Dagur - 23.01.2001, Qupperneq 6

6 - ÞKIÐJUn AGUII 23. JAKÚAR 200 1
ÞJÓÐMÁL
Útgáfufélag: DAGSPRENT
Útgáfustjóri: eyjólfur sveinsson
Ritstjóri: ELÍAS SNÆLAND JÓNSSON
Aðstoðarritstjóri: birgir guðmundsson
Skrifstofur: strandgötu 3i, akureyri,
GARÐARSBRAUT 7, HÚSAVfK
OG ÞVERHOLTI 14, REYKJAVÍK
Símar: *eo 6ioo og soo 7080
Netfang ritstjórnar: ritstjori@dagur.is
Áskriftargjald m. vsk.: 1.900 kr. á mánuði
Lausasöluverð: 150 kr. og 200 kr. helgarblað
Grænt númer: 800 7080
Netföng auglýsingadeildar: valdemar@dagur.is-augl@dagur.is-gestur@ff.is
Símar auglýsingadeildar: creykjav(k]563-i615 Ámundi Ámundason
CREYKJAVÍKJ563-1642 Gestur Páll Reyniss.
CAKUREYRI)460-6191 Valdemar Valdemarsson
Símbréf auglýsingadeildar: 460 6161
Símbréf ritstjórnar: 460 617i(akureyri) 551 6270 (reykjav(k)
Vandasamt val forseta
í fyrsta lagi
Langt er síðan jafnhörð pólitísk rimma hefur staðið um einstakt
mál hér á landi og eftirmál dóms Hæstaréttar í öryrkjamálinu.
Þessa dagana er frumvarp ríkisstjórnarinnar um aðgerðir vegna
dómsins til harkalegrar umræðu á Alþingi þar sem haf og himinn
er á milli afstöðu stjórnarliða annars vegar og stjórnarandstöðu
hins vegar. Alvarlegasta ágreiningsefnið er að sjálfsögðu hvort
frumvarp stjórnarflokkanna feli í sér nýtt brot á stjórnarskránni og
mannréttindum öryrkja.
í öðru lagi
Enginn efast um að frumvarp ríkisstjórnarinnar verði samþykkt á
Alþingi og þar með sent forseta fslands til staðfestingar. Enda hef-
ur forysta Öryrkjabandalagsins ekki aðeins rætt dóm Hæstaréttar
við forsetann heldur Iíka gefið þá skoðun til kynna í fjölmiðlum að
forsetinn ætti nú að beita því neitunarvald sem hann hefur sam-
kvæmt stjórnarskránni. Enn sem komið er hefur enginn þeirra
sem setið hefur í forsetaembættinu beitt þessu valdi sínu, þrátt
fyrir áskoranir þar að Iútandi. Nægir þar að minna á fj'ölmargar ár-
angurslausar áskoranir sem bárust Vigdísi Finnbogadóttur um að
staðfesta ekki aðild íslendinga að Evrópska efnahagssvæðinu.
í þriöja lagi
Ljóst er að forseti íslands á erfitt val fyrir höndum þegar Alþingi
hefur samþykkt frumvarp ríkisstjórnarinnar. Hann hefur tvímæla-
laust vald til að segja nei og leggja málið þar með undir dóm þjóð-
arinnar í allsheijaratkvæðagreiðslu. Slík ákvörðun mun óhjá-
kvæmilega kalla yfir forsetann mikla gagnrýni af hálfu stjórnar-
flokkanna. Ef hann staðfestir hins vegar lögin mun hann vafalaust
valda mörgum öðrum alvarlegum vonbrigðum. Hér skal engum
getum að því leitt hvernig hann muni bregðast við þessu vanda-
sama vali. Hitt ber að harma að á þeim rúmu 56 árum sem lýð-
veldi hefur verið á Islandi skuli forseti aldrei hafa séð ástæðu til
að Ieggja heiftarleg ágreiningsefni undir dóm þjóðarinnar með því
að neita að staðfesta lagasetningu þingmanna.
Eltas Snæland Jónsson.
Svona jfcrir maður
ekki Olafur Ragnar
Garrí stillli með hálfum huga
inn á Sjá einn um helgina og
horfði á Egil Helgason taka á
móti gestum í þætti sínum. Til
Egils var að venju mætt stór-
skotalið úr pólitík, bæði
úr stjórn og stjórnarand-
stöðu. Þó var það í raun
ekki nema lítill hluti um-
ræðunnar sem mun lifa
sem virkilega ferskt inn-
legg - mest var þetta nátt-
úrulega sami grauturinn
og verið hefur síðustu
vikur. Hið ferska innlegg
fólst í túlkun Geirs Haarde, fjár-
májaráðherra, á hugmyndum
um að Olafur Ragnar Grímsson
beitti málskotsrétti stjórnar-
skrárinnar þegar kemur að því
að staðfesta frumvarpið sem nú
er rætt í þinginu.
