Dagblaðið Vísir - DV - 26.08.1988, Blaðsíða 4

4
FÖSTUDAGUR 26. ÁGÚST 1988.
Fréttir
Niðurfærsla í kjölfar efiiahagsaðgerðanna í maí:
13,5 milljarðar króna
fluttir frá launþegum
- laimaskriðið þurrkað út
Ef ríkisstjórnin grípur nú til 9
prósent lækkunar launa ofan í þá
kjaraskerðingu sem fólst í efna-
hagsaðgerðunum í maí má ætla að
hlutfall launa af vergum þáttatekj-
um hrapi niður í það sem þau voru
áður en launaskriðið hófst seint á
árinu 1986. Til útskýringar má
segja að þáttatekjur séu þaö sem
er til skiptanna af þjóðarkökunni.
Miðað við útreikninga fjármála-
ráðuneytisins á afleiðingum 9 pró-
sent launalækkunar á verðlag má
gera ráð fyrir að kaupmáttur á
næstu tólf mánuöum rýrni um tæp
7 prósent. Sú kjaraskeröing bætist
við þá kjaraskerðingu sem fólst í
efnahagsaögerðum ríkissljómar-
innar í maí. Á tólf mánaða tímabili
má því búast við að þessar tvær
aðgerðir skerði kaupmátt launa um
tæp 9,5 prósent.
Nú eru laun um 73,5 prósent af
vergum þáttatekjum. í ár er gert
ráð fyrir að þáttatekjur verði um
190 milljarðar. Launatekjur eru því
um 140 milljarðar. 9,5 prósent
kjaraskerðing minnkar því hlut-
deild launa um 13,5 milljarða af
þeirri fjárhæð. Sú skerðing kemur
hlutfalh launa niður í um 65,4 pró-
sent af vergum þáttatekjum.
Hlutdeild launa í þáttatekjum í
ár er hærri en hún hefur verið um
langt árabil. Ástæðan er sjálfsagt
sú að með kjaraskerðingunni
miklu árið 1983 hrapaði þetta hlut-
fall úr tæpum 70 prósentum, sem
Á þessu línuriti má sjá þróun
kaupmáttar frá ágúst 1988 til ágúst
1989 miðað við 9 prósent launa-
lækkun og lækkun verölags í kjöl-
far hennar. Gert er ráð fyrir að
laun lækki 1. september og verð-
lag lækki I áföngum. Línuritið er
byggt á útreikningum fjármála-
ráðuneytisins á þróun framfærslu-
vísitölunnar.
í tæp 60 prósent árið 1984. Næstu
tvö ár hélst það í um 65 prósentum
en tók síðan stökk og er nú komið
í 73,5 prósent.
Eins og sjá má af þessari þróun
Á þessu línuriti má sjá áhrif efna-
hagsaðgerða ríkisstjórnarinnar í
maí og 9 prósent lækkun launa nú
á kaupmáttinn frá júní 1988 tii
ágúst 1989. Gert er ráð fyrir lækk-
un verðlags í kjölfar launalækkun-
ar. Miðað er við þróun framfærslu-
vísitölu undanfarna mánuði og spá
fjármálaráðuneytisins um þróun
hennar ef gripið verður til niður-
færslu.
færa efnahagsaðgerðir ríkisstjórn-
arinnar og niðurfærsla nú hlut
launa af þáttatekjum niður í svipað
hlutfall og þau voru í á árunum
1985 og 1986 áður en launaskriðið
Á þessu línuriti má sjá misgengi
launa og lánskjaravísitölu eftir
efnahagsaðgerðir ríkisstjórnar-
innar í maí og þróun launa miðað
við lánskjaravisitölu fram til ágúst-
mánaðar 1989. Gengið er út frá
forsendum fjármálaráðuneytisins
um þróun lánskjaravístitölu ef nið-
urfærsluleiðin verður farin.
fór af stað. Þessar aðgerðir saman
þurrka því nánast út áhrif launa-
skriðsins.
Á línuritum, sem fylgja þessari
frétt, má sjá þróun kaupmáttar
miðað við spá fjármálaráðuneytis-
ins um þróun framfærsluvísitölu
ef gripið verður til 9 prósent lækk-
unar launa. í þeirri spá er gert ráð
fyrir að um 1,5 prósent lækkun
vöruverðs komi fram strax, 1,5 pró-
sent mælist eftir einn mánuð og 0,5
prósent mánuði síðar. Síðan tekur
við um 0,5 prósent hækkun verð-
lags að meðaltali á mánuði sem
jafngildir rúmlega 6 prósent verð-
bólgu á ári.
í júlí á næsta ári má því búast
við að kaupmáttur verði 9,4 prósent
minni en hann er í dag. Sé einnig
litið til efnahagsaðgerða rikis-
stjórnarinnar í maí þá verður
kaupmáttur launa í júlí á næsta ári
tæplega 14 prósent minni en hann
var í júní á þessu ári.
Þriðja súluritið sýnir misgengi
kaupmáttar og lánskjaravísitölu
frá efnhagsaögerðunum í maí og
fram til ágústmánaðar 1989. Miðað
við spá íjármálaráðuneytisins um
þróun lánskjaravísitölu ætti þetta
misgengi að vera oröiö um 17,8 pró-
sent í ágúst á næsta ári.
