Dagblaðið Vísir - DV - 22.08.1987, Side 13

LAUGARDAGUR 22. ÁGÚST 1987.
13
Erlend bóksjá
Endurminningar
Dirk Bogarde
BACKCLOTH
Höfundur: Dirk Bogarde.
Penguin Books, 1987.
Enski leikarinn Dirk Bogarde er
af mörgum talinn í fremstu röð
kvikmyndaleikara af sinni kyn-
slóð. Síðustu árin hefur hann hins
vegar einbeitt sér að ritstörfum.
Endurminningar hans jafnt og
skáldsögur hafa náð verulegum
vinsældum og sumar reyndar orðið
metsölubækur.
Backcloth er endurminningabók
þar sem Bogarde segir írá ýmsu
því fólki sem hann hefur haft mik-
il samskipti við á lífsleiðinni, bæði
á uppvaxtarárum, manndómsár-
unum í striðinu og í leiklistinni
eftir stríð og svo síðustu áratugina
sem hann hefur búið í suðurhluta
Frakklands og einbeitt sér sífellt
meira að bókaskrifum til þess að
afla sér lífsviðurværis en hann
hefurríka tilhneigingu til að draga
sig í hlé frá skarkala heimsins, að
búa sér skjól þar sem hann getur
notið návistar góðra vina.
Bogarde segir vel frá og hefur
næmt auga fyrir því kímilega í til-
verunni. Þetta er ekki bók mikilla
átaka heldur vinaleg og látlaus
kveðja til samferðamanna sem
sumir hverjir eru horfnir úr þess-
um heimi.
LESLIE
THOMAS
Áflótta frá
hversdagsleika
THE ADVENTURES OF GOODNIGHT
AND LOVING.
Höfundur: Leslle Thomas.
Penguin Books, 1987.
George Goodnight er á miðjum
aldri, skvapholda, ástríðulaus og
hversdagslegur á allan hátt, býr í
úthverfi, kvæntur konu sem er leið
á tilbreytingaleysinu, barnlaus.
Þegar það gerist nánast allt í senn
að amerískur maður sem George
hittir fyrir tilviljun segir honum
frá ævintýnun tveggja félaga, sem
hétu Goodnight og Loving, i
bandaríska vestrinu, ungur maður
á skrifstofunni þar sem George
vinnur dettur allt í einu niður
dauður og eiginkona George
heimtar skilnað, bregður hann
loks út af vegum vanans. Hann fer
að heiman í langt ferðalag og lend-
ir í mögnuðum ævintýrum í
mörgum heimsálfum.
Þessi gamansama og hugljúfa
saga af ævintýrum og mannraun-
um George Goodnight eftir að
hann segir skilið við hversdagslei-
kann og gerist heimshornaflakk-
ari, er í einu orði sagt bráð-
skemmtileg.
Hetjuleg barátta
gegn alræðisvaldi
SHCHARANSKY: HERO OF OUR TIME.
Höfundur: Martin Gllbert
Penguln Books, 1987.
Þeir sem fylgst hafa með alþjóðamál-
um síðustu áratugina hafa oftsinnis
heyrt minnst á Anatólí Sjaranskí.
Hann var einn þeirra tugþúsunda so-
vésku gyðinga sem vildu fá að flytjast
búferlum til ísrael en fékk ekki brott-
fararleyfi vegna forystu sinnar í
mannréttindasamtökum sem mynduð
voru í Sovétríkjunum í framhaldi af
Helsinki-sáttmálanum.
Kona hans, Avítal, fékk að fara úr
landi árið 1974, en Anatólí ekki. Hann
varð sífellt meira áberandi í hópi sové-
skra gyðinga sem vildu komast úr
landi og svo fór að lokum að sovésk
stjómvöld létu dæma hann í þriggja
ára fangelsi og tíu ára útlegð. Það var
árið 1978.
