Dagblaðið Vísir - DV - 06.09.1985, Qupperneq 10

10
DV. FÖSTUDAGUR6. SEPTEMBER1985.
Norskir kjósendur
enn tvístígandi

—en kjósa á sunnudag og mánudag
Jón Einar Guðjónsson, fréttaritari
DVíOsló:
Kosningabaráttunni í Noregi lýkur
formlega í kvöld með stórum fundi í
sjónvarpssal þar sem leiötogar allra
stjórnmálaflokkanna munu gera
hosur sínar grænar fyrir kjósendum.
Síðan er bara að brynja sig með þol-
inmæðinni í þrjá daga eöa fram til
miðnættis á mánudagskvöld þegar
búist er viö nokkuð öruggri kosninga-
spá í sjónvarpinu.
En spurningin sem brennur
mönnum í muna á meðan er: Hver
eru líklegustu úrslit kosninganna? —
I Noregi birtast þrjár skoðanakann-
anir í hverjum mánuði. Eru þær
jafnan lítið samhljóma.
Þær tvær stofnanir sem, þegar hér
er komið, hafa báöar birt sínar kann-
anir úr ágústmánuði, spá sigri borg-
araflokkanna á grundvelli niður-
stööu sinnar. Þeir stjórnmálaspek-
ingar, sem standa að baki þessum
könnunum, eru sammála um einn
hlut. Nefnilega að enginn þeirra
muni hætta vikulaunum í veömáli
um hver sigra muni á mánudaginn.
Kosningabandaiag
Þótt skoðanakannanir gefi borg-
araflokkunum 3—4% forskot, kemur
til margt fleira, sem hæglega gæti
velt sigrinum yfir á verkamanna-
flokkinn og Gro Harlem Brundtland.
Utreikningar úr síöustu könnun sýna
aö stjórnarflokkarnir þrír munu fá
sjötíu og sjö fulltrúa á stórþinginu,
norski framfaraflokkurinn fjóra og
stjórnarandstöðuflokkarnir sjötíu og
sex. — En mjög mjótt mun þykja
vera á mununum í einstökum kjör-
dæmum og sagt er að nokkrir þing-
menn stjórnarflokkanna, einkum
miðflokksins, séu í fallhættu.
Því þyrfti ekki nema litla breyt-
ingu á fylgi t.d. miðflokksins í fáum
kjördæmum til þess að stjórnin öll
félli.
Noregur er eina ríkið á Norður-
löndunum sem hefur engan lands-
kjörinn þingmann eða uppbótarþing-
sæti til þess að jafna út atkvæðatölur
flokkanna. — Hefur þaö mál mjög
verið á baugi, en smærri flokkarnir
hafa barist fyrir því að fá uppbótar-
þingsæti tekin inn í kosningafyrir-
komulagið en verkamannaflokkur-
inn hefur staðiö gegn því.
Til þess að vega upp á móti þessu
hafa kristilegi þjóðarflokkurinn og
miðflokkurinn gengið í kosninga-
bandalag í fjórtán kjördæmum.
Kjósendur geta kosið sinn flokk, aö
eigin geðþótta auövitaö, en atkvæðin
verða talin saman og ef þau eru nógu
mörg til þess aö flokkarnir fái menn
kjörna á þing, þá fær sá sem fleiri at-
kvæði hlýtur viðkomandi þingsæti. —
Að margra áliti getur þetta kosn-
ingabandalag haft úrslitaáhrif í
kosningunum.
25% vita ekki
Það veldur aðallega óvissu stjórn-
málaspekinga í spám þeirra um úr-
slit kosninganna að stór hópur kjós-
enda svarar: „Veit ekki!” — þegar
hann er spurður um hvern hann
muni kjósa.
Viku fyrir kosningarnar höfðu 25—
30% norskra kjósenda ekki enn gert
upp hug sinn um hverjum þeir ætla
að ljá atkvæði sitt. Henry Valen
prófessor, sem í áratug hefur fengist
við að skoða kosningahug Norð-
manna, segir aö um það bil 10% þess-
ara óráðnu kjósenda sé fólk er engan
hug hafi á því aö skila sér á kjörstað
eða kjósa. 15—20% er hins vegar fólk
sem ætlar að kjósa en er enn tvístíg-
andi. Hann heldur því einnig fram að
fólk hafi ekki lengur eins sterkar ræt-
ur til ákveðins stjórnmálaflokks og
áður tíðkaðist og því sé þarna í hópn-
um fólk sem veltist á milli. Það fójk
kýs eftir málefnum hvers tíma.
Bandarísk kosningabarátta
Aðalkosningabaráttan hefur staðið
yfir síðan í byrjun ágúst. Forkólfar
hafa þeyst um allan Noreg þveran og
endilangan til að „kristna” kjósend-
