Dagblaðið Vísir - DV - 31.07.1989, Side 40

40
MÁNUDAGUR 31. JÚLÍ 1989.
Merming
Framúrstefna frá Frans
Nú þegar myndverk „viöur-
kenndra" listamanna, lífs sem lið-
inna, ganga kaupum og sölum fyrir
himinháar upphæðir, eiga lítil og
félítil listasöfn augljóslega undir
högg að sækja.
Þau hafa hvorki efni á að koma
sér upp heillegu safni af myndhst
frumherjanna, né heldur af úrvals-
verkum samtímalistamanna.
Falla þau þá stundum í þá gryfju
að festa kaup á nöfnum fremur en
verkum, það er, annars flokks
myndum eftir „viðurkennda" lista-
menn sem falar eru við skikkan-
legu verði.
Með þessum hætti hyggjast
minni söfnin ná utan um allan þró-
unarferil nútíma listasögu, en sitja
á endanum uppi með fremur hroð-
virknislegt ágrip af henni.
Það er alls ekki útilokað fyrir lít-
il og félítil listasöfn, en í þeim flokki
eru allar safnastofnanir hér uppi á
íslandi, að verða sér úti um mynd-
verk eftir marga helstu listamenn
vorra tíma, sníði þau sér stakk eft-
ir vexti.
Það gera söfnin með markvissri
sérhæfingu, til að mynda meö því
að safna teikningum, grafíkmynd-
um og fjölvum þessara hstamanna,
sem í flestum tilfellum gefa eins
góða mynd - ef ekki betri - af hugs-
unarhætti þeirra og vinnubrögðum
eins og viðameiri og eftirsóttari
verk þeirra.
Það eru ekki nema tuttugu ár síð-
an ég hefði getað keypt úrvals graf-
íkmynd eftir David Hockney fyrir
þriðjung af mánaðarlaunum mín-
um og fjögurra mánaða verka-
mannalaun mín hefðu nægt til að
festa kaup á litlum skúlptúr eftir
Anthony Caro.
Voru umræddir listamenn þó
famir að fá smjörþefinn af frægð-
inni.
Góð kaup
í þá tíö gátu glöggir menn einnig
gert góð kaup í grafík gamaha
meistara. Sjálfur var ég ekki tiltak-
anlega glöggur en gat þó komist
yfir tréskurðarmyndir eftir einn af
minni spámönnum ukiyo-e tíma-
bhsins í Japan og htlar koparstung-
ur, þrykktar eftir „origínal" plöt-
um Rembrandts.
Nú halda menn ef til vih að ekki
sé lengur hægt að komast yfir
markverða myndhst á góðu verði.
En það er öðru nær.
Fyrir rúmu ári síðan afhenti
þýska hstatímaritið ART þremur
hstáhugamönnum 5000 þýsk mörk
á mann -150.000 ísl. krónur á nú-
virði - og bað þá nota peningana til
að kaupa eins mörg hstaverk frá
eins löngu tímabili og þeir gætu.
Bestu kaupin gerði Carl Vogel,
forstöðumaður Listaháskólans í
Hamborg, sem komst yfir 23 mynd-
verk, aðallega grafík og ljósmynd-
ir.
Þar á meðal voru verk eftir Gott-
fried Brockmann, Alfred Kubin,
Marcel Gromaire (2 stk. ), Lovis
Corinth, Joseph Beuys, George
Brecht, Ben Vautier, Christo, Fisc-
hh & Weiss, Sol le Witt og Michel
Seuphor. Allt fyrir 150.000 íslen-
skar krónur.
Vilji lítil listasöfn endilega eign-
ast stærri hstaverk eftir útlenda
hstamenn, geta þau einnig reynt
að veðja á ungt fólk á uppleið, list-
stefnur sem ekki eru lengur í tísku
meðal fjárfestingaraöalsins, eöa
hstamenn sem ekki hafa verið í
sviðsljósinu um nokkurt skeið.
Sérhæfð söfnun af þessu tæi út-
heimtir hins vegar mikla þekkingu,
útsjónarsemi og ferðavilja.
Sjálfdæmi safnstjóra
Tilefni þessa langa formála er
einmitt sýning Kjarvalsstaða á nú-
tímaverkum sem htið sveitasafn í
Frans, Épinal safniö, hefur komið
sér upp á undanfornum sjö árum.
