Dagur - Tíminn Reykjavík - 07.01.1997, Blaðsíða 6

6 - Þriðjudagur 7. janúar 1997
^tgur-®múrat
FRETTASICYRIN G
Stóriðja/mengun
llppi undr mengunailiaki
Parísarsamningsins
Jón Birgir
Pétursson
skrifar
Kjósarbændur
þurfa trúlega engu
að kvíða.
Sex hundruð grömm af eitr-
inu flúor munu fljóta út í
andrúmsloftið úr hverju
framleiddu tonni af áli í hugs-
anlegu álveri Columbia á
Grundartanga. Sú tafa er upp
undir þaki Parísarsamningsins
tmi mengtm frá stóriðju að sögn
Hjörleifs Guttormssonar. Bænd-
ur í Kjós eru slegnir óhug
vegna talna sem borist hafa frá
Hollustuvernd um eiturefni sem
munu leika lausum hala í um-
hverfinu frá væntanlegu álveri.
Þeir undirbúa kröfugerð á
hendur stórnvöldum og verk-
smiðjueigendum.
Allt innan marka
En Hollustuvernd er ekki sam-
mála bændum. Allt innan eðli-
legra marka, segja menn á
þeim bæ. Dagur-Tíminn ræddi í
gær við Ólaf Pétursson efna-
verkfræðing sem stjórnar
mengunarvörnum Hollustu-
verndar. Einnig var rætt við
Hjörleif Guttormsson alþingis-
mann sem undirbýr kröftugar
athugasemdir gegn starfsleyfi
álvers á Grundartanga. Hann
segir starfsmenn Hollustu-
verndar tala gegn betri vitund í
þessu máli.
„Það sem við erum að hugsa
um þarna eru ................
brennisteins-
díoxíð og flúor-
íð, efni sem
menn hafa
kannski
áhyggjur af í
næsta um-
hverfi sínu.
Dreifing þeirra
verðin- sam-
kvæmt okkar
spám með ■ ■■
þeim hætti að við verðum alveg
innan ásættanlegra marka,“
sagði Ólafur Pétursson.
„Svo er aftur á móti koldíox-
íð sem fer út í gífurlegu magni,
rúmlega 180 þúsund tonn á ári,
þar erum við ekki'að hugsa um
umhverfisáhrif á staðnum,
heldur alþjóðleg áhrif, sem þarf
að hafa áhyggjur af. Það er þá
spurning um að þetta hafi áhrif
á þennan alþjóðlega samning
sem við höfum undirritað um
takmörkun á losun gróðurhúsa-
lofttegunda. Það er hlutur sem
umhverfisráðuneytið hefur sagt
að sé ásættanlegt og það verð-
um við að taka gilt,“ sagði Ólaf-
ur.
a
Ósýnilegt fínkornað
ryk
Fleiri efni en þau þrjú sem
Kjósarbændur óttast, munu
berast frá Grundartanga. Til
viðbótar eru áloxíð- og flúoríð-
k, afar fínkornuð efní, sem
lafur segir að ekki séu hættu-
leg efni, og eigi ekki að verða í
þeim mæli að þau verði sýnileg.
Flúor er bæði rykkennt og
loftkennt efni sem hegðar sér
nánast eins og lofttegund.
Reiknað er með að álverið nýja
muni dæla frá sér 108 tonnum
af flúori á ári hverju, 296 kíló-
um á sólarhring, 12 kilóum á
klukkustund. Brennisteinsdíoxíð
og koldíoxíð eru loftkennd efni
og berast um stór landsvæði,
sem og rykið sem frá verksmiðj-
unni kann að berast. Brenni-
steinsoxíð í miklum styrk er eit-
urefni, sem sagt er að leki út í
andrúmið í talsverðu magni,
3.780 tonn á ári, eða rúm 10
tonn á degi hverjum. Koldíoxíð
er í raun og veru náttúrulegt
efni, en hefur skaðleg áhrif á
ósónlagið eigi að síður.
Ólafiu- telur að mengunar-
álagið í Kjósarsýslu eigi alls
ekki að hafa áhrif á til dæmis
lífræna ræktun grænmetis, né
heldur á ferðamannaslóðir við
Hvalfjörð, nema þá kannski
sem sjónmengun handan fjarð-
arins.
