Dagblaðið Vísir - DV - 14.06.1990, Blaðsíða 1

Klemenz Jónsson hefur búið þættina um Sunnefumálið til flutnings.
Rás 1 á sunnudögum:
Sunnefumálin
og Hans Wium
Óhætt mun að fullyrða að fá
sakamál hafl vakið meiri eftirtekt
og umtal hér á landi en Sunnefu-
málin svonefndu, bæði á þeim tíma
sem þau stóðu yflr og allt fram á
okkar daga. Þó eru liðin 250 ár frá
því þessir atburðir gerðust.
Upphaf þessara mála var með
þeim hætti að sumarið 1739 ól ungl-
ingsstúlkan Sunnefa Jónsdóttir, þá
16 ára, barn í Borgarflrði eystra og
lýsti bróður sinn, Jón að nafni, þá
14 ára, fóður að baminu. Hér var
því um að ræða glæp sem hlaut að
varða líf þeirra beggja samkvæmt
„stóradómi“. Jens Wium, sýslu-
maður á Skriðuklaustri, dæmdi
þau bæði til dauða svo sem lög
þeirra tíma gerðu undantekningar-
laust ráð fyrir.
Áður en dauðadómurinn var
framkvæmdur andaðist Jens
Wium en sonur hans, Hans Wium,
tók við sýslunni og kom það í hans
hlut að fylgja þessum málum eftir.
Meðan Sunnefa var í haldi á Egils-
stöðum eignaðist hún annað bam
og kenndi það í fyrstu Jóni bróður
sínum en breytti síðar framburði
sínum og lýsti Hans Wium fiöður
barnsins. Við þann framburð stóð
hún í þau 18 ár sem hún átti þá
eftir ólifuð.
Sunnefumálin stóðu yfir í nær 20
ár og reyndust Hans Wium sýslu-
manni mjög þung í skauti. Wium
var í nokkur ár sviptur embætti
sínu en var að lokum sýknaður
fyrir yfirrétti.
Margir munu kunna vísuna sem
ort var um Hans Wium af þessu
tilefni.
Týnd er æra töpuð sál
tunghð veður í skýjum.
Sunnefu nú sýpur skál,
sýslumaður Wium.
Þættir þessir em ahs þrír og
verða fluttir á sunnudögum kl.
14.00. Hver þáttur er röskar 50 mín-
útur að lengd. Gömul kvæðalög
tengja saman atriði. Kvæðamenn
úr Kvæðamannafélaginu Iðunni
kveða.
Klemenz Jónsson hefur búið
þættina tíl flutnings fyrir útvarp
og er hann jafnframt leikstjóri.
Klemenz hefUr oft áður gert þætti
með líku sniði, þ.e. um þekkt ís-
lensk sakamál, fyrir útvarpið. Þar
má t.d. nefna þættina um Kambsr-
ánið, Sólborgarmálin og Oddrúnar-
mál.
Flytjendur í Sunnefumálum era:
Hjötur Pálsson, Róbert Amfinns-
son, Rúrik Haraldsson, Sigurður
Skúlason og Anna Kristín Am-
grímsdóttir sem fer með hlutverk
Sunnefu. Tæknimaður er Hreinn
Valdimarsson og sér hann einnig
um val tónlistar.
Sjónvarp á þjóðhátíðardaginn:
Hundrað ár aftur í tímann
1890 er dagskrá í samantekt og
umsjón Arthúrs Björgvins Bohason-
ar þar sem rifjað er upp sitthvað úr
annálum ársins 1890.
Meðal þess sem Arthúr Björgvin
bætti á afrekaskrá sína áður en hann
kvaddi fólk og land var 1890. Stökk-
breytingar hafa orðið í íslensku þjóð-
félagi frá því 1890 rann í aldanna
skaut eins og berlega mun koma
fram í þætti Arthúrs.
