Dagblaðið Vísir - DV - 10.09.1987, Qupperneq 2

2
FIMMTUDAGUR 10. SEPTEMBER 1987.
Fréttir
Steingrímur Hermannsson sat ekki fundinn með bandarísku nefndinni:
Tillaga Bandaríkjamanna
frestun en ekki lausn?
- Steingrímur ræðir við Shultz í New York eftir tíu daga
Ólato Amaraon, DV, Otlawa
Steingrímur Hermannsson utan-
ríkisráðherra ákvað að sitja ekki
fundinn með sendinefnd Bandaríkj-
anna í Ottawa í gær. Ástæðan var
sú að í forsvari fyrir ellefu manna
nefnd frá viðskipta-, dómsmála- og
utanríkisráðuneyti Bandaríkjanna
var Antony Calio, fráfarandi sjávar-
útvegsráðherra, sem verið hefur
svarinn fjandmaður íslendinga
vegna hvalamálsins.
íslendingar höfðu farið fram á að
viðræðumar færu fram á utanríkis-
málagrundvelli þvi hér væri ekki
lengur um hvalamálið að ræða held-
ur miklu alvarlegra mál varðandi
samskipti íslands og Bandaríkjanna.
í samskiptum ríkja gilda vissar
siðareglur. Ein er sú að háttsettir
ráðamenn eru ekki látnir ræða við
aðra en jafningja sína. Það verður
því að teljast fádæma ósvifni af
Bandaríkjamönnum að senda mann,
sem lætur af embætti sjávarútvegs-
ráðherra á morgun. Þar að auki
hefur Calio leikið mjög tveimur
skjöldum gagnvart Islendingum,
sagt eitt og gert annað.
Það varð úr að Ingvi S. Ingvason,
sendiherra íslands í Washington,
Helgi Ágústsson og Kjartan Júlíus-
son mættu á fundinn með Banda-
ríkjamönnum til að athuga hvemig
til hans væri stofhað.
1 ljós kom að bandaríska sendi-
nefhdin var komin til að ræða
hvalamál en hafði ekki umboð til
að ræða samskipti landanna í víðu
samhengi eins og íslenska ríkis-
stjómin hafði farið fram á.
Á fundinum veittu Islendingamir
viðtöku nýju tilboði Bandaríkja-
manna í hvalamálinu. Tilboðið felur
í sér mun meiri eftirgjöf af hálfu
Bandaríkjamanna en áður. Sam-
kvæmt heimildum DV felur þetta
tilboð þó ekki í sér neina varanlega
lausn í hvalamálinu heldur að báðir
aðilar haldi að sér höndum fram á
næsta ár og í millitíðinni verði mál-
in almennt skoðuð.
íslendingamir vom mjög óhressir
með þá framkomu Bandaríkjamanna
að virða ekki óskir íslensku ríkis-
stjómarinnar um viðræðugrundvöll,
það má hins vegar búast við þvi að
málið skýrist þegar Steingrímur
Hermannsson hittir George Shultz,
utanríkisráðherra Bandaríkjanna, í
New York eftir tíu daga, ef ekki
verður komin hreyfing fyrir þann
tíma.
Bandaríska sendinefhdin hélt heim
síðdegis í gær. Verða því ekki frek-
ari umræður í Ottawa.
Antony Calio:
Vildi
meiri
Ólato Amaoœv DV, Otawa:
Antony Calio, fráfarandi sjávarút-
vegsráðherra Bandaríkjanna, sagði
í samtali við DV í gær að málin
heföu þokast en erfitt væri að spá
um úrslit málsins á þessari við-
kvæmu stundu.
Calio var þungur á svip og vildi
syna
horku
ekki tjá sig um tilboðið sem Banda-
ríkjamenn lögðu fram á fundinum.
DV hefur það eftir heimildum að
Calio hafi verið mjög óánægður með
tilboðið og viljað sýna mun meiri
hörku en kemur fram í tilboðinu.
