Dagblaðið Vísir - DV - 18.09.1990, Síða 15

ÞRIÐJUDAGUR 18. SEPTEMBER 1990.
15
„Sá ósiður hefur komist í tísku að lög-
gilda starfsgreinar og setja upp sjálf-
virkt goggunarkerfi innan þeirra.“
er í störf eöa kosið í trúnaöarstöö-
ur. Það hefur ekki þótt við hæfi að
taka það með að innviðir fólks eru
virkilega mismunandi og einnig
mismunandi traustir.
Það er jafnvel ólöglegt að meta
fólk eftir karakter þess þegar ráðið
er í stöður, t.d. kennara- eða skóla-
stjórastöður, þar sem karakter
manna skiptir þó virkilega miklu
máli. Sá ósiður hefur komist í tísku
að löggilda starfsgreinar og setja
upp sjálfvirkt goggunarkerfi innan
þeirra. Þetta gerir það að verkum
að manneskjur, sem snemma hafa
komið sér fyrir í einhverjum bank-
anum eða skólanum, eða þá utan-
ríkisþjónustunni, og tollað þar,
verða að lokum yfirmenn gjörsam-
lega án tillits til hæfileika.
Hvers konar maður er
orðinn viðskiptaráðherra?
Hvers konar karakter er það sem
búið er að setja yfir deild fjörutíu
við Víðistaðaspítala? Er þetta góð
og gegn manneskja sem drepur
ekki einu sinni flugur, alin upp í
sunnudagaskólum? Eða er þetta
kona sem myndi selja nýrun úr
sjúklingum sínum, ef hún væri viss
um, að það kæmist ekki upp?
Við vitum að hún hefur prófin í
lagi og hnökralausan starfsferil.
Það er auðvelt að sjá en hvers kon-
ar manneskja er hún? Hvers konar
karakter erum við að kjósa sem
formann starfsmannafélagsins?
Hvers konar maður er orðinn við-
skiptaráðherra?
Vont kerfi
Það hefur ekki verið í tísku að
spyija um manngerðir þegar ráðið
KjaHariim
Sr. Baldur Kristjánsson
„Það eru manneskjur á ferli sem hafa það eitt markmið í lifinu að raka að sér völdum og fé.“ - í leik og starfi.
Þetta er vont kerfi, kerfi sem lok-
ar úti ágæta einstaklinga, þá sem
fara víða og viða að sér margvís-
legri og fiölbreyttri þekkingu og
reynslu og það sem verra er; kerfið
hvetur ekki til slíkrar hegðunar
sem er vont fyrir þjóðfélag sem er
tiltölulega staðnað.
Stimpillinn einn
segir lítið
En höldum okkur við karakter
einstaklinga, eða hvaða mann þeir
hafa aö geyma. Það getur til dæmis
skipt máli hvort að manneskja trú-
ir því aö sakir þessa heims1 verði
gerðar upp í öðrum heimi, eða
hvort hún trúir því að allt sem hér
gerist sé endanlegt.
Það getur skipt máh hvort að
manneskja trúi því að alvitur og
alsjáandi Guð fylgi henni hvert fót-
mál, eða hvort hún trúi því að hún
sé ein að gaufa þegar aðrir menn
sjá ekki tdl. - Fyrrgreinda mann-
eskjan er óneitanlega nokkuð ólík-
legri til að aðhafast eitthvað ljótt í
laumi en sú síðarnefnda.
Málið er hins vegar flókið; sú síð-
arnefnda gæti vissulega haft miklu
göfugri ástæður fyrir hegðun sem
þyldi dagljós jafn vel og hegðun
þeirrar fyrmefndu. - Þess utan em
margir úlfar í fiárhúsum kristn-
innar þannig að sá stimpill einn
út af fyrir sig segir lítið.
Það eru manneskjur á ferh sem
hafa það eitt markmið í lífinu að
raka að sér völdum og fé. Þessar
manneskjur hta á veröldina sem
endanlegan heim. Þær spyrja ekki
hvað sé sanngjamt og réttlátt held-
ur; hvað kemst ég upp með? Þær
gefa ekki upp réttar ástæður fyrir
gjörðum sínum, heldur þær ástæð-
ur sem hta best út. Það er gagnvart
slíkum karakterum sem við þurf-
um fyrst og fremst að vera á varð-
bergi. Hvort heldur er í opinberu
lífi eða í einkalífi.
Sr. Baldur Kristjánsson
Er starfsemi Ríkisendurskoðunar skihrirk?
Samkvæmt frétt í Morgunblað-
inu 20. ágúst sl. hefur Ríkisendur-
skoðun nú nýlega veitt okkar vísu
landsfeðrum viðurkenningu fyrir
að hafa aðeins fiölgað opinberum
starfsmönnum um 401 stöðugildi
frá fyrri hluta ársins 1989 th jafn-
legndar yfirstandandi árs. Nú er
það að vísu tekið fram að tekið sé
tillit til samdráttar í yfirvinnu þeg-
ar stöðugildi eru reiknuð. Þetta
heitir á máh þeirra hjá stofnuninni
reiknuð störf hjá A-hluta ríkis-
sjóðs.
