Dagblaðið Vísir - DV - 23.02.1985, Qupperneq 12

52
DV. LAUGARDAGUR 23. FEBRUAR1985.
Með míkrófilmu í rakvélinni
angurs. Hann fór að gera sér grein
fyrir því að grimmasta refsing Sovét-
manna fyrir njósnimar og flóttann var
að halda honum frá fjölskyldunni.
Malik, á fundi i Öryggisráðinu,
hafði nær talað af sór vegna U-2-
málsins.
Andrei Gromýkó utanríkisráðherra fékk fljótt álit á Tévténkó og studdi
hann til frama i utanríkisþjónustunni. — Eiginkonur þeirra voru miklar
vinkonur.
„Eftir því sem mánuðirnir liðu fór ég
að verða einmana. Ég vildi tala við
konur, vera í félagsskap þeirra, láta
þær taka eftir mér og hugsa um mig,”
skrifar Tévténkó í útdrætti bókar
sinnar sem birtist í Time. „Tengiliðir
mínir virtust ekki vita hvað þeir gætu
gert. Konur var ekki hægt að fá í gegn-
um CIA og FBI. Ég gat ekki hugsaö
mér að fara á bari til að finna stelpur
og ég gat varla sett auglýsingu í New
York Review of Books: Sovéskur
| flóttamaður, 47 ára, sækist eftir hjálp
, kvenmanns við að hef ja nýtt líf. ”
Loks lögðu FBI mennimir til að hann
reyndi að hafa samband við leigu-
dömuþjónustu. Þeir gáfu honum nokk-
ur simanúmer.
„Þannig komst ég í samband viö
Judy Chavez. Fyrst varð ég mjög heill-
aður af þessari konu. Ég bað hana að
hætta við aðra viðskiptavini sina og
snúa sér aö mér eingöngu. Hún
gerði það. I nokkrar vikur hélt ég
að hún ætlaöi að efna loforð sitt. Hún
hjálpaði mér viö að flytja í íbúö þar
sem ég bjó undir fölsku nafni.”
En Judy Chavez sveik Tévténkó.
Hún sagði fjölmiölum frá honum og
sambandi þeirra. Einnig frá því hvar
hann bjó og frá hinu falska nafni. Hún
sagði að hann hefði borgað sér með
peningum frá CIA sem hann segir
rangt.
Sannleikurinn beittasta
vopnifl
Tévténkó giftist aftur, konu að nafni
Elaine, sem hann hitti fyrir tilverkan
lögfræðings síns. Hann segist oft hafa
verið spurður að því hvort KGB sitji
ekki um líf hans. Það sé hætta sem
hann sé búinn aö sætta sig við. Hann
hafi fregnað að hann hafi verið
dæmdur til dauöa í fjarvist sinni í
Moskvu.
Hann endar útdráttinn:,,! ævisögu
minni hef ég reynt að segja sannleik-
ann. Blákaldur sannleikurinn er virk-
asta vopnið gegn faisinu sem sovéska
kerfið byggist á. Ég hef leitað að sann-
leikanum um sjálfan mig, um landið
sem ég elska og stjómina sem ég
kynntist og hata. Ég vona að ég hafi
hjálpað til við að fletta ofan af lyginni,
við að veikja aðdráttarafl hennar og
við að færa nær þann tíma sem fólkið,
sem ég tilheyri enn, verður jafnfrjálst
til að tala sannleikann svo allur
heimur megi heyra. ”
Heimkvaðning
Dag einn var Tévténkó sagt að hans
biði símskeyti frá Moskvu. Það voru
skipanir um að fara til Sovétríkjanna.
Tilgangurinn var óljós: „til ráðagerða
í sambandi við aukaþing SÞ um
afvopnunarmál og til skrafs um vissar
aðrar spurningar.”
Tévténkó vissi ekki til að hann ætti
neitt vantalaö við Kremlverja um
aukaþingið og þessar „vissar aðrar
spumingar” vöktu strax hjá honum
ótta.
Hann hringdi í tengiliði sína hjá CIA
og bað um að fá að hitta þá strax. Hann
hann hefði brennt hann. Kona hans
hlaut að hafa hringt í einhvem í
sovésku sendinefndinni. Nokkrum vik-
um síðar fékk hann að vita að Lina
væri dauð. Opinbera skýringin var að
hún hef ði framið sjálfsmorð.
Vantaði konu
Tévténkó uggði um heill bama
sinna. Gennadi sonur hans var í
starfi. Hann var óháður. Hann
þyrfti ekki að hafa áhyggjur af honum.
En Anna bjó með ömmu sinni. Hann
sendi þeim bréf og skeyti en án ár-
sagöist vilja flýja og helst strax. Þeir
mölduðu ekki í móinn í þetta sinn.
Daginn eftir sagði hann einum
starfsfélaga sínum að sennilega
kæmist hann ekki til Moskvu fyrr en
eftir nokkrar vikur vegna mikilla
anna.
„Ég myndi ekki ráöleggja þér að
» bíða svo lengi,” sagði starfsfélaginn.
