Dagur - Tíminn Reykjavík - 25.09.1997, Blaðsíða 6

t

6 - Fimmtudagur 25. september 1997 ^lOagur-Œtmhm
Málsatvikin þegar
fjögurra ára gömul
telpa var misnotuð í
umsjá barnaverndar-
yfirvalda:
s
Iársbyrjnn 1995 barst félags-
málayfirvöldum í Hafnarfirði
tilkynning vegna telpunnar
sem fædd er í apríl árið 1992.
Vegna félagslegra erfiðleika
hafði íjölskylda hennar notið
stuðnings um árabil og varð úr
að stúlkan yrði vistuð á heimili
dæmda og eiginkonu hans í þrí-
gang á árunum 1995-1997.
Hjónin höfðu þá um árabfi tekið
við fjölmörgum börnum til
skammtímavistunar fyrir fé-
lagsmálayfirvöld, enda hafði
heimilið meðmæli barnavernd-
aryfirvalda.
Málið fellt niður
Við reglubundna eftirlitsheim-
sókn starfsmanna barnavernd-
arnefndar Hafnarfjarðar sumar-
ið 1996, greindi húsfreyja
dæmda frá grunsemdum um um
að stúlkan hefði mátt þola kyn-
ferðislega áreitni. Eftir viðræður
sérfróðra aðila við telpuna var
borin fram kæra tfi RLR og m.a.
leitað eftir upplýsingum frá nán-
asta aðstandanda. Kærumálið
var hins vegar fellt niður á
miðju ári 1997 þar sem gögn
þóttu ekki hafa komið fram er
leiddu til saksóknar.
Strax brugðist við
Með bréfi dagsettu 5. febrúar
1997 barst sýslumannsembætt-
inu á Húsavík kæruerindi frá
félagsmálayfirvöldum í Hafnar-
firði vegna ætlaðra kynferðisaf-
brota Karls Sigurðssonar gagn-
vart telpunni. Skömmu áður
hafði starfsfólki Félagsmála-
stofnunar Hafnarijarðar borist
tilkynning um hið meinta brot.
Marta G. Bergmann, félags-
málastjóri í Hafnarfirði, fór
strax ásamt sálfræðingi og fé-
lagsfræðingi á heimili Karls og
að kveldi 3. febrúar ræddi sál-
fræðingur við telpuna í einrúmi.
Viðtalið var tekið upp á mynd-
band og voru notaðar brúður tfi
að auðvelda barninu frásögn-
ina. Að loknum þessum aðgerð-
um var telpan tekin af heimili
Karls og færð á vistheimili fyrir
börn í Reykjavík. Telpan gekkst
undir skoðun á Barnaspítala
Hringsins. Ekki voru sýnilegir
áverkar á kynfæriun hennar.
Játaði strax
Karl Sigurðsson játaði skýlaust
sakargiftir. Hann greindi frá að
mjög kært hefði verið milli hans
og telpunnar og hún kallað
hann afa. Hann sagði að við
upphaf síðustu vistunar hefði
orðið nokkur breyting á hegðun
telpunnar í þá átt að hún hefði
sýnt honum kynferðislega tfi-
burði. Karl kannaðist við að
hafa haft lauslegar spurnir um
að telpan hefði mátt þola kyn-
ferðislega áreitni veturinn 1995-
1996. Fyrir dómi játaði ákærði
að vegna atferlisbreytingar
telpunnar hefði hún haft kyn-
ferðisleg áhrif á hann. Hann
leitaði sér aðstoðar hjá geðlækni
eftir að hafa játað brot sín.
Alvarlegt brot
í niðurstöðu dómsins segir að
með játningu, studdri öðrum
gögnum málsins, þyki sannað
að ákærði hafi haft í frammi
kynferðislega áreitni með þukli
auk þess að gerast sekur um
kynferðismök. Hann er talinn
sakhæfur og brot hans alvar-
legs eðlis. Honum hafi verið
trúað fyrir uppeldi í skamman
tíma vegna erfiðleika stúlku-
barns en hann misnotað að-
stöðu og trúnaðartaust barns-
ins. Ákærði mátti gera sér grein
fyrir að háttsemin myndi valda
barninu andlegu tjóni. Ólafur
Ólafsson héraðsdómari dæmdi í
málinu.
Martröð barnavernd-
aryfirvalda
“Þetta mál er á alla kanta
martröð barnaverndarstarfs-
manna," segir félagsmálastjór-
inn í Hafnarfirði og dylst engum
hugur um réttmæti þeirra orða.
En hvaða hæfniskröfur eru
gerðar þegar um ræðir vistun
skjólstæðinga? Reynsla af
barnauppeldi er lögð til
grundvallar og grandvarleiki í
samfélaginu. Þannig krefjast
barnaverndaryfirvöld sakar- og
heilbrigðisvottorðs og eftir að
lögin um Barnaverndarstofu
tóku gildi er leitað umsagnar
stofnunarinnar þegar um ræðir
lengri fóstrun. Til styttri tíma
hefur aftur verið stuðst við álit
staðbundinna nefnda. „Við töld-
um þetta eitt besta heimili okk-
ar og þetta er mjög sorglegt. En
það var mjög reglubundið eftir-
lit með telpunni og brugðist við
strax,“ segir Marta.
Önnur börn sköðuð-
ust ekki
Hún segir að engin nefnd nema
barnaverndarnefnd Reykjavík-
ur hafi sérstakt vistheimili fyrir
börn og þess vegna hafi aðrar
nefndir þurft að vista börn á
einkaheimilum. „Ég tek fram að
einkaheimili eru í flestum til-
fellum mjög góður kostur, börn-
unum líður vanalega best þar.
Barnaverndarnefnd Hafnar-
ijarðar hefur vistað á þessu tfi-
tekna heimili til lengri tíma og
það gekk altaf vel þangað til
þetta atvik kom upp. Eftir það
var strax gripið til viðeigandi
ráðstafana og meðal annars
kannað hvort fleiri börn hefðu
orðið fyrir skaða. Svo er ekki að
mati okkar,“ segir Marta.
Nauðsyn á Barna-
verndarhúsi
Athygli vekur að í dómnum er
nánast gengið út frá því að telp-
an hafi orðið fyrir kynferðis-
legri misnotkun áður en hún
var send í síðasta skipti til vist-
unar í Reykjadalinn. Breytt
hegðun telpunnar rennir stoð-
um undir það, en þrátt fyrir
þetta þóttu ekki nægar sannan-
ir þegar málið var kært til RLR í
fyrra. „Það er greinilega eitt af
þessum málrnn sem lenda í
skúffunni,“ segir Marta Berg-
mann.
En er hægt að draga ein-
hvern lærdóm af ofangreindu?
„Ég fundaði með Barnavernd-
arstofu og styð það eindregið að
komið verði á fót sérstöku
Barnaverndarhúsi. Sú umræða
varð til að hluta til vegna þessa
máls. Það þarf að vera hægt að
koma börnum fyrir strax á sér-
hæfðu heimili sem grunur leik-
ur á að hafi lent í kynferðislegri
misnotkun. Ég styð mjög þá
hugmynd því það er erfitt að
fara með slík mál á einkaheim-
ilum.“
Dagur-Tíminn spurði Mörtu
að lokum hverrng litla telpan
hefði það. „Það er allt gert fyrir
hana sem hægt er,“ sagði hún.
í
I
-