Dagur - Tíminn - 25.10.1996, Síða 4

16- Föstudagur 25. október 1996 ®agur-®mtmn
Unðúðaiauat
Á gulu ljósi
Ragnhildur
Vigfúsdóttir
skrifar
Það er skammt stórra
högga á milli. Landinn var
rétt að melta það að Jón
Baldvin sé á förum úr íslenskri
pólitík þegar Gro Harlem
Brundtland tilkynnir að hið
sama gildi um hana - hún sé á
förum úr þeirri norsku. Mér
finnst allt að því ósmekklegt af
Gro Harlem að stela senunni
frá Jóni Baldvin með því að til-
kynna afsögn sína strax daginn
eftir. Nú hljóta auðvitað að
vakna spurningar um hvað þau
skötuhjú muni taka sér fyrir
hendur. Pau eru jú bæði á besta
aldri og eru því hvorugt að
setjast í helgan stein. Gro Harl-
em hefur verið orðuð við emb-
ætti aðalritara Sameinuðu þjóð-
anna og vonandi að það verði
að veruleika. Hins vegar kann
að reynast erfitt að finna Jóni
Baldvin starfsvettvang sem er
nógu ögrandi fyrir hann, þar
sem er nógu mikill hasar til að
hann njóti sín. Formannsemb-
ætti í Alþýðuflokknum við upp-
haf nýs Framsóknaráratugar, ef
ekki upphaf Framsóknaraldar,
er auðvitað óbærilegt fyrir
mann með skapgerð Jóns. For-
setaembættið virtist heldur ekki
bjóða upp á þann hraða og
spennu sem hann sækist eftir.
Eg sé hann ekki fyrir mér tal-
andi í foðurlegum tón um
slæma vegi á Vestfjörðum!
Sáttasemjarahlutverk hefur
aldrei verið á valdi Jóns enda
er hann fremur málafylgjumað-
ur en maður málamiðlana. Há
embætti á alþjóðavettvangi sem
uppgjafa pólitíkusar veljast í
eru annað hvort róleg eftir-
launastörf eða störf sem kreij-
ast mikilla diplómatískra hæfi-
leika og nánast embættis-
mannaskapgerðar. Hvorugt hef-
ur mér hann virst hafa.
Gro Harlem segist meðal
annars vera að draga sig í hlé
til að geta sinnt fjölskyldu sinni
betur. Þetta er ekki í fyrsta
sinn sem hún tekur fjölskyld-
una fram yfir stjórnmálafram-
ann, þegar hún sagði af sér
sem formaður Verkamanna-
flokksins gaf hún sömu skýr-
ingu. Jón Baldvin hefur ekki
nefnt fjölskylduna sem ástæðu
fyrir ákvörðun sinni en í viðtöl-
um við aðra fjölskyldumeðlimi
formaður segir að enginn hafi
talað við sig. Samt standa þeir
sig svo vel í Reykjavíkurlistan-
um. Annaðhvort er búið að
ákveða að hér skuli ríkja
þriggja flokka kerfi - og Fram-
sókn fái að vera stóri miðju-
flokkurinn sem hún þráir að
vera - eða menn vonist til að
Framsóknarmenn hlaupist und-
an merkjum og innlimist í
þessa tvo stóru flokka.
Ég verð að viðurkenna að
mér fannst óþarfi af Jóni Bald-
vin að tilnefnda erfðaprinsa
sína. Hann átti að eftirláta
hefur komið fram að hann er
afar duglegur að passa barna-
börnin. En ólíklegt þykir mér
að hann sé að fórna pólitíska
framanum fyrir þau. Hann seg-
ist vilja greiða fyrir sameiningu
á vinstri væng. Peir félagar
sem geystust um landið á rauðu
ljósi hér um árið eru báðir bún-
ir að draga sig út úr stjórnmál-
unum og margir virðast halda
að með því sé hálfur sigur unn-
inn. Sameiningasinnar virðast
hafa gefist fyrirfram upp á
Framsóknarflokknum. Halldór
flokksmönnum sínum að velja
þá. Það háir honum óneitanlega
að geta aðeins valið eftirmann
sinn úr röðum flokksbræðra.
Enn einu sinni hlýtur Alþýðu-
flokkskonum að þykja fram hjá
sér gengið. Það er eins og Jón
snúi alltaf við þeim blinda
blettinum. Samanber um árið
þegar Jóhanna sagði af sér
ráðherradómi og allir bjuggust
við að Rannveig tæki við, en
nei, röðin var komin að Guð-
mundi Árna og össuri. Þá talaði
formaðurinn um kynslóðaskipti
í íslenskri pólitík. Hvað er þá
að gerast núna? Er Sighvatur
ekki af sömu kynslóð og hann?