ur. Gro Harlem Brundtland hefur
verið hvað ötulust og haldið yfir sjö-
tíu fundi. Káre Willoch forsætisráð-
herra tók ekki virkan þátt í kosninga-
baráttu hægri flokksins í byrjun en
þegar herforingjunum í flokknum
þótti ekki hægri vindurinn nógu
sterkur kom forsætisráðherrann til
skjalanna.
Norsk kosningabarátta líkist æ
meira því sem við heyrum lýst úr
stjórnmálunum í Bandaríkjunum.
Sænskir blaðamenn hafa staöiö
þrumu lostnir og horft á ráðherra
svífa í loftbelgjum yfir Osló eða olíu-
Stjórnmálaflokk-
arnir í Noregi
Stjórnarflokkarnir: Hægri flokkurinn (hliðstæð- ur Sjálfstæðisflokknum) Kristilegi þjóðarflokkurinn Miðflokkurinn (hliðstæður Framsóknarflokknum) 53 þingsæti 15 þingsæti 11 þingsæti
Utan stjórnar: Framfaraflokkurinn (eins konar Glistrup-flokkur) Verkamannaflokkurinn systurflokkur Alþýðuflokksins) Sósíalíski vinstriflokk- urinn (hliðstæður Alþýðu- bandalaginu) Vinstriflokkur (miðflokkur) 4 þingsæti 66 þingsæti 4 þingsæti 2 þingsæti
Framfaraflokkurinn styður ríkisstjórnina en á engan fulltrúa eða ráðherra í henni. Hinir eru í beinni stjórnarandstöðu.
A*.
#> K V
• Kðre Willoch er samkvæmt siðustu skoðanakönnunum nálægt endur-
kjöri og eins og sést á teikningunni ætlar hann ekki að hleypa Gro
Harlem Brundtland að tindi norskra stjórnmála.
Teikning: Jan O. Henriksen
málaráöherra Norðmanna mæta til
fundar íklæddan eins og fursti frá
Kuwait. — „Þetta heföu Palme og
Adelsohn í Svíþjóð aldrei þorað aö
láta sjá til sín,” sögöu þeir sænsku.
Og á meðan sænsku blöðin gera góð-
látlegt grín að þessum norsku
uppákomum, í stíl við Hafnfirðinga-
brandarana heima á Fróni, skrifa
norsku blöðin um þetta vítt og breitt
eins og hver önnur dagleg tíðindi.
Stjórnmálaflokkarnir verja til
samans um þaö bil þrjátíu milljón-
um norskra króna í þessa kosninga-
baráttu og er verkamannaflokkurinn
stórtækastur í fjáraustrinum. Þeir
eyða um þrettán milljónum en hægri
flokkurinn tíu milljónum.
Slagorðin
Slagorð stóru flokkanna, hægri
flokksins og verkamannaflokksins,
sýna vel bilið milli þessara aðalpóla
norskra stjórnmála. Á meðan
Willoch og hægri menn segja: „Á
réttri leið með hægri!” — meinar
verkamannaflokkurinn, að nú sé
„þörf á nýjum vexti fyrir Noreg”.
Efst eru á baugi í þessum kosning-
um heilbrigðismálin og efnahags-
málin. Þaö er einkum verkamanna-
flokkurinn sem hefur hamrað á heil-
brigðismálunum. Stjórnarandstaðan
hefur bent á að sextíu þúsund manns
bíði eftir sjúkrahússplássi, fimmtán
þúsund bíði eftir rými á elliheimili.
— Stjórnarflokkarnir benda á að
fleiri ný sjúkrahús hafi verið tekin í
notkun á síðustu árum en í tíð vinstri
flokkanna. En allir viðurkenna að
ekki hefur verið gert nóg. — Skoð-
anakannanir sýna að verkamanna-
flokkurinn hefur töluvert slegið sér
upp á heilbrigðismálunum.
Sömu skoðanakannanir sýna aö
hægri flokkurinn hefur slegið sér upp
á öryggismálum og efnahagsmálum.
Flokkurinn, með forsætisráðherrann
í broddi fylkingar, hefur haldið uppi
hörðum árásum á verkamannaflokk-
inn og haldiö því fram að kjósendur
geti ekki treyst verkamannaflokkn-
um í öryggismálum. — Foringjar
verkamannaflokksins hafa brugðist
ókvæða við og bent á aö allir flokk-
arnir hafi skrifað undir samkomulag
um stefnu í öryggismálum síðasta
vor.
I efnahagsmálunum benda stjóm-
arflokkarnir á að þeim hafi tekist að
ná verðbólgunni niður úr 13% í 5—
6%. Stjórnarandstaðan svarar með
því að benda á að nú séu komin sex-
tiu þúsund á atvinnuleysisskrá.

w
Umsjón:
Guðmundur Pétursson
og Þórir Guðmundsson