Dagur - Tíminn - 21.09.1996, Síða 6

VI - Laugardagur 21. september 1996
iDagur-Œtirtinn
MINNINGARGREINAR
Jóakím Pálsson
Jóakim Pálsson var fæddur
í Hnífsdal hinn 20. júní
1915 sem annað barn
hjónanna Páls Pálssonar út-
vegsbónda og Guðrúnar Guð-
leifsdóttur í Hnífsdal. Hann
lést á Fjórðungssjúkrahúsinu á
fsafírði 8. september síðastlið-
inn. Systkini Jóakims voru:
Páll, Helga, Leifur, Kristján og
Halldór.
Hinn 24. desember 1936
kvæntist Jóakim Gabríellu Jó-
hannesdóttur, sem fædd var í
Hlíð í Álftafirði 17. júlí 1916.
Eignuðust þau hjónin sex
börn: Gunnar Pál, f. 27. júní
1936, kvæntan Helgu v. Ki-
stowski; Helgu, f. 13. desem-
ber 1940; tvíburana Kristján,
kvæntan Sigríði Harðardóttur,
og Jóhönnu Málfríði, f. 7. mars
1943; Aðalbjörn, f. 12. október
1949, og Hrafnhildi, f. 9. júní
1955, sem gift er Birgi Ómari
Haraldssyni. Auk barna og
tengdabarna lætur Jóakim eft-
ir sig 19 bamabörn og 19
barnabamabörn. GabríeOa Jó-
hannesdóttir lést 2. október
1975.
Frá 1977 var sambýliskona
Jóakims Sigríður Sigurgeirs-
dóttir frá Súðavík.
Jóakim ólst upp í Hnífsdal,
gekk þar í barnaskóla og
stundaði sjó með föður sínum
frá íjórtán ára aldri til 1939,
er hann stofnaði með nokkrum
félögum sínum hlutafélagið
Hauk til að smíða 15 smálesta
bát, sem hlaut nafnið Páll
Pálsson og þeir félagar gerðu
út til ársins 1949. Þá var smíð-
aður nýr bátur, sem hlaut
sama nafn og var gerður út
fram á árið 1956. Nýtt hlutafé-
lag með nafninu Ver var þá
stofnað og nýr 56 smálesta
bátur smíðaður á ísafírði, sem
einnig var nefndur Páll Páls-
son. Árið 1960 seldi Ver hf.
þann bát og keypti Vin, 100
smálesta stálbát smíðaðan í
Austur-Þýskalandi, af bróður
Jóakims, Páli Pálssyni skip-
stjóra. Sá bátur hlaut einnig
nafnið Páll Pálsson. Árið 1964
var smíðaður nýr 264 smálesta
stálbátur í Austur-Þýskalandi,
sem hlaut nafnið Guðrún Guð-
leifsdóttir. Til þess stofnuðu
eigendur Hraðfrystihússins og
Hraðfrystihúsið hf. hlutafélag-
ið Miðfell, sem 1973 lét smíða
togarann Pál Pálsson, sem það
hlutafélag gerir enn út. Jóa-
Elsku litli Leó Freyr!
Þá ert þú farinn frá okkur.
Það er mjög erfítt að trúa því.
Þú sem varst svo hraustlegur
strákur með fallega brosið þitt
sem alltaf var svo stutt í.
Fyrstu fimm mánuði ævi
þinnar bjóst þú í íbúðinni við
hliðina á okkur í Grundargerð-
inu. Eins og ungabörnum er
tamt svafst þú mikið, en stutt
var að hlaupa yfir til að kíkja á
þig-
Eftir að þið fluttuð í Eikar-
lundinn hittumst við sjaldnar,
kim var skipstjóri á öllum bát-
um Hauks hf. og Vers hf. til
ársins 1968, er hann fór í land
og gerðist framkvæmdastjóri
útgerðarinnar.
Útför Jóakims fór fram
laugardaginn 14. sept. s.l. frá
kapellunni í Hnífsdal.
Ágætur æskufélagi og vinur,
Jóakim Pálsson skipstjóri og út-
gerðarmaður í Hnífsdal, hefir
lagt upp í siglinguna síðustu,
sem okkur öllum er búin að líf-
inu loknu.
