Dagblaðið Vísir - DV - 18.09.1987, Blaðsíða 15

FÖSTUDAGUR 18. SEPTEMBER 1987.
15
Sætum lagi
„Það á ekki að þurfa bonusa, alls kyns álag og aðra þætti til að ná
mannsæmandi launum."
Eftir bullandi hagvöxt og mestu
þjóðartekjur í langan tíma er það
engu að síður hörmuleg staðreynd
að launamisrétti í þjóðfélaginu eykst
stöðugt.
H vemig geta sömu aðilar og kaupa
nú fisk á hinum frjálsu mörkuðum
dag eftir dag á langtum hærra verði
en þekkst hefur nú rökstutt það sem
þeir ávallt hafa borið fyrir sig: bull-
andi taprekstur og gífurlega rekstr-
arerfiðleika sem einfaldlega geri
þeim ekki kleift - né að rekstur fyrir-
tækja þeirra þoli að hækka laun
fólks í fiskvinnslu? Hvemig geta
þeir m,eð góðri samvisku sannfært
fiskvinnslufólk um slíkt þegar þeir
nú em tilbúnir að greiða snöggtum
hærra verð fyrir fiskinn en áður
hefúr þekkst? Nú er ekki skortur á
fjármagni þannig að ljóst er að auð-
velt hlýtur að vera að sækja á um
hækkun launa til þess sem mann-
sæmandi getur talist.
Ég leyfi mér að efast um að málið
verði svo auðsótt. Ætli við heyrum
ekki sama gamla vælið, sömu gömlu
tugguna?
Hvemig getum við verið sátt við
sjálf okkur þegar við nánast göngum
á höfðum þeirra sem vinna við undir-
stöðuatvinnuveg þjóðarinnar -
þeirra sem skapa verðmætin sem við
lifum á?
KjaUarinn
Ingi Björn Albertsson
alþingismaður tyrir
Borgaraflokkinn
Við verðum að leiðrétta þetta
mikla ósamræmi sem nú er við skipt-
ingu þjóðartekna.
Það em sjálfsögð mannréttindi að
8 stunda vinnudagur og 40 stunda
vinnuvika dugi til framfærslu vísi-
tölufjölskyldunnar.
Það á ekki að þurfa bónusa, alls
kyns álag og aðra þætti til að ná
mannsæmandi launum. Bónusinn er
líka mjög ósanngjam gagnvart þeim
sem síst skyldi, þ.e. þeim sem lengst
hafa starfað hjá viðkomandi fyrir-
tæki, verið trúir og traustir starfs-
menn. En sökum þess hve mjög þeir
hafa þurft að leggja að sér í hinni
erfiðu vinnú em þeir famir að lýj-
ast, bæði með aldrinum og fyrir aldur
fram, sem þýðir það að þetta fólk á
sífellt erfiðara með að ná bónsnum
þannig að verðlaun vinnuveitandans
fyrir vel unnin störf em lækkandi
laun. - Sanngimi? Ég segi nei, þetta
er til háborinnar skammar.
Sjálfsagðar kröfur
Við verðum að stöðva launamis-
réttið sem eykst ár frá ári. Það er
sjálfsögð krafa að laun einnar fyrir-
vinnu dugi til framfærslu fjölskyldu.
Það er sjálfsögð krafa að fólk fái að
lifa eðlilegu lífi með fjölskyldu og
vinum en þurfi ekki að vinna myrkr-
anna milli til að hafa í sig og á.
Það er sjálfsögð krafa að fjölskyld-
ur séu ekki sundraðar vegna vinnuá-
lags beggja foreldra.
Það á ekki að vera lúxus að geta
tekið sér sumarfrí.
Fólk á að geta valið og hafnað
sjálft hvort það vill vinna meira en
hina hefðbundnu 40 stunda vinnu-
viku eða hvort bæði hjónin vinna
úti. Laun vinnuvikunnar eiga að
duga til framfærslu hinnar alþekktu
vásitölufjölskyldu - í landi sem
hreykir sér af einhverjum hæstu
þjóðartekjum á mann í hinum vest-
ræna heimi.