Eitthvað í rödd hans sagöi Tévténkó aö
í orðunum fælist aðvörun. Hann ákvað
að segjast ætla að fara eftir viku.
Dag Hammarskjöld, framkvæmda-
stjóri Sameinuðu þjóöanna, fórst i
dularfullu flugslysi í Kongó, en Tóv-
ténkó grunar að KGB hafi haft þar
hönd í bagga.
Francis Gary Powers, flugmaður U-
2-vélarinnar, sem Rússar skutu
niður, var reiðubúinn að bera vitni.
Fimmtudagur
Fimmtudagur yrði dagurinn. Það
sagði hann Bandaríkjamönnunum.
Hann sagöi konu sinni að bíða ekki
eftir sér, hann þyrfti að vinna þangaö
til seint um kvöldið. Á skrifstofu sinni
skrifaði hann henni bréf.
Ég örvænti ” sagði hann Ég get Eisenhower, forseti Bandaríkjanna, og Krúsjoff forsætisráðherra, Krúsjoff
hvórki lifað né’unnið meö fólid’sem ég loiddi ",ke"1 Bi,dru út af U-2-njósnamálinu.
hata, hvorki í New York né Moskvu.
Það verður miklu betra að lifa hér og
ég mun gera allt sem ég get til að j
reyna að ná önnu (dóttur þeirra) út úr
Sovétríkjunum. Hann sagöist myndu I
hringja til hennar næsta morgun til að
fá svar hennar. Þessu bréfi læddi hann i
iim undir dymar heima hjá sér ásamt |
hárri fjárhæð.
* I Time greininni segir Tévténkó: |
„Vegna þess að ef ég tæki lyftuna ætti |
ég á hættu að rekast á aðra sovéska
„Ég myndi ekki ráðleggja þér að
bíða svo lengi," sagði starfs-
félaginn. Eitthvað 1 rödd hans sagði
Tévténkó að í orðunum fælist
aðvörun. Hann ákvað að segjast
ætla að fara eftir viku.
„Á filmunni eru símanúmer, staðar-
heiti, nöfn á fólki sem þú getur haft
samband við I Moskvu ef þú þarft."
Framh. af bls. 51
með örfilmunni. Eftir fyrirlestrana fór
hann upp á hótel til aö pakka niöur í
töskur.
Þá fékk hann næstum því áfall. Rak-
vélin sem hann haföi skilið eftir í
baðherberginu var horfin. Hann mundi
ómögulega hvor rakvélin það var.
Hann gramsaði í ferðatöskunni og fann
hina rakvélina. Hann reyndi að opna
hana. Þegar hann gat það ekki leist
honum ekki á blikuna.
„Ég féll sitjandi niður á rúmið,”
segir hann í grein sinni í Time. „Ég
starði á gamalt, ljótt teppið, og gat
ekki haft stjóm á sjálfum mér. Loksins
mundi ég að ég haf ði gleymt einu atriði
við að opna handfangið. Setja númerið.
Yta fast. Því hafði ég gleymt. Nú snúa.
Handfangið snerist. örfilman var enn
óskemmd í vélinni. ”
embættismenn í byggingunni fór ég
niður stigana, 20 hæðir. Þegar ég var
loksins kominn út fyrir sá ég hvítan bíl
sem lagt var hinum megin á 64. stræti,
alveg eins og sagði í flóttaáætluninni.
Hann var 50 metra í burtu en fjar-
lægöin virtist gífurleg, hættuleg. Það
gæti verið KGB leyniþjónustumaður
sem biöi i dimmum ganginum, ósýni-
legur mér, óséður af Bandaríkja-
mönnunum, meö fyrirmæli um aö
stöðva mig og hníf eða byssu til að
framfylgja fyrirmælunum. Flótta-
áætlunin varð allt í einu einskisverö:
éghljóp.”
Með bandarísku njósnurunum fór
hann til hælis sem leyniþjónustan var
með í Pennsylvaníufylki. Það fyrsta
sem hann gerði næsta morgun var aö
hringja til konu sinnar. Karlmanns-
rödd svaraði. „Lina?” spurði
Tévténkó. „Hún er ekki heima,”
svaraði ókunnug karlmannsröddin.
Tévténkó skellti símanum á eins og
(— ■—;------\
Nú er rétti tíminn
að panta
FLEKAMÓT
Leitið upplýsinga:
BREIÐFJÖRB
BUKKSMHXIA-STEYPUMðT-VBtKPALLAR
SICTIJNI 7 -121 REYKJAVIK-SIMI29022
Fyrir eða eftir bíó
PIZZA
HOSIÐ
Grensésvegi7.
Sími 38833.
afturljós og gler
Autobianchi
Alfa Sud
Fiat 125, pólski
Fiat 127 '78—'81
Fiat 127 '82—
Cortina '77—'80
Peugeot 504
VW Passat '77-'80
VW Golf
VW Transporter
M. Benz307 D
M. Benz 200
Steingrímur
Björnsson sf.,
Suðurlandsbraut 12, Rvík.
Símar 32210 og 38365. !
m
KJOTMIÐSTÖÐIN
Laugalæk 2. Sími 686511.