Yfirvinnugreiðslur
oftast skálkaskjól
Þetta hefur þannig séö ekkert
með fækkun starfsmanna að gera
heldur er verið að skera niður
KjaUarinn
Benedikt Gunnarsson
framkvæmdastjóri
„Það er því greinilega misreiknað að
Qölgun a stöðum opinberra starfs-
manna sé ekki nema 401. - Til viðbótar
eru þær stöður sem endurskoðunin
dregur frá vegna minni auka-
greiðslna.“
greiðslur fyrir tíma sem ekki er
unninn og engin þörf fyrir. Þessi
staðreynd kom berlega í ljós í
samningum fiármálaráðherra við
flugumferðarstjóra í sumar þegar
hætt var að greiða tvo tíma daglega
fyrir ekki neitt. Nú segir hvergi í
fréttinni að niðurskurður á yfir-
vinnu hafi leitt th fækkunar á
starfsmönnum. Það er raunar út í
hött að reikna yfirvinnu th stöðu-
ghda þegar starfsmenn í opinberri
umsýslu eru of margir sem nemur
15-25%. Það er sama hve mikið er
hætt að greiða af óþarfri yfirvinnu,
það breytir ekkert þeirri stað-
reynd.
Markmið endurskoðunar
Það er því greinilega misreiknað
að fiölgun á stöðum opinberra
starfsmanna sé ekki nema 401. -
Th viðbótar eru þær stöður sem
endurskoðunin dregur frá vegna
minni aukagreiðslna.
Nú er það aðall góðrar endur-
skoðunar að skýra á sem skiljan-
legastan hátt niðurstöður endur-
skoðunar fyrir viðskiptavinum sín-
um, en viðskiptavinur Ríkisendur-
skoðunar er þjóðin, ég og þú, og
fyrir okkur á að skýra hvernig þeir
sem með fiármáhn fara standa í
stykkinu.
Af þessu 401 stöðugildi sem Ríkis-
Höfundur segir það hafa komið berlega i Ijós í samningum fjármálaráðherra við flugumferðarstjóra i sumar
að verið sé að skera niður greiðslur fyrir tíma sem ekki er unninn og engin þörf fyrir.
endurskoðun telur fiölgunina vera
segir hún að 250 stöðughdi stafi af
breyttri verkaskiptingu á mhli rík-
is og sveitarfélaga, en ekki kemur
samt fram að það hafi verið sann-
prófað að tilsvarandi fækkun hafi
orðið hjá sveitarfélögunum. Hafi
sú fækkun ekki átt sér stað þá er
könnunin ófullkomin og niðurstöð-
ur vanrökstuddar staðhæfingar.
Fjölgun, sem orsakast af fram-
greindum breytingum í verka-
skiptingu er alls ekki meiri en það
sem fækkar hjá sveitarfélögunum
og helst minni, allt annað er um-
framfiölgim ef breytingin hefur átt
að vera th annars en að breyta
breytinganna vegna.
Það er tilgangslíth endurskoðun
að fylgjast með því og sjá um að
rangar tölur séu rétt færðar í bók-
haldinu.
Að óreyndu er ekki hægt að ætla
að Ríkisendurskoðun hafi ekki séð
ástæðu til að kanna þessi mál og
heföi verið th bóta að upplýsingar
um það hefðu fylgt fréttinni. Lög-
um samkvæmt hefur Ríkisendur-
skoðun heimhd th þess að gera
slíka athugun og þar sem þau
ákveði eru sett sem breyting á lög-
in um Ríkisendurskoðun hlýtur
beinhnis aö vera ætlast th þess að
það sé gert af minnsta thefni. En
þessi breyting á lögunum ákveður
að Ríkisendurskoöun geti rannsak-
að reikningsskh sem varðar sam-
eiginlega starfsemi ríkisins og
sveitarfélaga.
Hver er skilvirknin
En samt leiðist hugurinn að því
hvort vinnubrögð Ríkisendurskoð-
unar séu eins fagleg og skhvirk og
ástæða væri til og þörf á.
Það var t.d. nú snemmsumars að
margar og miklar fréttir bárust af
latlegum vinubrögðum eins bæjar-
fógeta á Vestfiörðum við innheimtu
gjalda fyrir ríkissjóð og það svo að
uppsafnaðar skuldir urðu áragaml-
ar hjá miklum fiölda skuldara.
Þegar svona ástand varir í ára-
raðir þá hlýtur það að hafa komið
í ljós við endurskoðun og þá er það
skylda Ríkisendurskoðunar að
vekja athygh viðkomandi ráðu-
neytis á þessari vanrækslu. Nú eru
að vísu á sveimi rökstuddar grun-
semdir um að störf Ríkisendur-
skoðunar séu stundum æði langt á
eftir því að útgjöld eiga sér stað.
Þá er aðeins verið að staðfesta
verknað og oft thgangslaust mat
lagt á hann.
Eg álít að það væri th hagsbóta
fyrir alla ef Ríkisendurskoðun
skriöi úr skel sinni og gerði okkur,
þjóðinni, grein fyrir því hvað hún
hefðist að.
Benedikt Gunnarsson