Honum mun hins vegar hafa verið
skipað af æðri stöðum að halda sig
á mottunni.
Hrein móðgun
- segir Hjörieifur Guttormsson
„Þetta er hrein móðgun við íslend-
inga og Steingrímur fór ekki á þennan
fund og mótmælti þannig með óbein-
um hætti,“ sagði Hjörleifur Guttorms-
son alþingismaður, sem sæti á í
utanríkismálanefnd Alþingis, eftir
fund nefhdarinnar í gær. Var Hjörleif-
ur spurður hvemig hann liti á það að
Bandaríkjamenn sendu viðræðunefnd
til Kanada undir forystu annarra en
manna úr utanríkisráðuneytinu
bandaríska.
Ekki vildi Hjörleifur greina frá því
sem gerðist á fundi utanríkismála-
nefhdar en sagði að málið snerist ekki
lengur um hvalveiðar heldur um al-
menn samskipti á milli tveggja ríkja.
Þetta er fyrsti fundur utanríkismála-
nefhdar um þetta mál um nokkurt
skeið og sagði Hjörleifur að nefhdin
hefði átt að fá málið til umfiöllunar
fyrr og áður en bréfaskipti hófust á
milli ríkisstjómarinnar og Banda-
ríkjaforseta. Spumingu um það hvort
málinu hefði verið klúðrað með ótíma-
bærum bréfaskriftum sagði Hjörleifur
svo ekki vera. „En það er ljóst að
Bandaríkin ætla að koma fram við
okkur eins og bananalýðveldi í þessu
máli. Við höfum fengið alvarleg skila-
boð frá Bandaríkjunum með þessum
hætti og þessi framkoma er lítilsvirð-
ing við okkur,“ sagði Hjörleifur.
-ój
Guðrún Agnarsdóttir:
Eigum ekki að láta
aðra þvinga okkur
„Það er greinilegt að það er tog-
streita á milli ráðuneyta innan
Bandaríkjastjómar um hvalamálið og
svo virðist sem sjónarmið viðskipta-
ráðuneytisins hafi orðið ofan á,“ sagði
Guðrún Agnarsdóttir, fulltrúi
Kvennalistans í utanríkismálanefiid.
„Ætlun þeirra er, að því er virðist,
sú að sýna okkur fyllstu ákveðni í
málinu. Jafhframt er ekki tekið tillit
til óska forsætisráðherra okkar um
viðræðugrundvöll á fundinum í
Kanada. Þetta er flókið mál,“ sagði
Guðrún. „Við hljótum að þurfa að taka
fyllsta tillit til umhverfisvemdarsjón-
armiða og hafa í huga að við erum
sjálfetæð þjóð sem hefur jafiistöðu við
aðrar þjóðir og þegar við gerum hlé á
hvalveiðum sem má vera að við gerum
um síðir, þá eigum við að gera það af
sjálfedáðum og eftir yfirvegun, en ekki
að láta aðra þvinga eða kúga okkur
til þess,“ sagði Guðrún Agnarsdóttir.
-ój
Steingrímur Hermannsson:
„Verulegur órói getur
skapast á íslandi"
Ólato Ainaraan, DV, Odawa:
Steingrímur Hermannsson utan-
ríksiráðherra sagði í viðtali við DV í
gærkvöldi að þegar íslenska ríkis-
stjómin hefði samþykkt tillögu
Bandaríkjaforseta um viðræður hefði
hún óskað eftir því að þær yrðu á utan-
ríkismálasviði, það er milli hans og
George Shultz utanríkisráðherra
Bandaríkjanna, eða fulltrúa hans. I
fyrradag hefði hins vegar komið í ljós
að bandaríska sendinefndin var undir
forystu Antony Calio í viðskiptaráðu-
neytinu þótt í henni væm jafhframt
fulltrúar frá utanríkis- og dómsmála-
ráðuneytinu. Þegar þetta var ljóst
ákvað Steingrímur að hann hefði ekki
ástæðu til að sitja fundina. Hann hefði
ekki áhuga á að ræða um hvalamálið
því hér væri um allt annað og stærra
mál að ræða.