Jóakim fæddist í Hnífsdal og
þar bjó hann og starfaði til
hinsta dags. Mér er ljúft að
minnast samferðar sem varað
hefir frá barnæsku, er við lék-
um okkur í íjörusandinum og
horfðum á bátana koma að
landi færandi björg í bú. Á þeim
árum var ríkt í huga ungra
drengja að feta í fótspor feðr-
anna, fara á sjóinn og takast á
við óblíð náttúruöfl. Jóakim var
heldur aldrei í neinum vafa um
á hvaða vettvangi hann vildi
láta að sér kveða, er til þess
kom að lífsbaráttan var hafin.
Faðir hans og afi voru út-
vegsbændur frá Heimabæ í
Hnífsdal, stunduðu sjósókn á
eigin útgerð af kappi og for-
sjálni. Strax og Jóakim varð lið-
tækur til þeirra starfa er sjó-
róðrum tilheyrðu, var hafist
handa og ekkert gefið eftir. Páll
Pálsson, faðir Jóakims, var
mikill sjósóknari, aðgætinn sjó-
maður og aflasæll. Hann var
góður leiðbeinandi fyrir unga
menn, sem áttu þess kost að
heíja sjómennsku undir hand-
leiðslu hans.
Undirritaður var þeirra á
meðal, er ég unglingur var há-
seti á bát hans, Helgu, á sumar-
vertíð fyrir 66 árum. Aðrir skip-
verjar voru Jóakim og eldri
bróðir hans Páll.
Jóakim byrjaði mjög ungur á
sjónum hjá föður sínum og
gekk þar í þann skóla er dugði
honum vel síðar. Þar var ekkert
gefið eftir og drengnum varð
ljóst að til nokkurs var ætlast af
honum. Hann gerði hlé á sjó-
mennskunni er hann fór til
náms í Héraðsskólanum á
Laugarvatni í einn vetur, en
hann fann sig ekki á þeim vett-
vangi, hefir sennilega haft í
huga hið forna orðtak að bók-
vitið yrði ekki í askana látið.
Síðar, er hann hafði aldur til,
en áttum þó oft saman góðar
stundir.
Ánægjulegt var að fá ykkur í
heimsókn eftir dvölina á fæð-
ingardeildinni s.l. vor. Eins er
okkur það minnisstætt hvað þú
og Viktor bróðir þinn voruð fín-
ir og sætir í eins fötum, þegar
þið hélduð upp á afmælið ykkar
saman í júlí s.l. Svo sportlegir
og pattaralegir. Þá var sól og
gott veður og grillað úti. Allir
skemmtu sér mjög vel.
Alltaf var glatt á hjalla þegar
þið Karen voruð í leik saman,
aflaði hann sér réttinda til skip-
stjórnar.
Mörgum vöskum Hnífsdæl-
ingum hafði þá tekist að vinna
sig upp til mannaforráða á tog-
araflotanum og mun Jóakim
hafa haft hug á að reyna sig á
þeim vettvangi, er hann gerðist
háseti á bv. Tryggva gamla, þar
sem landsþekktur aflamaður,
Snæbjörn Ólafsson, stóð við
stjórnvöiinn. Ekki varð sú raun-
in á að Jóakim hefði áhuga á að
vinna sér frama á þeim sfóðum.
Ilugurinn leitaði til heimahag-
anna og var stofnað til útgerðar
í Hnífsdaf ásamt fleirum, er
skipasmíðastöð M. Bernharðs-
sonar á ísafirði var falið að
byggja 15 rúml. fiskibát árið
1939. Bátnum var gefið nafnið
Pálf Pálsson. Þar með hóf Jóa-
kim skipstjórnar- og útgerðar-
feril er hann starfaði að í nær-
fellt sextíu ár.
Það var mikið lán fyrir byggð
og búendur í Hnífsdal að Jóa-
kim skyldi taka þá ákvörðun að
eiga samleið með öðrum at-
hafnamönnum í Dalnum við
uppbyggingu atvinnutækja í
byggðarlaginu.
Skipin, sem Jóakim og félag-
ar hans létu byggja, stækkuðu
eitt af öðru og skipstjórn ann-
aðist hann með farsælum hætti,
var síðast skipstjóri á mb. Guð-
rúnu Guðleifsdóttur er Miðfell
hf. lét byggja í Austur-Þýska-
landi. Hann hætti skipstjórn ár-
ið 1966 og tók þá við fram-
kvæmdastjórn útgerðarinnar.