-gse
Heimsókn forseta íslands:
Með skemmtilegustu embættisverkunum
Haukur L. Hauksson, Hvammstanga
Forseti íslands, frú Vigdís Finn-
bogadóttir, kom að sýslumörkum
Húnavatnssýslu við Hrútafjarðará á
slaginu 11 í gærmorgun. Þar með var
fjögurra daga opinber heimsókn for-
seta í Húnavatnssýslur hafln.
Sýslunefnd Vestur-Húnavatns-
sýslu og hreppsnefnd Staðarhrepps
tóku á móti forseta ásamt fleirum.
var einatt kölluð i lifanda lífi.
Eftir móttökuna var ekið að
Reykjaskóla í Hrútafirði. Skoðaði
forseti byggðasafnið þar í fylgd
skólastjórans, Bjarna Aðalsteinsson-
ar. Var snæddur hádegisveður í
ReyKjaskóla í boði sýslunefndar og
hreppsnefndar Staðarhrepps. Þar
buðu Þórarinn Þorvaldsson, oddviti
Staðarhrepps, og Jón ísberg sýslu-
maöur forseta velkominn.
Gimsteinn á himni
minninganna
Óskaði oddviti hreppsnefndar Vig-
dísi til hamingju með nýhafið kjör-
tímabil og sagöi það mikinn styrk í
sögu ungs lýðveldis hvemig forseta-
embættiö hefði þróast á farsælan
hátt með hinu hæfileikarika fólki
sem hefði verið kjörið til að gegna
því.
Jón ísberg sýslumaður sagðist von-
ast til að heimsókn forseta í Húna-
vatnssýslur ýrði sem skær stjarna á
himni minninga hennar þegar hún
horfði yfir farinn veg seinna meir.
Vigdís þakkaði gestrisni Húnvetn-
inga. Sagði hún að ferðir sem þessar
út á landsbyggðina væru með því
allra skemmtilegasta í embættis-
verkum forseta íslands. Þyrfti emb-
ættismaður, sem sæti á Bessastöð-
um, að vera sem mest með sínu fólki.
Væri til dæmis ógjörningur að fara
til útlanda sem fulltrúi þjóðarinnar
án þess að vita hvað hrærðist í hug-
um fólkins á landinu öllu. Sagði for-
seti að börnin settu mikinn svip á
allar heimsóknir um landið. Þau
fyndu aö eitthvað væri að gerast sem
væri hafið yfir venjulegt dægurþras
og tækju lifandi þatt í heimsóknun-
um.
Að loknum hádegisverði plantaði
forseti þremur birkitrjám með að-
stoö barna. Síðan var opið hús í skól-
anum fyrir íbúa Staðarhrepps.
Leiði Skáld-Rósu heimsótt
Að því loknu var ekið í Miðíjörö
aö bænum Efra-Núpi. Þar skoðaði
forseti leiöi Skáld-Rósu og kirkju
staöarins. Sagði forseti við það tæki-
færi að hún hefði ætíð borið mikla
virðingu fyrir þeirri konu. Síðan var
forinni heitið að minnisvarða um
Ásdísi, móður Grettis Ásmundarson-
ar, sem er við bæinn Bjarg. Heim-
sókn forseta í Miðfjörð lauk að Laug-
arbakka. Þar var opið hús fyrir íbúa
Fremri- og Ytri-Torfustaðahrepps í
félagsheimilinu Ásbyrgi. Mætti fjöldi
manns til aö heilsa upp á forseta og
söng karlakórinn Lóuþrælar nokkur
lög. Áður en haldið var til Hvamms-
tanga skoðaði forseti Staðarkirkju.
Fjöldi barna í móttöku
Náði forseti til Hvammstanga um
hálfátta leytiö. Bauð sýslunefnd og
hreppsnefndir Hvammstangahrepps
og Kirkjuhvammshrepps til kvöld-
verðar á hótelinu og á eftir var opið
hús og kaffiveitingar í boði hrepps-
nefndanna. Bauð íjöldi barna forseta
velkominn við félagsheimilið áður
en gengið var inn til veitinga.
Hvítserkur skoðaður
í morgun hóf frú Vigdís Finnboga-
dóttir daginn með því að planta trjám
við barnaskólann á Hvammstanga.
Þá var ekið út á Vatnsnes þar sem
Hvítserkur var skoðaður. Síðan var
ekið að Vesturhópsskóla þar sem
opið hús var fyrir íbúa Þverár-
hrepps. Um hádegi ekur forseti að
Borgarvirki og að Kolugljúfrum í
Víðidal. Þá verður opið hús í félags-
heimilinu Víðihlíð. Seinni partinn
verður ekið að sýslumörkum við
Gljúfurá þar sem sýslunefnd Aust-
ur-Húnavatnssýslu tekur á móti for-
seta. Þá liggur leiðin á Blönduós þar
sem verður gist og á Skagaströnd þar
sem kvöldverður í bóði hrepps-
nefnda Höfðahrepps og Vindhælis-
og Skagahrepps verður snæddur.
í tilefni af forsetaheimsókninni var opið hús i Reykjaskóla. íbúar Staðar-
hrepps fjölmenntu til að sjá og hitta forsetann og njóta veitinga.
DV-myndir Brynjar Gauti
Forsetinn fór að leiði Skáld-Rósu, þeirrar miklu og ógæfusömu konu. Vidís
sagðist bera virðingu fyrir Skáld-Rósu, eða Vatnsenda-Rósu, eins og hún