Steingrímur sagði að íslenska sendi-
nefndin hefði hlýtt á málflutning
Bandaríkjamanna í hvalamálinu og
veitt móttöku nýrri tillögu frá þeim í
málinu. Steingrímur sagðist ekki
treysta sér til að meta hvort sú tillaga
gæti orðið grundvöllur að lausn í
málinu. Það þyrfti ríkisstjómin og
sjávarútvegsráðherra að taka ákvörð-
un um. Sagði Steingrímur að i tillög-
unni gengju Bandaríkjamenn lengra
til móts við íslendinga en áður hefur
gerst en að hann myndi vilja athuga
málið gaumgæfilega áður en íslenska
ríkisstjómin gengi að henni.
Steingrímur sagði það ljóst ef sú
staða kæmi upp að Bandaríkjamenn
birtu staðfestingarkæru, eða certific-
ation, á hendur íslandi vegna hval-
veiða myndi það valda mikilli ólgu
milli landanna. Benti Steingrímur á
að í nýlegri skoðanakönnun virtist
mjög minnkandi fylgi við veru Vamar-
liðsins í Keflavík og nú sé minnihluti
þjóðarinnar fylgjandi henni. Stein-
Steingrímur Hermannsson utanríkisráðherra á spjalli viö DV í Ottawa í gær.
DV-símamynd Ólafur Arnarson
grímur sagði að ríkisstjómin hefði á
þessu stigi ekki blandað Vamarliðinu
inn f þetta mál en almenningur væri
augljóslega farinn að velta þessum
hlutum fyrir sér.
„Ég tel þó rétt að við ræðum Vamar-
liðið við Bandaríkjamenn og þá áður
en til staðfestingarkæru kæmi, og ger-
um þeim grein fyrir því að verulegur
órói geti skapast á íslandi," sagði
Steingrímur. „Ég er alls ekki að tala
um uppsögn á vamarsamningnum á
þessu stigi. En menn hljóta að hugsa
sig um tvisvar þegar samstarfe- og
vinaþjóð beitir okkur slíku ofríki sem
við teljum vera,“ sagði Steingrímur
ennfremur.
Steingrímur sagði að vandamálið
væri að þrátt fyrir allar tilraunir til
annars hefði viðskiptaráðuneytinu
alltaf tekist að halda málinu hjá sér
eins og þessi fundur bæri vott um.
Steingrímur sagði að nú væri boltinn
hjá ríkisstjóm felands og einnig myndi
málið bera á góma er hann og Shultz
hittast eftir tíu daga á þingi Samein-
uðu þjóðanna í New York.
Hitii sjávamtvegsráðherra Kanada
Ölafur Amarson, DV, Ottawa:
Steingrímur Hermannsson utan-
ríkferáðherra er staddur í Ottawa
á alþjóðaþingi Samtaka frjáls-
lyndra flokka. Einnig étti Stein-
grímur í gær fund með sjávarút-
vegsráðherra Kanada.
Steingrímur að aá fundur hefði ve-
rið mjög gagnlegur. Kanadamenn
hefðu sömu afetöðu gagnvart skyn-
samlegri nýtingu sjávarspendýra.
Á fundinum ræddu þeir þá hug-
mynd Halldóre Asgrímssonar
sjávarútvegsráðherra að ríki með
svipaða hagsmuni á þessu sviði
myndu stofna með sér samtök og
reyna að stuðla að bættum upplýs-
ingum til fólks í heiminum til
mótvægfe við áróður náttúru-
vemdarmanna.
I dag og á morgun mun Stein-
grímur eiga fundi með utanríkis-
og vamarmálaráðherra Kanada.