Dagur - Tíminn - 24.10.1996, Síða 10

22 - Fimmtudagur 24. október 1996
jOagurÁEmmm
RADDIR FOLKSINS

.6iðiS . . .
Heimilisfangið er: Dagur-Tíminn, Strandgötu 31, pósthólf 58,602 Akureyri
Ranghugmyndir um
sj ómannaafsláttinn
Páll Jóhannesson
skrifar
Dagur-Tíminn, eða nánar
tiltekið Stefán Jón Haf-
stein, skoraði á einhvern
að færa rök fyrir því að hetjur
hafsins — þ.e.a.s. sjómenn, sem
eru allflestir hátekjmnenn, í
það minnsta togarasjómenn —
skyldu styrktir af ríkinu með
svoköl'uðum sjómannaafslætti.
Ég un lirritaður er frystitogara-
sjóm;,ður og þekki málið því
töluv ;rt og ætla ég að gerast
svo djarfur að svara skrifum
Stefáns.
aun okkar sjómanna geta
hl iupið frá 80 þúsund á mán-
mi upp að ??. Ja, nú reynir á
h Jgmyndaflugið hjá hverjum og
i inum, en það er fráleitt að
setja alla sjómenn undir sama
hatt, þ.e.a.s. sem hátekjumenn.
Þaö er í mínum huga enginn
vandi að réttlæta sjómannaaf-
sláttinn og ef Stefán Jón og aðr-
ir myndu kæra sig um, þá er
það enginn vandi ef viljinn er
fyrir hendi. Ef sjómannaafslátt-
urinn kostar ríkið 1,5 milljarð,
þá er nærtækast að elta uppi
rúmlega þá upphæð sem svikin
er undan skatti með nótulaus-
um viðskiptum allt í kringum
okkur. Þær peningaupphæðir,
sem álitið er að séu sviknar
undan skatti, myndu duga til að
fylla upp í fjárlagagatið og rúm-
lega það. Sumir segja að þær
nemi allt að 10-12 milljörðum.
Hvað varðar sjómannaaf-
sláttinn, langar mig að benda á
og biðja fólk að huga að eftir-
farandi: Ef eitthvað bilar heima
Sjómannafrádráttur
Samfcvœmi riti Erjálsmr verslunar. 100 soerstu.
eru sjómenn tefcjuhaístu launanmnn á íslandi, Af
Ivrirtækjum sm bor«a hæst laun á íslandi
«ru úigerðarhrfrtæki f 25 efstu mmsm iisians. Það
er gott að hlutí sjómannaslóttnrinnar |ai) öllu
jofnu áhafnir frystitogara) skulJ vera vpi kunaður.
Og rútt er að taka frtun aö fráleitt ert. allir sj<5-
raomi hátekjuinnnn. ulondingar \i|ja venMauna
hufsins hetjur. en er ckkl genglð af langt að niður-
greíða Iaun luítokjumanna með sérstðkum skattaf-
slœttl s«nt kenndur er við sjómenn?
Ámí Þór
boTQtxifulltnii
(Reylýáxik
ttk)u»toftv*i twUaxfj-
Mhi ilœennt *Jit of «i«-
tnt.fir. *vrít»ff<*;$gín haf*
i5t*v«i9 Á meðao ríkts-
vttStliA hfiíur inarxvft.k-g fjsw
o>! SUIU þtó lietur
Imkkafl og i.i-kk.vl vflír þst
s«sm þurí* bjki,- Vftr-s v**»ndt
jBrtókw vorkofn* itji $vM
þatf avk* (
telju&fUin. ftessí kió «r «*>
í«ifra sem kamur mjög vrl UJ
líreina.
SJómannaaMátturxim nemur 1500 milljónum
króna. í*etta er Ittnrri upphtnð en fer samtais í
barnabadur óg barnttbdtaauka! Og tli frckarí sam-
artburðar má bcnda á að sdrstakur hátckjasfcaltur
skiiar rflcinu um 350 mlUjdnum. Það cr barist um
hvert p!4« á togurura scm vriða og vinna afla. f
landi vxddur mannnkla í láglaunastíirfum llsk-
vumsluimnr j»ví að flytja verður hm ÚUendínga.
hað vrðt láglaunafólki mikiil btíbnykkur ef per-
sonuafsiáttur hmkkaði.
Hver cru nikin fyrir Jm að styrkja sánttaklega
rannn sem eru m«ð 300-500 þúsund á mánuðí (töi-
nm ekki unt skipstjöranal)?
Nu þegar öárlogafrumvarpíð fwr á sig mynd (
momrurn AJþingís verður fróðlcgi að sjá hvor
þorír að hjóða háJaunamönnuin bjTginn. lin þar ti!
þá auglýsir blaðið eftir rökum fyrlr opinbcrum
jwkjuir, ill WBMjjufata Í sjínum. vw blnum
þau!