Það verð, sem verið er að greiða
fyrir fiskinn í dag, og það fjármagn,
sem skyndilega kom í leitimar vegna
fyrirhugaðrar sölu Útvegsbankans,
sýnir okkur að ekki er skortur á fjár-
magni heldur vilja. Sannur vilji er
allt sem þarf til að leysa launamál
fiskvinnslufólks, sem og annarra
láglaunahópa.
Nú er lag, sætum því lagi.
Lngi Björn Albertsson
„Hvernig getum við verið sátt við sjálf
okkur þegar við nánast göngum á höfð-
um þeirra sem vinna við undirstöðuat-
vinnuveg þjóðarinnar, þeirra sem skapa
verðmætin sem við ■lifum á?“
Hvernig getur Sambandið
misnotað Útvegsbankann?
Það hefiu verið nokkurt áhyggju-
efni undanfamar vikur mörgum sem
fylgst hafa með iglulátum Sam-
bandsins í Útvegsbankamálinu
hversu forráðamenn þjóðarinnar
sýna mikið tómlæti þegar þessi auð-
hringsóvættur glennir vígtennur
sínar skælbrosandi framan í almenn-
ing.
Ég kalla þetta iglulæti og ekki að
ófyrirsynju því vitað er að iglur
sjúga blóð úr mönnum, en Samband-
ið ætlar sennilega að beita Útvegs-
bankanum til að tæma lífsblóðið úr
fjöldamörgum fyirirtækjum sem til-
heyra viðskiptamannahópi bankans.
Frammi fyrir þessari skefjalausu
auðhringsáfergju er sofanda- og und-
irlægjuháttur forráðamanna þjóðar-
innar óskiljanlegur og Sambands-
menn skríkja af kæti þegar þeir fá
heimsóknir bóngreiðugra og þý-
lyndra ráðherra ríkisstjómarinnar
sem skríða eins og lamdir rakkar inn
og út af Sambandsskrifstofunum.
„Svona mikið er þá orðið vald
okkar. Við búum til ríkisstjómir og
rjúfúm þær þegar okkur þykir henta.
Ráðherramir dansa eflir slættinum
í okkar slaghörpu. Þjóðarbúið liggur
fyrir fótum okkar eins og óvarinn
ránsfengur og bíður ekki annars en
að við réttum út höndina og hrifsum
til okkar það sem okkur þurfa þyk-
ir. Enginn getur sagt við okkur:
„Nei, hingað og ekki lengra!!!“.“
Allur tekjuskattur lands-
manna til samvinnuhreyfing-
arinnar
Þetta tómlæti forráðamanna þjóð-
arinnar gagnvart yfirgangi sam-
vinnuhreyfingarinanr ætti samt ekki
að koma landsmönnum á óvart þeg-
ar þeir hafa þurft að horfa upp á það
nálega allan framsóknaráratuginn
hvemig tekjuskatti þeirra hefur
næstum öllum verið sturtað niður í
úttroðna vasa samvinnuhreyfingar-
innar í formi niðurgreiðslna, útflutn-
ingsbóta og vaxtalausra lána.
Svikamylla landbúnaðarstefriunn-
ar, sem þó er aðeins einn tindur
ísjakans, hefúr samt ekki vakið for-
ráðamenn landsins af þymirósar-
svefninum. Þvert á móti virðist hún
hafa lamað vamarvilja þeirra gjör-
samlega enda sjá þeir nú engin
Kjallaiiim
Árni Thoroddsen
kennari
hvergi nærri tæmandi, enda er ég
enginn jafnoki Sambandsauðhrii.gs-
ins í því að finna upp fjármálabrell-
ur.