Eftir að þetta safn fór að fá reglu-
lega styrki til hstaverkakaupa frá
Tony Cragg: S, 1984
Wolf Vostell: Grosse Sitzung mit Richard Long: Sumarhringur, 1987
da, 1961 DV-myndir JAK
Myndlist
Aðalsteinn Ingólfsson
franska ríkinu varð þaö að móta
sér stefnu í þeim málum.
Þar í sveit fóru menn þá óvenju-
legu leið að veita safnstjóranum,
Bemard Huin, sjálfdæmi th kaupa
á listaverkum.
Hann hófst handa við að kaupa
þá myndhst sem höfðaði mest til
hans, mestmegnis verk í anda ít-
ölsku vanefnastefnunnar (Arte Po-
vera), alþjóðlegrar naumhyggju
(mínimahsma), svo og ýmiss konar
utan flokka afbrigði þeirra.
Til skamms tíma hefur myndhst
í þessum dúr verið á viðráðanlegu
verði á alþjóðlegum mörkuðum.
Þess vegna hefur Huin tekist að
næla sér í nokkur ágæt verk eftir
Long, Cragg, Merz, Flavin, Kosuth,
Steha og fleiri, sem flest njóta sín
prýðis vel í vestursal Kjarvals-
staða.
Sérstaklega er gaman að fá staö-
fest í eitt skipti fyrir öll hve sterk
áhrif ítalska vanefnastefnan hafði
á nokkra íslenska Súmara hér á
árum áður, sjá notkun þeirra á
'heysátum, flúrljósum og tuskum.
Ljósár milli listamanna
Ég get ekki neitað því að það er
stundum dáldið erfitt að botna í
þankagangi Huins, eins og hann
birtist í hstaverkakaupum hans.
Líth „Arp-leg“ lágmynd eftir Ric-
hard Tuttle virðist til dæmis keypt
út á nafn höfundar, svo mjög er
hún á skjön bæði við önnur verk
hans og afganginn af sýningunni.
Merkingarlega séð eru einnig
ljósár á milli strendings eftir Judd
og veggjarrifrildis Wolfs Vostell.
Það þarf líka góðan vhja til að
kaupa myndröð eftir Warhol ein-
göngu út á innbyggða naumhyggju
hennar en horfa framhjá yfir-
þyrmandi skírskotun hennar í
neyslumenninguna.
Líka er sérkennilegt, kannski
djarft, af Huin að kaupa erótíska
ljósmynd Helmuts Newton af nak-
inni kjamakonu sem „skúlptúr".
Sú ráðstöfun vekur hins vegar upp
fleiri spumingar en hún svarar.
Kannski er best að gera sér ekki
rehu út af meintu samhengi eða
samhengisleysi á þessari sýningu,
heldur ganga fordómalaust til móts
við hvert einstakt verk. Eða eins
og Huin segir í sýningarskrá :
„Eina samhengið er listin“.
Og þá er maður auðvitað misjafn-
lega sáttur við það sem þessi verk
segja manni - eða segja ekki.
Virk og óvirk verk
Mörg þeirra em mjög lifandi og
virk, th að mynda verk Jennýjar
Holzer, Stella, Craggs, Longs og
Flavins, önnur em meira en lítið
prívat en þó nærvemgóð, sjá verk
Merz, Zorio og Buthe, enn önnur,
til dæmis verk Andres og Judds,
virka ekki vegna staösetningar
sinnar.
Verk Andres fer halhoka fyrir
timburgólfinu að Kjarvalsstöðum,
en strendingur Judds veröur enn
eitt fómarlamb loftsins fræga.
Svo eru þama verk eftir hsta-
menn sem ég hef aldrei skhið, en
það er mitt vandamál. Hér á ég
meðal annars við verk þeirra Gil-
berts & George.
Meðal annarra orða, hvað varð
um verk Roberts Morris, sem sagt
er aö sé á sýningunni?
Vissulega er fengur að þessari
sýningu fyrir alla þá sem fengið
hafa nasasjón af því sem gerst hef-
ur í nútímahstum undanfarna tvo
áratugi.
En þorri sýningargesta þarf
sennilega á ritaðri eða munnlegri
leiðsögn að halda um þau „hættu-
svæði“ sem hér em opnuð th skoð-
unar, svo vitnað sé í orð Bemards
Huin.
-ai.