
gjarnan vilja snúa aftur til baka
Minna verslað
hjá bóksalanum
Atleiðingar fólksfækkunar í
Fjarðabyggð koma víða fram. I
áraraðir hefur Brynjar Júlíusson
starfrækt ritfanga- og gjafavöru-
verslun við Hafnarbraut í Nes-
kaupstað og veltan í þessum litla
verslunarrekstri hans var á fyrstu
sex mánuðum líðandi árs 7%
minni en á sama tímabili í fyrra.
„Eg fæ ég ekld séð neina aðra
ástæðu fyrir minnkandi verslun
hjá mér en þá að fólkinu hefur
fækkað," segir Brynjar. Hann er
Dalvíkingur að uppruna, en hefur
búið eystra í nærfellt fjörutíu ár.
Hann rifjaði það upp í samtali við
blaðamann að þegar hann flutti í
Neskaupstað voru íbúar þar um
1.550 - og fjölgaði mikið næstu ár
á eftir. En svo hvarf síldin. Þá fór
un á verksmiðju sinni á Grundar-
tanga. En hann segir fólk í
Fjarðabyggð þó hafa ýmsa mögu-
leika. „Hér stendur til að fara út í
laxeldi í stórum stíl og það mál er
raunar langt komið. Á liinn bóg-
inn er ég sannfærður um að okk-
ar tími í álversmálinu muni
koma. Austfirðir hafa marga kosti
sem ég trúi að iðjuhöldar horfi
til, svo sem að skip eru hálfum
öðrum sólarhring skemur að sigla
til Reyðarfjarðar frá Evrópu en ef
þau koma fara inn á Faxaflóa.
Þetta er stórt atriði."
Landsbyggðin ekki
styrkt á sama hátt
Þóroddur Helgason er skólastjóri
grunnskólans á Reyðarfirði. Hann
segist telja að álver á Reyðarfirði
myndi mikið styrkja byggðina -
„Án umhugsunar kaupi ég ekki aö
álver bjargi öllu, “ segir Elma
Guðmundsdóttir.
Fólkinu fækkar og verslun dregst
saman. Brynjar Júlíusson kaupmaður
í Neskaupstað.
Nemendum hefur mikið fækkað,
segir Þóroddur Helgason, skólastjóri
á Eskifirði.
„Norsk Hydro ætlar að geyma sér
besta bitann þar til þeim hentar, “ seg-
irKristinn Einarsson á Reyðarfirði.
Andri B. Þórhallsson sem einnig
er nemandi við skólann. „Þeir fá
vinnu sem nenna að vinna, en
vissulega er orðið þrengra um
þegar öli frystihús hafa verið fyllt
af Pólverjum. Því er nauðsynlegt
að fjölga tækifærum í atvinnulíf-
að námi loknu ef forsendur séu
til slíks. „Mér finnst gott að búa
hér. Hér er mín fjölskylda, frið-
sæld og öruggt umhverfi. Vand-
inn er sá að hér er lítið að gerast
fyrir krakka á okkar aldri. Það
þarf að breytast.“
að halla undan fæti og íbúum að
fækka.
„Það er ekkert einasta útlit fýrir
að álver rísi við Reyðarfjörð,'1 seg-
ir Brynjar og vitnar til þess frum-
kvæðis sem Norðurál hefur nú
tekið með því að sækja um stækk-
mikið hafi hallað undan fæti á
síðustu árum.... og það fer sam-
an við aðgerðir sem ríkisstjórnin
fór í fyrr á þessum áratug og áttu
að útrýma atvinnuleysi. Þá var
áhersla lögð á Reykjavíkursvæðið
með að vísu ágætum árangri, sem