Til að byrja með gæti Sambandið
notað Útvegsbankann til að beina
viðskiptum lánþega bankans til
traustari viðskiptavina, nefiiilega
samvinnuhreyfingarinnar. Til þessa
þarf aðeins vingjamlegan þiýsting,
studdan af þeirri óþægilegu hótun
að skrúfa skyndilega fyrir alla fjár-
magnsfyrirgreiðslu eða að hún sé
skorin við nögl.
Við þurfum því ekki að búast við
fjöldagjald- (3g greiðsluþroti við-
skiptavina Útvegsbankans fyrstu
tvö árin (en kannski vekur það eng-
an af svefninum þótt eitt eða tvö
fyrirtæki séu gleypt með húð og
hári á þessu tímabili).
„Ef Sambandið er orðið hamstola af
frekju nú, hvernig verður það þá þegar
það er búið að gleypa annað hvert fyrir-
tæki í Vestmannaeyjum og allt annað
sem Utvegsbankinn getur fært því á silf-
urfati? “
skatta á almenning þegar þeir
standa nú frammi fyrir margtafinni
greiðslu á samvinnuvíxli framsókn-
aráratugarins.
Það er hins vegar mikill misskiln-
ingur að halda að hægt sé að sefa
fjármagnshungur samvinnuhreyf-
ingarinnar með því að skvetta í hana
auknum tekjuskatti landsmanna.
Svikamylla landbúnaðarstefnunn-
ar og byggðastefnunnar er þannig
hönnuð að aldrei verður dælt í hana
það miklu af skattpeningum lapds-
manna að högg sjái á vatni.
Hvernig Útvegsbankinn
verður misnotaður
Almenningur, sem hefúr litla inn-
sýn í rekstur og fjármál stórfyrir-
tækja, hvað þá banka, á ef til vill
erfitt með að gera'sér grein fyrir
hvemig fjármálaveldi Sambandsins
getur misnotað Útvegsbankann
sjálfu sér til framdráttar. Ég ætla
úrræði önnur en að leggja meiri því að gefa öríá dæmi sem verða þó vegsbankans.
Miklu frekar má búast við að menn
verði varir við skyndilegan og
óvæntan áhuga viðskiptavina Út-
vegsbankans á þvi að færa öll sín
viðskipti til samvinnuhreyfingarinn-
ar (skilja menn nú af hverju Eimskip
vill kaupa?). Þetta mun auðvitað
styrkja og treysta fyrirtæki sam-
vinnuhreyfingarinnar og veikja að
sama skapi samkeppnisaðila hennar.
Þá má allt eins vænta þess að oft-
ar taki að berast til fyrirtækja innan
samvinnuhreyfingarinnar óstaðfest-
ar fregnir (en frá mjög áreiðanlegum
heimildum, nefnilega Útvegsbank-
anum sem hefur aðgang að flestum
upplýsingum viðskiptavina sinna)
um áform eða áföll samkeppnisaðila
og ekki mun þetta veikja samvinnu-
fyrirtækin neitt að ráði. Og það
getur líka verið mikil lyftistöng fyrir
fyrirtæki að vita hversu lágt verð
þau geta boðið fyrir aðföng sín sem
þau kaupa frá viðskiptavinum Út-
Leikur kattarins
En að tveimur árum liðnum má
vera að úlfsgræðgi Sambandsins fari
að renna á þáverandi forystumenn
bankans. Viðskiptavinum má setja
afarkosti og síðan má herða kyrk-
ingaról íjármagnsskortsins æ meir
að þeim viðskiptavinum sem veik-
burða eru. Snöruna um háls sprikl-
andi fómarlambanna má herða úr
öllum áttum.
Sum fómarlömbin miunu eflaust
endast minna en eitt ár. Önnur
traustari og úrræðabetri geta
kannski tórt í fimm til sjö ár. Enda-
lokin verða þó óumflýjanlega þau
sömu. Eflaust má hafa nokkra
skemmtun af því að fylgjast með
þessum leik kattarins að músunum
litlu.