ES hc.t tkkl heyri h»na
WVa þessa hiigm.vrid
«« meíin fula tsíað uk>
■ nveiterfö&jt ttítu r*kja *).
mflflimuTMung&ngur *.|tu
i *«*n* hlutd»l!d «ir j&fmirt-
arjáéði r.filiArfélaga Slgfós
Jdrtwoo etnhvefu u’m.
ann bð*r *ttti wt»
sfc*ttt*kfur nfltftifólsginn.i
eo «kkl rífclstn* þar m þeir
úito yötunuin og v«sH
i »*uam, Htllt yHr *r
vfckl wfiðmwlwr þvf #*
rftíð wí að IfuibeimU fckaU*
*» *«»n *r <Wlt Ui cv.ííUg-
Stvfán Jón llafstetn.
llcer er hraxtdur?
-Hann boðaði okkí forfiili. cn
bann ict ekki sjá slg. Mái
manna var að hann hefði okki
þorað fið vera hmatt um svona
rnarga leikhdsstjðm. leikara ug
Inlkhúsáhuganienn. Ilvað »tli
hann haft haldið að vrði gort
ylðhannr
i)V í ga»r um Jón Viðar Jdns-
son. leUchúsry iií Dagsljóss. sem
Sagt vi
okkl kom á inálþii
Innska leíkritun.
Tóm lcidlndi
.Vcrkið var ekki þaí
mikíð að óg byði fólk
á það. Maður bíður
að sjá *mhvað lolðl
vcrk <?ru alfuennt ie
þú býður nngum upp
Mexflcóskur myndlis
hjá mér, t.d. klósettið, þá verð-
ur konan að hringja í pípara,
eða þá ef útidyrahurðin laskast
þá þarf konan að hringja í ein-
hvern smið til að kippa hlutun-
um í lag. Bfllinn getur bilað og
þá er það sama, þá er bara að
hringja í bifvélavirkjann, því
ekki dugar að bíða í allt að sex
vikur eftir kallinum til að at-
huga hvort hann gæti gert við
klósettið eða hurðina og bflinn.
Nei, það er fulllangur tími, svo
þessa þjónustu þarf að kaupa
strax og það fullu verði.
Ef nú kallinn væri Iand-
krabbi, þá væri hugsanlegt að
hann gæti gert við hlutina sjálf-
ur og sparað heimilinu oft á tíð-
um umtalsverða ijármuni.
Á þessum síðustu og verstu
tímum hefur það færst í vöxt að
skipin, sem eru orðin stærri og
öflugri, eru látin stunda veiðar
á fjarlægum miðum, t.d. í
Smugunni eða þá á Flæmska
hattinum. Þá kostar það orðið
mikla íjármuni að hafa sam-
band við sína nánustu, því ekki
er nú þjónusta Pósts og síma
neitt ódýr, né heldur neitt til að
hrópa húrra fyrir. Það þekkjum
við sjómenn manna best. Til að
halda sæmilegu sambandi við
konu og börn er ekki óalgengt
að við verðum að greiða 6-7
þúsund á mánuði í fjarskipta-
samband, eða sem nemur
kannski 70-80 þús. á ári. Það er
nokkuð drjúgur peningur, eða
hvað fínnst ykkur? Ofan á þetta
bætist síðan símakostnaður fjöl-
skyldunnar, sem heima er.
Það er ekki óalgengt að þeg-
ar veiðar eru stundaðar í
Smugunni og á Flæmska hattin-
um að margir dagar líði sem
ekkert útvarp heyrist. Það er
því ekkert skrýtið við það þegar
við fréttaþyrstir komum heim
og gleypum í okkur allar fréttir
sem hljóma nýjar í okkar eyr-
um og augum, þegar við kom-
umst í 4-6 vikna gömul dag-
blöð.
Svo er það t.d. sjónvarpið. Til
að ijölskyldunni líði vel þá
greiði ég auðvitað mín afnota-
gjöld eins og allir aðrir. En ef
við sjómenn viljum sjá sjónvarp
úti á sjó, þá kostar það rúmlega
annað eins, ef við viljum fá
sjónvarpsdagskrána með út á
sjó á myndbandsspólum.
Það er sem sagt æði margt
sem við sjómenn þurfum að
greiða tvöfalt og er ég hræddur
um að það sé lítið eftir af sjó-
mannaafslættinum, þegar ég
hef greitt þessi aukagjöld sem
því fylgja að vera til sjós.
Til að bjarga láglaunafólki í
fiskvinnslu fyndist mér nær að
reyna að koma í veg fyrir öll
nótulausu viðskiptin sem eiga
sér stað og yfirhöfuð almenn
skattsvik. Þá væri hægt að
kippa kjörum þessa fólks í lag
og er ég sammála um að það
þarf að gera hið fyrsta.
Nú verð ég að láta staðar
numið, því skipið fer út á sjó
sama dag og grein Stefáns Jóns
birtist og því munu líða um það
bil 4 vikur þar til ég kemst í
dagblöðin næst til að kanna
hvort þessi skrif mín hafa vakið
viðbrögð einhverra.
Með bestu kveðjum.