Skipstjórnarferill Jóakims var
farsæll og brást honum sjaldan
afli. Hann sigldi skipi sínu
ávallt heilu í höfn. Eftir að hann
gerðist framkvæmdastjóri út-
gerðarinnar var ekki síður
haldið vel utan um hlutina.
Miðfell hf. var eitt þeirra fyr-
irtækja er létu byggja skuttog-
ara í Japan árið 1972. Skipið,
sem hlaut nafnið Páll Pálsson,
hefir nú verið lengt, sett í það
ný aðalvél og tekið allt í gegn.
Skipið hefir alla tíð verið
eingöngu nýtt til þess að afla
hráefnis fyrir hraðfrystihúsið.
Samhliða sjómennskunni
stóð Jóakim að uppbyggingu at-
vinnutækjanna í landi. Hann
var einn af stofnendum hrað-
frystihúss í Hnífsdal árið 1941,
var í stjórn fyrirtækisins og
stjórnarformaður í 44 ár. Mjöl-
vinnslan hf. var stofnuð 1970 í
sameign Hraðfrystihússins hf.
þegar litið var inn í kaffi á ann-
an hvorn staðinn.
Elsku Leó. Fleiri verða
stundirnar með þér víst ekki og
verður þeirra sárt saknað.
Minningin um þig lifir í
hjörtum okkar.
Far þú í friði, elsku litli vin-
ur.
Elsku Elli, Sigga, Viktor og
Árni, megi Guð styrkja ykkur í
sorginni.
Arna, Sigurbjörn.
Karen og ívar
og íshúsfélags ísfirðinga hf. að
jöfnu. Var Jóakim fram-
kvæmdastjóri þess fyrirtækis í
tuttugu og fimm ár. Þar áttum
við mjög ánægjulegt samstarf
þann tíma.
Þeir sem stóðu að stofnun
Hraðfrystihússins hf. í Hnífsdal
byrjuðu smátt, en fyrirtækið
hefir stækkað með árunum.
Húsakynni og öll aðstaða er nú
mjög til fyrirmyndar. Þar hefir
ávallt ríkt varfærni í meðferð
fjármuna og þess gætt að eiga
helst eitthvað í varasjóðnum,
þegar teknar voru ákvarðanir
um íjárfestingar hvort sem var
á sjó eða í landi. Á þeim bæ
hefir ekki verið ástundað að
safna skuldum, en þess í stað
reynt að ná endum saman með
því að fyrirtækið skifaði eigend-
um hóflegum arði.
Jóakim var afla jafna áhrifa-
mikill innan fyrirtækjanna, þeg-
ar teknar voru ákvarðanir um
eitt eða annað, og hlustað var
með athygli á það sem hann
lagði til málanna. Á síðastliðnu
ári lét hann af allri umsýslu
varðandi fyrirtækin og lagði
stjórnarforræðið í hendur yngri
manna í ættinni. Þeirra bíður
nú það hlutverk að ávaxta
pundið.
Því fer Qarri að í minningar-
grein um Jóakim Pálsson sé
honum einum eignuð uppbygg-
ing og vefgengni fyrirtækjanna
er hann átti hlut að. Við hhð
hans voru traustir aðilar sem
ekki lágu á liði sínu og íbúar
þorpsins studdu við bakið á
þeim.
Vert er að minnast þeirra
sem síðast og lengst stóðu með
honum í amstri dagsins. Einar
Steindórsson var framkvæmda-
stjóri og einn af eigendum
Hraðfrystihússins í þrjátíu ár
þar til hann lét af störfum átt-
ræður árið 1976. Hann sá um
bókhaldið og gætti þess að fjár-
málin væru í lagi og gerði það á
þann veg af orð fór af fyrir
reglusemi og áreiðanlegheit.
Ingimar Finnbjörnsson, skip-
stjóri og útgerðarmaður, og
Jóakim áttu raunar frumkvæði
að stofnun Hraðfrystihússins.
Þeir höfðu orðið að gera báta
sína út frá Þingeyri á vetrarver-
tíð árið 1940, þar sem ekki var
fyrir hendi aðstaða í Hnífsdal til
þess að losna við aflann. Eftir
að Ingimar hætti skipstjórn
gerðist hann verkstjóri hjá fyr-
irtækinu og vann við það með-
an heifsan leyfði. Honum var
ávallt annt um hag fyrirtækisins
og fylgdist með rekstri þess til
hins síðasta er hann lést 24.
október 1991, níutíu og fjög-
urra ára að aldri.