Rökrétt
Eins og svo oft þcgar áhugaverð-
ir hlutir eru annars vegar, þá
kom þetta mál fvrst fram hér í
Degi fyrir nokkru. Þar lýsti Mar-
grét Frímannsdóttir því yfir að
hún teldi fyllilega koma til álita
að Olafur Ragnar, notaði mál-
skotsréttinn í þessu tilfelli. Þetta
var auðvitað fullkomlega rökrétt
afstaða hjá Margréti, því ef ekki
á að nota málskotsréttinn þegar
verið er að brjóta mannréttindi
og stjórnarskrá - eins og hún og
stjórnarandstaðan hefur haldið
fram - hvenær á þá að nota
hann?! Geir hins vegar sá ekkert
rökrétt í jiessu og fann skoðun
Margrétar allt til foráttu. Við-
brögð hans voru svo sterk og
hneykslunin á Margréti svo
óeðlilega yfirdrifin að undrun
sætti - enda tilefnið tiltölulega
saklaust.
Geir harði
þó aðeins byrjunin. Aldrei lýrr
hefur Garri heyrt ráðherra í rík-
isstjórn tala um forsetaembættið
af slíkum myndugleik og Geir
gerði þarna. Hann beinlínis hót-
aði því að ef forsetinn
færi að beita málskots-
réttinum, yrði forseta-
embættið lagt niður!
Fjármálaráðherra orðaði
þetta þannig, að ef Mar-
gréti Danadrottningu
dytti í hug að beita mál-
skotsrétti í Danmörku
vissi hún að það jjýddi
endalok danska konungdæmis-
ins. Og sama mætti segja um
málið hér!! Geir er greinilega
karl í krapinu, sem er að tileinka
sér alla helstu eiginleika for-
mannsins síns og jafnvel gott
bctur. Davíð er frægur fyrir
„svona gerir maður ekki" afskipti
sín af mönnum. Hjá Davíð hafa
þessi afskipti þó verið bundin
við eigin flokksmenn og ráð-
herra, og nú á seinni misscrum
\áð Hæstarétt líka. En Geir tek-
ur jietta skrefinu lengra. Hann
segir lullum fetum við forseta
lýðveldisis: „Svona gerir maður
ekki“ ef þú beitir málskotsréttin-
um leggjum við niður embættið
þitt! Og stjórnarandstæðingarnir
Össur og Steinrímur J. sem sátu
með Geir í jiættinum, virtust
ekki hafa hug á að hlaupa til og
koma forsetanum til hjálpar,
hvað þá að þeir tækju upp
hanskann fýrir Margréti. Geir er
þannig að verða Davíðsbetrung-
ur á sífellt fleiri sviðum. Ekki
einasta er hann nú farinn að
mælast vinsælli en Davíð í
könnunum heldur er hann líka
orðinn meiri töffari en hann.
Hann er ekki bara Geir Haarde,
henn er Geir harði. — CARRI
Geir Haarde.
Heilsuspillandi
Hollywood
éf* ■ v JÓHÆNNES
SIGURJÓNS-
SON
[pfe. 4Ejjfl SKRIFAR
Sjálfsagt hafa margir fylgst með út-
sendingu frá afliendingu Golden
Globe verðlaunanna í sjónvarpinu
og vonast til þess að Björk eða
Sjón fengju að handleika gull-
hniittinn. Sú von brást að vísu og
má um kenna klíkuskap og skiln-
ingsleysi útlendinga á þörfum ís-
lensku þjóðarinnar og ekki í fýrsta
sinn.
En þó íslendingar riðu ekki feit-
um hestum frá þessari athiifn, |iá
var ýmislegt athyglisvert að sjá í
þessari útsendingu. Spyrlar stukku
á stjörnurnar við hvert fótmál og
spurðu Jiær spjörunum úr eða öllu
heldur um spjarir þeirra. Það var
sem sé lítt spjallað um Iandsins
gagn og nauðsynjar og ástand
heimsmála, heldur voru þetta fyrst
og fremst fróðlegar og heimspeki-
legar umræður um það hver hefði
nú saumað þennan kjólgopann og
hver rimpað saman þessi jakkaföt.
Og ef ekki var um misheyni að
ræða, þá virtust klæðin flest vera
saumuð hjá einhverjum Ármanni,
sem væntanlega er nafntogaður
skraddari í útlöndum.
Horreiiglukvöðiii
Annað sem ekld síst
vakti athygli og raun-
ar áhyggjur var útlitið
á mörgum helstu
kvenstjörnum hvíta
tjaldsins og silfur-
skjásins. Samkvæmt
venju áttu þama að
vera saman komnar
flestar af fegurstu konum heims,
en annað kom á daginn. Raunar
voru þarna ýmsar konur sem voru
forkunnarfagrar fyrir 5-10 árum
en hafa heldur betur látið á sjá, og
ekki vegna þess að aldurinn hafi
svo færst yfir þær, heldur vegna
þess að þær hafa horfallið svo óg-
urlega að hörmung er á að horfa.