Brothættur
alþjóðasamningur
Ólafur sagðist lítið geta fullyrt
um það hvort ísland væri með
þessu að brjóta Ríó-samninginn
sem Eiður Guðnason, þá um-
hverfisráðherra, undirritaði
fyrir landsins hönd eftir um-
hverfisráðstefnuna miklu árið
1990. Þá undirgengust íslensk
yfirvöld að draga úr losun loft-
tegunda út í andrúmsloftið sem
....-......- hafa skaðleg
Um 180 þúsund tonn
af koldíoxíði hafa
óheillavænleg
gróðurhúsaáhrif fyrir
umheiminn - stefnir
í brot íslendinga á
Ríó-samningnum.
áhrif á ósónlag
jarðar, þannig
að þessi útlos-
un yrði ekki
meiri um alda-
mót en hún var
við undirritun
samningsins
fyrir nær 7 ár-
um síðan.
„Við vitum
..........— að það verður
ákaflega erfitt að standa við
þennan samning, en reynt verð-
ur að draga úr þessum áhrifum
annars staðar, menn munu
reyna að setja upp áætlun til að
standa við samninginn,“ sagði
Ólafur.
Engin eitrunaráhrif í
Hafnarfirði
íslendingar hafa áratugalanga
reynslu af álverinu í Straums-
vík. Ólafur segir að eftir að nýr
mengunarvarnabúnaður kom
þar upp hafi sýnt sig að barrtré
Hafnfirðinga og annar gróður í
nágrenni verksmiðjunnar sýnir
engin merki um eitrun. Aður
Hreiðrar sig blikinn - en hvertfer œðurin?
Mynd: GS
mældust töluverð áhrif af eitr-
inu í nágrenninu. Á Grundar-
tanga verði mengunarvarnir
gagnvart flúori enn strangari
en í Straumsvík.
Undirbýr sókn á
Alþingi
Ötizlasti umhverfissinninn í hópi
alþingismanna, líffræðingurinn
Hjörleifin- Guttormsson, er eng-
an veginn á sama máli og Holl-
ustuvernd og Umhverfisráðu-
neytið.
„Á næstu dögum mun ég fara
nákvæmlega ofan í starfsleyfið
því það er kominn eindagi með
tilliti til athugasemda. Eins og
þetta leit út, þá er þarna um að
ræða mörk sem eru í 0,6 kíló á
hvert framleitt tonn í flúor, sem
smýgur inn sem hámark í París-
ar-samningnum, en það er hins
vegar uppi í þaki, og óeðlileg
mörk. Norðmennirnir fara niður
í 0,4 kíló á tonn, það munar um
það. Þessu náðu þeir með vot-
hreinsun sem er aðgerð sem er
sérstaklega
gegn brenni-
steinsdíoxíði,
sem þeir ná
niður í 2 kíló
per tonn, en
þarna er ekki
um neina
hreinsun að
ræða gagnvart
brennisteini.
Við miðum lík-
lega við það
sama á Grund-
artanga og í
Straumsvík, 21
kíló á tonn,“
sagði Hjörleifur
gær.
„Við vitum að það
verður ákaflega erfitt
að standa við þennan
samning, en reynt
verður að draga úr
þessum áhrifum ann-
ars staðar, menn munu
reyna að setja upp
áætlun til að standa
við samninginn.“
Guttormsson í
„Það er svo dæmalaust að
ríkisstjórnin sem hefur skuld-
bundið sig til að auka ekki
magn eiturefna frá því sem var
1990, segir bókstaflega í fram-
kvæmdaáætlun
sinni að meng-
un vegna stór-
iðju falli bara
ekki undir
þetta ákvæði.
Ilún er tekin
undir sviga,“
sagði Hjörleif-
ur í gær. „Holl-
ustuvernd, eða
öllu heldur
starfsmenn
hennar, eru
bara að beygja
========= sig undir
stjórnarstefn-
una. Menn vita auðvitað betur,“
sagði þingmaðurinn.