Gyðingar erlendis og þá alveg sérs-
taklega Avítal, vom óþreytandi að
vekja athygli ráðamanna í vestrænum
ríkjum á fangelsun Sjaranskí. Svo fór
að hann varð í augum margra að tákni
um ástand mannréttindamála í Sovét-
ríkjunum. Þegar bandarísk stjómvöld
fóm að gera sívaxandi kröfur um
umbætur i þeim efri'om sem skilyrði
fyrir samningum um afvopnunarmál
og viðskipti, varð nafh Sjaranskí þar
ávallt efst á blaði. Enda fór svo að
lokum, seint á síðasta ári, eftir hátt í
áratugs fangavist, að sovéskir ráða-
menn létu Sjaranskí lausan og leyfðu
honum að flytjast úr landi. Á þessu
ári hafa síðan ýmsir þjáningarbræður
hans einnig verið látnir lausir úr haldi
í Sovétríkjunum.
í þessari bók er baráttu Sjaranskí-
hjónanna lýst. Þau gáfust aldrei upp
þótt svart væri framundan. Baráttan
var löng og ströng en endaði að lokum
með sigri.
Við lestur þessarar bókar rifjast upp
að nýju hversu hastarlega sovésk
stjómvöld taka á hverjum þeim sem
vill ekki aðlagast kerfinu og hve altæk
tök ráðamenn þar hafa á lífi einstakl-
ingsins. En jafhvel í slíku kerfi em
einstaklingar sem sætta sig ekki við
orðinn hlut og em reiðubúnir að fóma
hamingju og heilsu fyrir það sem þeir
telja rétt. Sjaranski-hjónin em þar í
fremstu röð, öðrum til fyrirmyndar um
hugrekki, kjark og staðfestu.
Ættgöfiig pútnamamma
MAYFLOWER MADAM.
Höfundar: Sydney Biddle Barrows og Will-
iam Novak.
Futura Publications, 1987.
I Ameríku er hægt að öðlast frægð
fyrir ófíklegustu tiltæki. Sydney
Biddle Barrows er dæmi um það. Hún
setti á fót og rak í New York fyrir-
tæki sem nefndist Cachet. Opinberlega
var um að ræða svonefnda „escort"-
þjónustu: viðskiptavinir sem vildu fá
tímabundið fylgdarkonu í leikhús, á
skemmtistað eða til einhvers annars
löglegs brúks, gátu tekið stúlku á leigu
i klukkutíma, eða heilt kvöld. í reynd
vom stúlkumar hins vegar glæsilegar
og rándýrar símavændiskonur.
Lögreglan afhjúpaði þessa starfsemi.
En símavændi er algengt í New York
og því hefði Cachet ekki vakið sérlega
mikla athygli nema vegna þess að
konan sem átti og rak fyrirtækið var
M/lftWl
f I.TJ 7 j VI 1It.|
’ III SÍCRíI lifl |f
THEQUEENOF
C8EDIT-CARD SEX^
IIIIH IIMIf lllllif
imiuimi

engin venjuleg pútnamamma. Hún var
ung og glæsileg og átti ættir að rekja
til fyrstu ensku landnemanna í Amer-
íku, þeirra sem komu á Mavflower
yfir hafið. Þegar fjölmiðlamir komust
að ættgöfgi hennar varð afhjúpun
símavændishringsins að sjálfeögðu
daglegt uppsláttarefni á forsíðum vik-
um saman.
I þessari skemmtilegu bók rekur
Sydnev Biddle Barrows hvemig á þrí
stóð að hún hóf rekstur Cachet og
hvemig hún stóð að símavændis-
rekstrinum. Má raunar segja að bókin
sé einskonar handbók um rekstur
slíkra fyTÍrtækja vestra. svo nákvæm-
lega lýsir hún skipulagi og vinnufyrir-
komulagi sem rannsóknaraðilum þótti
til hinnar mestu fyrirm\Tidar og sýna
óvenjugott viðskiptavit stúlkunnar.
William Novak. sem er þekktur höf-
undur metsölubóka vestra. hefur
hjálpað henni til.að gera textann læsi-
legan og frásögnina spennandi.
Metsölubækur - pappírskiljur
Bretland Bandaríkin: Rit almenns eðiis:
1. Jackie Collins: 1. Danielle Steel: 1. S.B. Barrows, W. Novak:
HOLLYWOOD HUSBANDS.(I) WANDERLUST. MAYFLOWER MADAM.