Það er alkunna að tískusýning-
arstúlkur hafa löngum þurft að
svelta sig til öðlast bcinasleggjulegt
útlit 14 ára piltunga, seni þykir af
einhverjum ástæðum girnilegasta
lúkkið í þessum geira. En nú hefur
þessi horrenglukvöð færst yfír á
kvikmynda- og sjónvarpsgeirann,
eins og glögglega
mátti sjá á mánudags-
morguninn.
Nú kemur það í
sjálfu sér ekki
nokkrum manni við
þó leikkonur kjósi að
tálga sín hold svo inn
að beini að þær líti út
eins og ókynþroska
sveinar \dð hungurmörk. Vanda-
málið er auðvitað að þetta hefur
áhrif og eitrar út frá sér. Ungpíur
sem eru að vaxa úr grasi og horfa á
þætti sem þennan, hljóta að álykta
að horfellislúkJuð sé hið eina og
sanna kjörútlit konunnar. Og þá er
stutt í komplexana og anorexíuna
með öllum sínum ömurlegu fylgi-
lwillum.
Við vorum sem sé að horfa upp
á vaxandi heilbrigðisvandamál þeg-
ar við gaumgæfðum hin rýrnandi
hold í beinni útsendingu frá
Golden Globe verðlaununum og
auðvitað full ástæða til að banna
óhörðnuðum unglingum að horfa
á svona efni.
Á Alþingi
Það var athyglisvert að bera saman
útsendinguna frá Gullhnattarhá-
tíðinni að morgni mánudags og
síðan útsendingu frá Alþingi Is-
lendinga sluttu seinna. Á Alþingi
voru líka konur á ferð og ekki allar
í rándýrum flíkum frá skraddaran-
um Ármanni. Og þær virtust tjarri
því að vera gervisveinar við hung-
urmörk, heldur litu úr eins og al-
vörukonur, bæði vel hugsandi og
talandi og voru meira aðlaðandi,
gáfulegri, já og við skulum bara
láta það vaða, girnilegri en tildur-
rófurnar tággrönnu og tárfellandi
frá Tinseltown.
Ef ungar stúlkur á Islandi eru að
leita sér fýrirmynda, þá er þærr
fremur að finna í útsendingum frá
Alþingi en í beinum frá Golden
Globe og Óskari.
Kunningjar sjónvarpsáhorf-
enda úr Sex in the City.
.Ðagur
Kemur til greina aðfor-
seti íslands beiti mál-
skotsrétti og vísi ör-
yrkjamálinu til þjóðar-
atkvæðagreiðslu?
Sr. Baldur Kristjánsson
sóhnarprestur í Þorláltshöjii.
„Nei, það finnst
mér ekki. Eg
styð málstað ör-
yrkja en tel að
þetta mannrétt-
indamál verði og
sé hægt að
vinna fyrir dóm-
stólum og þá Evrópudómstóln-
um ef með þarf og auðvitað í al-
mennum kosningum. Neitunar-
valdi sínu ætti forseti þá fý'rst að
beita ef að Alþingi setti lög sem
fælu í sér fullveldisskerðingu eða
aðra illa afturkræfa vá.“
Vilhjálmur Egilsson
þingmaðurSjálJstæðisJlokks.
„Meðan þetta
ákvæði er til
staðar í stjórnar-
skránni kemur
þetta vissulega
til greina af
þeim ástæðum.
Mér þætti slíkt
hins vegar vera mjög óskynsam-
legt að gera og minni á að aldrei
hefur verið gripið til slíks af
hálfu forseta Islands, enda væri
hann þá að breyta stöðu embætt-
isins í stjórnkerfinu en hingað til
hefur það verið hafið yfir póli-
tískar deilur.“
Ásta Ragnheiður
Jóhannesdóttir
þingmaðtirSamjylhitigar.
„Slíkt verður
auðvitað að vera
mat forseta Is-
lands á hverjum
tíma. Þcssi
möguleiki er fýr-
ir hendi, en al-
H gjörlega undir
forsetanum komiö hvort hann
eigi að nota. Venjan er hins veg-
ar sii að forsetinn skrifi undir
þau lög sem lýðræðislega kjörinn
meirihluti á löggjafasamkund-
unni hefur samþykkt. Hér er
réyndar að mínu mati verið að
fara á svig við mannréttindaá-
kvæði stjórnarskrárinnar og því
stórmál á ferðinni, hvernig sem á
það er litið, og ekki er verið að
fara að skýrri niðurstöðu Hæsta-
réttar."
Pétur Pétursson
yjirlæknir Heilsugæslustöðvariunar a
Akureyri.
Tæplega, það er
meiri ástæða í
öðrum tilvikum
en þessu að vísa
málum til þjóð-
aratkvæða-
greiðslu. Ríkis-
stjórnin hefur í
þessu máli látið frira ákaflega illa
með sig áróðurslega - sem hefur
aftur komið til af því að hægt er
að hugsa sér ákjósanlegri and-
stæðinga til að láta berja á en ör-
yrkja. Ráðherrar stjórnarinnar
hafa í raun verið með bundnar
hendur.“