Dagur - Tíminn - 17.09.1996, Page 8

8 - Þriðjudagur 17. september 1996
ÞJÓÐMÁL
jOagur-®mmn
3Dagur-®ímimt
Útgáfufélag: Dagsprent hf.
Útgáfustjóri: Eyjólfur Sveinsson
Ritstjóri: Stefán Jón Hafstein
Aðstoðarritstjóri: Birgir Guðmundsson
Framkvæmdastjóri: Hörður Blöndal
Skrifstofur: Strandgötu 31, Akureyri, Garðarsbraut 7, Húsavík og Brautarholti 1, Reykjavík
Simar: 460 6100 og 563 1600
Áskriftargjald m. vsk. 1.600 kr. á mánuöi
Lausasöluverð kr. 150 og 200 kr. helgarblað
Prentun: Dagsprent hf./ísafoldarprentsmiðja
Grænt númer: 800 70 80
Fax auglýsingadeildar: 462 2087 - Fax ritstjórnar: 462 7639
Vinsælustu liigin
í fyrsta lagi
Það er örugglega rétt hjá atvinnurekendum í fisk-
vinnslu að komandi samningar verði erfiðir. Hér í
blaðinu í dag leggur Arnar Sigurmundsson for-
maður Samtaka fiskvinnslustöðva út frá þeirri línu
að launakostnaður megi ekki aukast. Bætt kjör
eigi m.a. að koma með hagræðingu og aukinni
framleiðni. Nú er saga fiskvinnslu í landinu löng,
en stutt í næstu samninga. Ekki er líklegt að dag-
vinnulaun sem nema 50 þúsund krónum muni
hækka mikið um áramöt ef sú hækkun á að nást
með hagræðingu í haust.

Árangur verkalýðsforystunnar fyrir umbjóðendur
sína er heldur ekki traustvekjandi. Þeim mun
áhugaverðari eru umræður nú um að brjóta upp
miðstýringu vinnumarkaðarins. Sú miðstýring hef-
ur raunar verið helsta vopn Vinnuveitendasam-
bandsins. Launafólk í tilteknum greinum sem
standa vel, eða starfsmenn fyrirtækja sem sýna
góðan hagnað, ættu nú að fá>að ryðja veginn fyrir
hina. Með því að njörva íjöldann niður við meðal-
töl allra meðtala tapast tvennt: 1) launahækkun
hjá þeim sem vel gætu sótt hana þar sem staða er
góð, og 2) aðhald verður lítið sem ekkert á illa
rekin fyrirtæki sem njóta skjóls í láglaunastefnu
fyrir alla.
í þriðja lagi
Nú þegar líður að samningum ætti verkalýðshreyf-
ingin einmitt að huga að breyttum baráttuaðferð-
um. Þar ræður hún alls ekki ein ferðinni. En hún
verður að átta sig á því í tíma að þótt svör at-
vinnurekenda um að launin megi ekki hækka
kunni að hljóma sem gömul plata, þá er þegar tek-
ið að bera á því að almennt verkafólk sé orðið
þreytt á plötusafni sinni eigin manna. Þar hafa
nefnilega öll vinsælustu lögin verið spiluð í drep.
Stefán Jón Ilafstein.
__________________________/
Sp

Uló
Er fegurðarsamkeppni karla dæmi um
jákvæða þróun í jafnréttisbaráttunni?
Valgeir
Guðjónsson
tónlistarmaður
Nei, einhverra hluta
vegna get ég ekki séð
að þetta sc beint inn-
legg í jafnréttisbaráttuna. Ég
held að hún fari fram á öðr-
uin vettvangi en sviðinu á
Hótel íslandi. Ilins vegar má
segja sem svo að þetta setji
kynjaímyndina í dálítið
skemmtilegt samhengi. Mér
þótti t.d. sérstaklega gaman
að sjá myndina af piltinum
með borðann framan á sér,
ég hef alltaf tengt þessa
borða við kvenfólk. Mér sem
karlmanni á miðjum aldri
virðist þetta þó almennt sem
blessunarlega saklaus
skemmtun.