Sá hópur 33 aðila, sem boðið hefur
í Útvegsbankann á móti Samband-
inu, gerir það ekki af einskærri
fégræðgi. Þó eflaust sé einhver
hagnaðarvon í bankanum í höndum
einkaaðila sem reka hann sem arð-
bæran banka en ekki pólitíska
skömmtunarskrifstofu.
Þó hlýtur meginhvati þeirra til
þessara kaupa að vera ótti, ótti við
að hér á íslandi rísi upp fjármála-
veldi sem á sér enga hliðstæðu í
vestrænum lýðraaðisríkjum sé miðað
við höfðatölu, og meira en það, því
að í einræðisríkjum Suður-Ameríku
er enginn aðili með annað eins fjár-
málaveldi og' ég efast um að það
hafi verið að finna meira að segja í
Þýskalandi nasismans.
Nú er það svo að ég tel mig engan
sérstakan vildarvin flestra þeirra 33
aðila sem boðið hafa móti Samband-
inu í bankann og á sumum þeirra
hef ég ímugust. En þó tel ég skárri
kost að þessir að mörgu leyti ósam-
stæðu aðilar kaupi bankann en að
hann sé afhentur fjármálaveldi Sam-
bandsins.
Ef Sambandið er orðið hamstola
af frekju nú, hvemig verður það þá
þegar það er búið að gleypa annað
hvert fyrirtæki í Vestmannaeyjum
og allt annað sem Útvegsbankinn
getur fært því á silfurfati?
Ein strengjabrúða í viðbót?
Þeir sem sitja í ríkisstjóm með
Framsóknarflokknum sitja á miðils-
fúndi með Sambandsforstjórunum
og ríkisstjómin situr og stendur í
takt við vofuóminn frá Sambands-
skrifstofunum sem framsóknarráð-
herramir bergmála af auðmýktri og
undantekningarlausri hlýðni á
hverjum ríkisstjómarfundi.
Mönnum kemur það þó á óvart
að Jón Sigvrðsson viðskiptaráð-
herra virðist einnig vera á góðri leið
með að ganga í hóp strengjabrúð-
anna. I stað þess að senda Sam-
bandsforstjórana heim sneypta og
rassskellta lætur hann eins og frekja
og yfirgangur þeirra sé þeim heilag-
ur og meðfæddur réttur og hann
býður þjóðinni upp á það að sjá við-
skiptaráðherra sinn meðhöndlaðan
eins og reynslulausan smalastrák
sem sendur er eftir rollum.
Eftir þessa málavörslu alla eru
reyndar margir famir að efast um
dómgreind Jóns Baldvins um það
hverjir skuli sitja í ráðherrastólum
fyrir Alþýðuflokkinn eða gat hann
ekki fúndið annan auðmjúkan innan
Alþýðuflokksins til að sitja í emb-
ætti viðskiptaráðherra?
Eyðum auðhringnum
Það á ekki að bjóða Sambandinu
neinar miskabætur fyrir það að Út-
vegsbankanum sé bjargað úr klóm
þess. Og ráðherrar eiga ekki að tala
til þess í neinum auðmjúkum afsök-
unartóni eftir alla þá skattpeninga
sem hrilsaðir hafa verið af skatt-
borgurum í nafrii samvinnuhreyfing-
arinnar.
Þvert á móti á að gera því að
greiða miskabætur til almennings í
þessu landi í formi skatta fyrir alla
þá skattpeninga sem samvinnu-
hreyfingin hefúr hrifsað til sín fiá
skattborgurum út allan framsóknar-
áratuginn.
Ráðherrar og alþingi íslendinga
eiga að sjá til þess að þetta skrímsli
sé ham- og roðflett með sköttum og
auðhringalöggjöf til þess að skatt-
borgarar þessa lands fái svefnfrið
fyrir hunguröskrunum, enda verður
fjármagnshungur samvinnuhreyf-
ingarinnar ekki mettað með öllum
ellefu hundruð ára skattpeningum
þjóðarinnar.
Ámi Thoroddsen