Jóakim er sxðastur frumherj-
anna í Hnffsdal er fellur frá.
Hann var eiim af þeirri kynslóð
er tók við arfi feðranna, sem
börðu sjóinn með árinni við
upphaf vélbátaútgerðar á ís-
landi á árdögum þeirrar aldar,
sem nú er serm til enda runnin.
Hann fékk ungur það vega-
nesti, sem dugði honum til
átaka í h'fsbaráttunni. Hann var
„athafnaskáld", svo sem mælt
hefir verið um marga hans líka.
Það félf dimmur skuggi yfir
fjölskylduna í Heimabæ þegar
hún varð fyrir þeirri mikfu sorg
að húsmóðirin, Guðrún Guð-
leifsdóttir, féll frá 3. mars 1923,
tuttugu og átta ára að aldri. í
níu ára hjónabandi höfðu þeim
Guðrúnu og Páli fæðst sjö börn.
Þar af voru þá sex á lífi á aldr-
inum eins til níu ára. Jóakim
var næstelstur þeirra systkina,
þá á áttunda ári. Barnssálin er
viðkvæm og móðurmissi í frum-
bernsku er erfitt að yfirstíga.
Það er sagt að tíminn lækni öll
sorgarsár. Samt er það einstak-
lingsbundið hve langan tíma
það tekur. Mér er ekki grun-
laust um að innra með Jóakim
hafi þá opnast und sem lengi
blæddi og markaði djúp spor í
lífi hans.
Það var lærdómsríkt og gef-
andi að eiga samleið með Jóa-
kim. Hann var ekki allra, en
tryggðin var ómæld þar sem
hún var látin í té og við henni
var tekið. Hann var fastur fyrir
í skoðimum og lét ekki sinn hlut
ef haim taldi sig fara með rétt
mál.
Einhverjum kann að hafa
fundist hann hrjúfur í viðmóti,
en við nánari kynni kom hið
gagnstæða í ljós. Fyrir innan
skelina sló viðkvæmt og hlýtt
hjarta, er lét sig eitt og annað
varða er augað sá án þess að
þess væri getið. Þær tilfinningar
voru ekki bornar á torg.
Jóakim naut hamingju í
einkahfinu. Hann kvæntist
æskuástinni, Gabríelu Jóhann-
esdóttur, á jóladag 1936. Þau
eignuðust sex börn. Barnabörn-
in eru orðin nítján og
barnabarnabörnin eru einnig
nítján, allt myndarfólk svo sem
þau eiga kyn til. Gabríela lést
langt um aldur fram 2. október
1972. Sambýliskona Jóakims
hin síðari ár, Sigríður Sigur-
geirsdóttir, hefir verið honum
tryggur förunautur.
Mér finnst að Jóakim hefði
átt það inni hjá forsjóninni að
fá að njóta lífsins nokkur ár í
viðbót við friðsæld ellinnar í ná-
lægð ástvina. Tímaglasið var
útrunnið og fyrst heilsa gaf sig
með svo alvarlegum hætti sem
raun varð á, var hvíldin honum
kærkomin.
Útför Jóakims var gerð frá
kapellunni í Hnífsdal. Þar eru
htfl, vinaleg húsakynni, sem
hæfa umhverfinu. Þar innan
veggja hefir nafn Jóakims fyrir
löngu verið skráð á spjöld sög-
unnar. Jarðsett var í kirkju-
garðinum í Hmfsdal, sem stað-
settur er á sjávarkambinum
rétt innan við byggðina. Þaðan
sér vítt til hafs. Þaðan gefur að
líta miðnætursólina við hafs-
brúp er hún gyllir himinhvolfið
á afmæhsdag Jóakims, 20. júní.
Þegar stormar ganga yfir að
vetrarlagi, brotnar úthafsaldan
við Qöruborðið með hávaða og
krafti svo að jörðin skelfur.
Þessi hvílustaður hæfir þeim vel
sem á langri ævi hafa háð bar-
áttu við vestfirsk náttúruöfl.
Hvfl í friði, kæri vinur. Sam-
úðarkveðjur eru sendar öllum
aðstandendum.
Guðmundur Guðmundsson
Leó Freyr Elísson
Fœddur 27. júlí 1994 — Dáinn 13. september 1996