Árni
Gunnarsson
aösloðarmaður
félagsmálaráðherra
Já, ég tel það dæmi um já-
kvæða þróun að karl-
menn vilji keppa á þess-
um vettvangi eins og konur.
Hins vegar finnst mér heldur
lakara að þeir skuli ekki hafa
þorað úr buxunum. Menn
verða náttúrlega að keppa á
jafnréttisgfundvelli. Konurn-
ar eru í sundbolum og því
væri eðlilegt að karlarnir
sýndu sig líka á sundfötunum
og létu dæma líkamann en
ekki bara framkomuna.
♦
♦
Elsa
Þorkelsdóttir
framkvœmdastjóri
jafnréttismála
Æi, nei. Hins vegar er
kannski skárra að
halda svona keppni
fyrir karla líka fyrst fegurðar-
samkeppnir kvenna oru fyrir.
En mér finnst ekkert fram-
faraspor að draga fram útlit
fólks á staðlaðan máta eins
og gert er í keppnum af þessu
tagi. Við eigum ekki að meta
fólk út frá útliti þess.
Henny
Hermannsdóttir
danskennari
ogfyrrum
ungfrá ísland
Eg lít ekki á þetta sem
jafnréttisbaráttudæmi
en þetta á fullan rétt á
sér. l’aö þarf fólk til að aug-
lýsa vörur hvort sem það er
karl- eða kvenkyns. Karla-
keppnin er gott framtak í fyr-
irsætubransanum, módelstörf
eru mikils metin um allan
heim. l'ar vantar ekki síður
karlmenn en kvenmenn, það
þarf að auglýsa rakspíra, bíla
og fleira, auk þess sem karl-
menn eru mun langlífari sem
fyrirsætur en konur. Mér
fannst strákarnir á Hótel ís-
landi standa sig mjög vel.
I— 1
5
Eru konur í lœknastétt allar
einhleypar eða lesbískar?
„Ef við erum að ræða mánaðar-
launapakkann sem við vorum
að semja um fyrir þá lækna sem
ekki taka vaktir, þá voru teknar
inn greiðslur sem menn höfðu
áður fengið fyrir heilsuvernd og
einnig fyrir að reka bfl. Bflhnn
var auðvitað tekinn til ákveð-
innar skattalegrar meðferðar
áður og þeir höfðu kannski frá-
drátt á rekstri fyrir það. Nú
lendir hann inni í þessum mán-
aðarlaunum að fullu undir
skatti, þannig að þeir fara hugs-
anlega með minna heim til kon-
unnar af þessum pakka heldur
en þeir gerðu áður.“
Sigurbjörn Sveinsson, varaformaður
samninganefndar lækna, um nýjan
kjarasamning lækna, í viðtali við Stöð 2
á fóstudagskvöldið.
Mörg er búmannsraunin
„Stundum er þetta lýjandi starf.
Það líkist dálítið því að vaska
upp á stóru heimili á hverjum
degi. Manni finnst stundum
eins og maður sé alltaf að taka
til eftir aðra.“
Friðrik Sóphusson, Ijármálaráðherra í
Tíund, fréttablaði ríkisskattstjóra.
Er Ólafur Ragnar frambjóð-
andi og Ólafur Ragnar forseti
ekki einn og sami maðurinn?
„Það er ekki verið að selja nein-
ar eigur sem forsetaembættið á,
né er verið að selja myndir af
forsetanum sem slíkum."
Sigurður G. Guðjónsson, lögmaður, í DV
á föstudag, uin áritaðar myndir af Ólafi
Ragnari Grímssyni, sem er verið að
selja til að greiða skuldir framboðsins.
Þegnréttur útlenskunnar
Margar og mikið stórkostulegar
bíómyndir eru sýndar í kvik-
myndahúsum þessa dagana.
Ekki eru til orð á íslensku til að lýsa
þeim fádæmum sem fyrir augu ber á
hvíta tjaldinu og í Ijósvakamiðlum tek-
ur fólk andköf þegar burðast er við að
lýsa þeim feiknum sem fram fara í bíó-
unum. Og það eru heldur ekki til orð á
íslensku til að þýða heiti myndanna yf-
ir á ástkæra ylhýra máhð.