í því skyni að endurvekja anda
þessara tíma bregður Arthúr upp
miklum fjölda gamaha ljósmynda og
fléttar auk þess inn í annál sinn
leiknum atriðum. Má þar nefna
valda kafla úr leikriti Matthíasar
Jochumssonar, Helga magra, en verk
þetta tengist einum helsta menning-
arviðburði ársins 1890, nefnhega
minningarhátíð í tilefni þúsund ára
byggðar í Eyjafirði. Leikritið var
frumsýnt á hátíðinni og fór Páll Ár-
dal með aðalhlutverkið.
Af öðrum merkisviðburðum má
nefna lagningu „málmþráðar“ mhh
Reykjavíkur og Hafnarfjarðar. Fáum
við að heyra stutt sýnishorn af
hljómgæðum þessa apparats í þætt-
inum. Þá bregður Arthúr sér austur
yfir Hellisheiði í vettvangsathugun
aö Simbakoti við Eyrarbakka. Kot
þetta var þungamiðjan í lyktum eins
sérkennhegasta sakamáls 19. aldar,
Kambránsmálinu, en síðustu kurl
þess máls komu einmitt th grafar í
marsmánuði 1890. Að síðustu fær
Arthúr í heimsókn Guðrúnu Stefáns-
dóttur frá Kotleysu við Eyrarbakka
en hún verður hundrað ára í ár.
Sjónvarp á þjóðhátíðardaginn:
Reykj aví kurblóm

Ása Hlín Svavarsdóttir og Eggert Þorleifsson í einu atriðinu i Reykjavikur-
blóm.
Reykjavíkurblóm er þáttur sem
byggir á lögum Gylfa Þ. Gíslasonar,
fyrrverandi ráðherra. Þau eru flest
samin við ljóð Tómasar Guðmunds-
sonar en einnig Þorsteins Gylfason-
ar.
Edda Þórarinsdóttir hefur fært
þennan efnivið í búning Reykjavík-
ursögu frá árunum í kringum 1920.
Þar segir frá ástum og örlögum
tveggja kærustupara og það eru lög
og ljóð eins og Ég leitaði blárra
blóma, Hanna htla og Þjóðvísa og
mörg fleiri sem tvinna þessa örlaga-
vefi kærustuparanna.
Leikarar og söngvarar eru Amar
Jónsson, Ása Hlín Svavarsdóttir,
Edda Þórarinsdóttir, Eggert Þorleifs-
son og Oddný Amarsdóttir. Hljóm-
hstarmenn em Edward Frederiksen,
Sigurður I. Snorrason og Símon
Kvaran. Upptöku stjórnaði Gísli
Snær Erhngsson.
Rió-tríó ásamt „fjallkonunni" sem er þeim til halds og trausts.
Stöð 2 á þjóðhátíðardag:
Öxar við ána
Öxar við ána er blandaður
skemmtiþáttur sem veröur að kvöldi
17. júní. Það er Helgi Pétursson sem
hefur umsjón með þættinum. Þar
mun hann ásamt félögum sínum í
Ríó'tríói, Ágústi Atlasyni og Ólafi
Þórðarsyni, taka á móti gestum í við-
töl og fleira. Verður aht á léttu nót-
unum, viðtöl sem og söngur. Inn í
þáttinn veröur svo fléttað svip-
myndum frá 17. júní hátíðahöldum á
árum áður.
Meðal gesta Helga má nefna Klemenz
Jónsson sem hefur verið í þjóðhátíð-
amefnd í 33 ár, Helgu Bachmann sem
er ein margra leikkvenna sem hafa
túlkað fjallkonuna 17. júní og stúd-
entana Guðna Guðmundsson, sem
varð stúdent 17. júní 1944, og Jón
Gissurarson sem varð stúdent 1929.
Þá ræða þeir Helgi og Jónas Krist-
jánsson prófessor um orðuveitingar
sem er einn af mörgum föstmn hðum
í hátíðahöldunum 17. júní.
Helgi sagði í stuttu spjalli að niður-
staðan af viðtölum í sambandi við
hátíðahöldin sautjánda júní væri sú
að aht væri rígneglt í fastar skorður
og stæði formið á hátíðahöldunum á
jafntraustum grunni og Esjan.
-HK