2. Jeffrey Archer: 02. Tom Clancy: 2. M. Scott Peck:
A MATTER OF HONOUR. (2) RED STORM RISING. THE ROAD LESS
3. Barbara Taylor Bradford: 3. Louis L’Amour: TRAVELED.
ACT OF WILL. (3) LAST OF THE BREED. 3. Judith Viorst:
4. Dirk Bogarde: 4. James A. Michener: NECESSARY LOSSES.
BACKCLOTH. (4) TEXAS. 4. Bill Cosby:
5. David Eddings: 5. Lawrence Sanders: FATHERHOOD.
GU ARDIANS OF THE WEST. (-) THE EIGHTH COMMAND- S. Beryl Markham:
6. Isaac Asimov: MENT. WEST WITH THE NIGHT.
FOUNDATION AND EARTH. (5) 6. Jeffrey Archer: (Byggt á The New York Times Book Review.)
7. M. Weís & T. Hickman: A MATTER OF HONOR.
TEST OF THE TWINS. (-) 7. Margaret Truman:
8. S. Donaldson: MURDER IN GEORGETOWN.
THE MIRROR OF HER 8. Barbara Taylor Bradford:
DREAMS. (6) ACT OF WILL
9. Leslie Thomas: 09. Hank Searls:
THE ADVENTURES OF GOOD- JAWS: THE REVENGE.
NIGHT AND LOVING. (-) 10. Tom Clancy:
10. Danielle Steel: THE HUNT FOR RED
WANDERLUST. (-) (Tölur tnnan svlga tákna röfl víökomandl bókar vlkuna á undan. Byggt á The Sunday Tlmes.) OCTOBER.
Umsjón: Elías Snæland Jónsson
Þjóðsögur gyðinga
og araba
ELUAH'S VIOLIN & OTHER JEWISH
FOLKTALES
Vallö hetur Howard Schwartz
ARAB FOLKTALES
Val og ensk þýölng: Inea Boshnaq
Penguln Books, 1987
Sérhver þjóð á í fórum sínum
þjóðsögur og ævintýri sem fylgt
hafa henni kynslóð fram af kyn-
slóð, fyrst sem munnmælasögur en
síðar sem ritaðar frásagnir.
Þessar t\’ær bækur hafa að
gevma safn slíkra sagna frá þeim
þjóðum sem undanfama áratugi
hafa eldað grátt silfur í löndum
f\TÍr botni Miðjarðarhafsins: gyð-
ingum og aröbum. Þær em líka
harla ólíkar þótt sumar þeirra eigi
uppruna sinn á líkum slóðum. svo
sem í Palestínu. enda endurspegla
sögumar gjörólík trúarbrögð og
lífsviðhorf.
Mörg þessara ævintýra hafa trú-
arlegan og siðferðilegan boðskap
að flytja auk þess að vera spenn-
andi og skemmtileg frásögn.
Arabísku sögumar em flestar
valdar úr prentuðum þjóðsagna-
söfrium en höfundurinn hefur
einnig sjálfur safnað nokkrum
þeirra á segulband hjá sagnaþulum
sem enn segja gömul ævintýri á
kvöldstundum í Palestínu. Margar
sagnanna gerast meðal bedúína í
arabísku eyðimörkinni en einnig í
heldri mar.na höllum vítt og breitt
um arabalönd.
Gvðingaævintýrin fjalla gjaman
um kóngafólk: kónga. drottningar.
fagrar prinsessin og myndarlega
prinsa. og svo galdranomir og
annað slíkt illþýði. Ymsir fornir
leiðtogar g\-ðinga koma hér víða
við sögu. svo sem Davíð og Salóm-
on. Hér má einnig lesa staðfærðar
útgáfui’ af þekktum ævintýnm:
t.d. dulítið breytta Öskubusku.
Þessar sögtn em. eins og þær ai’ab-
ísku. víða að komnar: þær elstu fi-á
Babylon á fimmtu öldinni en þær
nýjustu frá gyðingum i Evrópu á
síðustu öld.
Bækumar tvær opna fyrir les-
endum ævint\Taheima sérstæðra
þjóða. Mörg ævintýranna sameina
það tvennt að vera spennandi frá-
sögn og litskrúðug lýsing á lifnað-
arháttum sem em harla ólíkir því
sem við eigum að venjast.
Þessar bækiu em í ritröðinni
„Folklore Library" sem Penguin
hefur hafið útgáfu á. vandaðar að
öllum frágangi.