í auglýsingum blaða og sjónvarpa
bera margar bíómyndanna heitin sem
markaðsstjórarnir vestur í Hollywood
gefa þeim. Enda eru það miklu ílottari
og auðskiljanlegri nöfn en þegar verið
er að þýða bíómyndaheitin yfir á
óþjála og púkalega íslensku.
Þannig gefst fólki nú kostur á að sjá
eftirtaldar kvikmyndir í bíóum á Akur-
eyri og í Reykjavík: „The Quest“,
„Independence Day“, „Mulholland
Falls“, „Twister", „Sgt. Bilko“, „The
Truth about Cats and Dogs“, „Dia-
bolique", „Eraser", „Flipper", „Train-
spotting“, „Babe“, „Phenomenon“.
í einstaka auglýsingum af þeim sem
hér eru taldar bera myndirnar einnig
íslenskt heiti, en flestar þeirra skarta
aðeins því nafni sem þeim var gefið á
frummálinu.
Engin lagafyrirmæli
Eigi maður að vera smámunasamur,
má bæta við bíó-
myndunum „Strip-
tease“, „The Great
White Hope“ og
„Courage under
Fire“, en allt það úr-
val kvikmynda sem
hér er minnst á er
auglýst í sjónvörpum og dagblöðum
helgarinnar sem nýliðin er inn í ald-
anna skaut.
Nú munu engin lög í gildi sem
skylda bíóhúsaeigendur til að þýða
heiti kvikmynda, enda eiga slík laga-
fyrirmæli að vera óþörf og íslensku
máli enginn greiði gerður með því að
beita þvingunaraðgerðum til að
viðhalda tungunni. En ekki væri til
mikils ætlast ef bíóstjórar sæju sjálfir
sóma sinn í að gefa kvikmyndum ís-
lensk heiti.
Þeir eru að láta þýða texta mynd-
anna, þótt áhöld séu um hvort efni
sumra þeirra verður skiljanlegra fyrir
því, og ætti að vera hægur vandinn að
íslenska myndaheitin einnig.
Sjónvörpin eru skyldug að láta þýða
erlenda texta, nema
kvikmyndaheiti, eins
og hlustendur heyra
mæta vel, það er að
segja ef nokkur
manneskja hlustar á
sjónvarp.
Ekki slettur
Kvikmyndaheitin hljóta þegnrétt í ís-
lensku máli, eða hver segir ekki eða
skilur ekki setningar eins og: Ertu bú-
inn að sjá The Quest? Eða: Fannst þér
Independence Day rosalega stórkost-
leg? Og svo framvegis. Það besta er að
Hollywoodheitin falla ágætlega að ís-
lensku máli og ef manni verður á að
kveða ekki rétt að ensku heitunum,
eru ávallt einhverjir nærstaddir sem
eru meira en boðnir og búnir að leið-
rétta og kenna hver er hinn eini rétti
og sanni enski framburður. En það er
meira en enskumælandi menn eru al-
mennt færir um.
Óþýdd bíómyndaheiti eru ekki slett-
ur. Þau eru kórrétt enska, sem svo er
gerð að kórréttri íslensku sem fellur á
eðlilegan hátt að daglegu máli.
Enginn íslendingur gerir það gott á
íslensku í útlöndum, en hins vegar má
vel gera það gott á útlensku á Islandi.
Dægurlagahetjurnar okkar eru glöggt
dæmi um það og bíóburgeisarnir vita
sem er að erlendu heitin gefa söluvöru
þeirra þann svip sem dugir til aðsókn-
ar.
Málvernd og vönduð meðferð tung-
unnar er aðeins fyrir þjóðernissinnaða
sérvitringa, sem ekki skilja hágöfuga
alheimssál skemmtanaauðvaldsins,
sem tekur börnin okkar til uppeldis
um það bil sem þau læra að kveða að.
Hvað er þá eðlilegra en að ala þau
upp á alþjóðamáli markaðssnilling-
anna í Hollywood?
OÓ