Óheppileg nafngift
Eg get ekki orða bundist yf-
ir þessu veseni með nafn
á vasasímunum. Þegar
svo í ofanálag tekst svona illa til
með nafngiftina. Að kalla þenn-
an síma Gemsa segir ekki neitt
og af því leiðir að upplýsa þarf
komandi kynslóðir um hvað
þetta orð táknar alveg sérstak-
lega. Þar skýtur svolítið skökku
við því málið á að tala þannig
að skýrt sé og ekki leiki vafi á
hvað við er átt. Mér var kennt
það af foreldrum mínum að
þannig skyldi svo tala.
Hvað þýðir svo gemsi? Hann
getur táknað vörubfl,
hrútsskudda eða þennan síma.
Þá þarf að taka fram þegar
beðið er um lán á gemsa að
hann tákni síma en ekki það
sem að framan greinir. Þá er
orðið sími komið inn í málið.
Vasasími hefði verið gott og við-
urkenning á því nafni sem al-
menningur heíur gefið þessum
síma. Það er framhald af vasa-
hníf, vasaklút, vasabók, vasa-
tölvu og vasapela. Engar skýr-
ingar þurfa að fylgja þegar rætt
er um þessa hluti því nafnið er
skýrt.
Þetta er ótrúlegt klúður í
tungumáli sem er jafnskýrt og
íslenskan. Ég biðst afsökunar á
að vera svona leiðinlegur en ég
hefi alltaf verið svolítið bágræk-
ur og því læt ég svona.
Brynjólfur Brynjólfsson.
*
*
Bréfalúgur eru stundum svo fáranlega stað-
settar og óratíma getur tekið að finna þær.
Og svo eru það húsin sem hreinlega vantar á
lúgurnar. Slæmt mál.
Bláar línur, rauðar línur, sölumenn að hringja
og selja bækur, Gallup að gera skoðunar-
könnun. Það verður alltaf meira og meira freist-
andi að henda símanum út á hafsauga.
En svo koma þær stundir sem síminn er alveg
1
XZibráðnauðsynlegur. Stundum gerist þetta
seint unl nett ni^ri 1 b®- 0& Þá vaknar spurn-
' ingin: Af hverju er síminn í göngugötunni á Ak-
ureyri alltaf bilaður? Skemmdarvargar: SKAMMIST YKK-
AR!
Vinnuletj andi
ofurskattar
Á landsfundi Sjálfstæðis-
flokksins á dögunum sagði
Pétur Blöndal að skatta-
kerfið í landinu væri með
þeim hætti uppbyggt að nú
stæðu menn frammi fyrir
þeirri spurningu hvort ala
skyldi upp í þessu landi
vinnufúst fólk sem sæi sér
hag í því að vinna, eða
hvort vinnuletjandi ofur-
skattar ættu að vera áfram
við lýði. Hér varpaði þing-
maðurinn fram spurningu
sem vert að er íhuga ræki-
lega með hlutlausum hætti,
það er án flokksflokkspólit-
ískra viðhorfa.
Allra meina bóta
Á síðasta ári voru birtar
niðurstöður samanburðar-
könnunar sem Þjóðhags-
hagsstofnun gerði á lífs-
kjörum á íslandi og í Dan-
mörku. Kom þar fram að
íslendingar þurfa að vinna
talsvert lengri vinnudag en
Danir til að fá sömu ráð-
stöfunartekjur í budduna.
Jafnframt kom fram að
vissir þættir, sem taldir eru
mæhstika á lífsgæði, skv.
vestrænu gildismati, eru
Dönunum hagstæðari. - Á
síðustu misserum hefur æ
sterkar komið inn í um-
ræðuna krafan um styttri
vinnudag. Talið er að allra
meina bóta sé að fólk vinni
minna. En er það eftirsók-
arvert er vinna lítið? Það
hefur verið nánast í þjóð-
areðli íslendinga að vinna
mikið, enda víða þörf að
taka til hendinni. Það hefur
verið hingað til nánast al-
siða á íslandi að fullfrískt
fólk vinni sjaldnast minna
en 8 tíma á dag og stund-
um 12 til 14 tíma. Hinsveg-
ar er skattakerfið sífellt að
draga úr því að fólk sjái
hreinlega nokkra þörf á því
striti. Er það í raun eftir-
sóknarvert, að mati verka-
lýðsforkólfa og annarra
þeirra sem hæst hrópa um
nauðsyn þess, að þjóðin
vinni minna og að skattar
séu með núverandi hætti.
Danir eru latir
Hin svokölluðu fjölskyldu-
viðhorf hafa á síðari árum
komið æ sterkar inn í þjóð-
félagsumræðuna - og þá
eru þau sjónarmið nefnd
að gott mál sé fyrir fjöl-
skyldur að dvelja sem mest
saman. Úr þessum sjónar-
miðum skal út af fyrir sig
ekki lítið gert. Hinsvegar
skyldu menn hafa í huga,
þegar talað er um nauðsyn
skemmri vinnudags, að
það er einsog hálfgerð hót-
fyndni að bera sig saman
við Dani í þeim efnum; þá
þjóð sem þekkt er fyrir allt
annað en vinnusemi - og
reyndar allt að því leti.
Umsjón:
Sigurður Bogi
Sævarsson.