Hvaða fersku vindar munu
frekar blása með honum en
t.d. Rannveigu? Er aldur hans
kannski helsta ástæða þess að
hann er valinn? Vill Jón tryggja
að nýi formaðurinn stoppi stutt
við, rétt á meðan hinn raun-
verulegi erfingi lýkur sér af á
öðrum vettvangi? Það eru nær
allir sammála um það að Jón
Baldvin er slyngur stjórnmála-
maður og yfirgefi leikinn þá
hæst hann stendur. Jóhanna
meira að segja allt að því kom-
in heim aftur. Aðdáendur hans
eru því sannfærðir um að hann
sé búinn að leggja drög að
næstu leikfléttu. Að ætlun hans
sé sú að „hann“ - hinn eini og
sanni erfingi - komi í fyllingu
tímans, sameini alla sem hvorki
geta hugsað sér Framsókn né
Sjálfstæðisflokk - og nái völdum
á landsvísu.
Jón Baldvin verður eftir sem
áður atvinnulaus frá og með
næstu alþingiskosningum vorið
1999. Reyndar hef ég litlar
áhyggjur af því að hann bjargi
sér ekki, hann hefur fjölhæfa
reynslu, hefur verið skólameist-
ari, ráðherra, togarasjómaður
og guð má vita hvað. Hann er
vel kynntur erlendis, sannur
Evrópusinni og allt að því þjóð-
hetja í baltnesku löndunum.
Eiturklár, sjarmerandi og
skemmtilegur þegar hann vill
það við hafa. Sem er annað en
hægt er að segja um flesta pól-
itíkusa. Það verður spennandi
að sjá hvar hann ber niður.
Jón il Sung
Fráfarandi formaður
Alþýðuflokksins geng-
ur nú undir nafninu
Jón il Sung hjá alþýðu
manna, vegna framgangs
hans við að ráðstafa eftir-
mönnum í hin ýmsu emb-
ætti flokksins eftir sinn for-
mannsdag.
En þó þessi ráðstöfun á
„erfðagóssinu" sé vissulega
einstæð er það annað fram-
lag frá Jóni il Sung sem vek-
ur enn meiri athygli. Það
eru yfirlýs-
ingar hans
um sam-
starfið með
Davíð. Þetta
samstarf
var vont.
Það var
raunar
skelfilegt
síðustu tvö
ár Viðeyjar-
stjórnarinn-
ar. Jón il
Sung lýsir
því í hverju viðtalinu á fæt-
ur öðru hve raunamæddur
hann var orðinn og kvalinn
í sambúðinni og ef ekki
hefði verið vegna heimilis-
böls hjá Alþýðuflokknum þá
hefði hann slitið samstarf-
inu og skilið við formann
Sjálfstæðisflokksins.
Kvöl og pína
Kvöl og pína Jóns á Viðeyj-
arkrossinum er áhugaverð
vegna þess að nú fyrst er
hann að viðurkenna það
sem allir þóttust vita á sín-
um tíma. Jafnframt er hann
með þessu að koma út úr
skápnum og játa á sig
kenndir sem ekki hafa verið
hafðar í hámæli í íslenskum
stjórnmálum hingað til.
Hinn ástæli leiðtogi Jón il
Sung er að tilkynna þjóðinni
að liann sé pólitískur
masókisti. Eftir kosningarn-
ar síðustu var Jón il nefni-
lega manna ákafastur í að
halda áfram að kveljast
með Davíð. Hann hélt meira
að segja uppi miklum leik-
sýningum um svik og óheil-
indi sjálfstæðismanna að
vilja ekki framlengja líf Við-
eyj arstj órnarinnar.
Davíöskvalir
Hin masókíska ósk um
„Davíðskvalir“ er þó tæp-
lega guðfræðilegt hugtak í
þessu sam-
bandi þrátt
fyrir bibl-
ískan und-
irtón.
„Davíðs-
kvalir" Jóns
il og pólit-
ískur
masókismi
er pólitísks
eðlis. Hann
er nýmæli í
pólitískri
greiningu á
fslandi, sem virðist hins
vegar geta verið nokkuð
gagnlegur - ekki síst við
greiningu á Alþýðuflokkn-
um. Pólitískur masókismi
gæti t.d. skýrt þá þversögn
sem Jón il Sung hefur sjálf-
ur upplýst um, að jafnvel
svörnustu fjandmenn hans í
flokknum komu til hans og
grátbáðu hann um að hætta
ekki! (sbr.“Lemdu mig,“
sagði masókistinn. „Nei,“
sagði sadistinn). Flokkur
sem vill hafa áhrif klýfur sig
hvað eftir annað til áhrifs-
leysis, er önnur þversögn
sem nú skilst. Og formaður-
inn - hinn mikli og ástsæli
leiðtogi sem vill innst inni
ekki hætta (sbr. erfðaskrána
og tilraunir til að stýra at-
burðarás flokksins langt inn
í framtíðina) lætur sig hafa
það að hætta - allt í nafni
hins pólitíska masókisma.
Garri.