Dagblaðið Vísir - DV - 13.07.1991, Blaðsíða 9

LAUGARDAGUK 18: aÚLÍ I991i
9
Hefðbundin hunda-
þj álfun einskis virði
- gullfiskar dýra gáfaðastir
Doktor Robert Mugtord með íslensku verðlaunatikinni Hólmfriði frá
Kolsholti sem er hreinræktaður íslenskur hundur. DV-mynd GVA
Hér á landi er nú staddur doktor
Robert Mugford, sem er breskur
dýrasálfræðingur, sem getið hefur
sér gott orð fyrir nýstárlegar að-
ferðir viö þjálfun dýra og með-
höndlun ýmissa vandamála. Mug-
ford sérhæfir sig í atferiisvanda-
málum hunda, sérstaklega árásar-
girni og rekur eina stærstu með-
ferðarstofnun fyrir gæludýr í Bret-
landi. Þjónusta hans er meðal ann-
ars notuð af hennar hátign Elísa-
betu Bretadrottningu sem er
áhugasamur hundaræktandi. En
hvemig eru aðferðir Mugford frá-
brugðnar hefðbundnum aðferð-
um?
Þjálfum hunda
eins og börn
„Viö kjósum að þjálfa hunda t.d.
á þann hátt að fylgjast með hátt-
erni þeirra og festa með jákvæðri
hvatningu þá hegðun sem viö vilj-
um varðveita með því að tengja þaö
skipunum. Við byrjum að þjálfa
hvolpa mjög unga sem gengur
þvert á hefðbundnar aðferðir. Það
þarf ekki að neyða hunda eða önn-
ur gæludýr til neins. Hefðbundin
þjálfun miðar við aga og kúgun og
að gera manninn að húsbónda og
drottnara. Þetta teljum við rangt.
Við teljum að sársaukatengd þjálf-
un sé einskis virði. Frekar viljum
við draga fram jákvæða eiginleika
hundsins.
Þessi aðferð er mikið notuð við
börn nú til dags og miðar að því
að leyfa einstaklingnum að
blómstra fremur en að steypa alla
í sama mót og við beitum hunda
og gæludýr sömu meðulum," segir
Robert i samtali við DV.
Nútíma aðferðir
við hundaþjálfun
einskis virði
Hann bendir á að mikið af vitn-
eskju vísindamanna um þaö hvern-
ig dýr læra sé vísindaleg rannsókn-
arvinna sem hann sé aðeins að
færa sér í nyt. Hann segir að nú-
tíma aöferðir við hundaþjálfun,
sem byggir á þýskum arfi, sé stöðn-
uð og úrelt. Þær aðferðir sem
byggjast á því aö leggja inn hegðun
til þess að foröast sársauka séu
úreltar.
Samband gæludýrs
og eiganda eins og
gotthjónaband
„Annars hef ég ekki minni áhuga
á köttum, hestum eða kindum og
öðrum gæludýrum en hundum.
Hundar eru afar algengir og vanda-
mál þeim tengd eru að sama skapi
útbreidd. Þá hef ég ekki síður
áhuga á fólki en dýrum. Gott sam-
band gæludýrs og eigandá er eins
og gott hjónaband. Til þess að laga
vandamál í slíku sambandi þarf
ekki síður að kanna eigandann.
Þannig er ein algengasta ástæðan
fyrir árásargirni hunda of náið
samband hundsins við eigandann,"
segir hann.
Þjálfun án sársauka
Mugford sýnir okkur sérstakan
múl sem hann hefur hannað til
hundaþjálfunar og meiöir hundinn
aldrei en gefur eigandanum meira
vald yfir dýrinu samt sem áður.
Meðal annarra brellna sem Mug-
ford lumar á eru lyktarhylki sem
hengd eru um háls hunda og gefa
frá sér óþægilega lykt ef hundurinn
geltir. Það telur hann mannúðlegri
aðferð til þess að venja hunda af
ótímabæru gelti en raflost eða bein-
línis barsmíðar og skammir eins
og fram til þessa hafa verið notað-
ar.
„Röng þjálfun getur valdið tauga-
áfalli bæði hjá hundum og köttum.
Þeir verða ofvirkir og upp koma
ýmis hegöunarvandamál."
Algengustu vandamálin sem
gæludýraeigendur leita til Mug-
fords með eru árásargirni í hund:
um. Er hægt að venja hund af því
aö bíta eða verður að láta svæfa
hann?
Ekki gera
eigendurna að
píslarvottum
„Samkvæmt okkar rannsóknum
er hægt í 8 af hverjum 10 tilfellum
að venja þá af því. Sum tilfelli eru
þó ólæknandi. Gott dæmi eru bola-
bítar sem mikiö hefur veriö rætt
um að banna í Englandi eftir að
þeir hafa bitið fólk hrottalega. Mér
finnst það skýrt dæmi um misnotk-
un mannsins á náttúrunni þar sem
árásargirni og grimmd hafa verið
ræktuð upp í hundum til þess að
þjóna manninum. Slíka hunda á
hins vegar ekki endilega að aflífa
en skylda eigendurna til þess að
hafa þá ávallt mýlda á almanna-
færi, banna innflutning og koma í
veg fyrir framhaldsræktun með
geldingu. Annars verða eigendum-
ir að píslarvottum í augum al-
mennings.
Gagnslausir nema
sem gæludýr
Það má ekki gleyma því að hund-
ar eru gagnslausir nema sem gælu-
dýr og ef fólk fær ekki ánægju út
úr sambandi sínu við hundinn þá
á það að losa sig við hann. Rann-
sóknir sýna að fólk, sem hefur gott
og ástríkt samband við gæludýr,
eða dýr sem það umgengst, hefur
venjulega gott samband við fólk.
Auk þess getum viö gegnum gælu-
dýrin okkar lært að meta villt dýr
og náttúruna í heild.“
Mugford segir aðferðir þær sem
hann beitir við lausn vanda gælu-
dýraeigenda í mörgum atriðum lík-
ar þeim sem sálfræðingar beita við
fólk. Þannig er tekin ítarleg sjúk-
dómssaga, læknirinn er aldrei
gagnrýninn eða skipandi og niður-
stöðurnar settar fram í ítarlegri
skýrslu. Mugford bendir á sam-
band tveggja, þ.e. manns og dýrs,
og segir að lausnin liggi oftast i eig-
andanum og umgengni hans við
dýrið.
Hafa mikla
athyglisgáfu
- En þarf ekki einhver lágmarks-
greind að vera fyrir hendi til þess
að hægt sé að tala um sálfræðUega
meðferð á dýrum. Hafa dýr ein-
hveija greind í sama skilningi og
menn?
„Eflaust hafa þau það. Rannsókn-
ir sýna að dýr læra ýmislegt mjög
auðveldlega. Gæludýr eru mjög
næm á hegðun eigendanna og
verða vör við minnstu breytingar
með þeim skynfærum sem eru
þroskaðri en okkar. Þó held ég að
dýr séu ekki gædd neinu sjötta
skilningarviti.“
Svín mjög vanmetin
- Nú þekki ég bónda sem heldur
því fram að svín séu allra húsdýra
greindust og beri trýni og bóga yfir
t.d. hunda í þessum efnum. Hann
segir ennfremur að hestar séu álika
heimskir og hænsni. Er hægt að
segja að ein tegund sé annarri
greindari?
„Svín eru mjög vanmetin. Þau
eru afar greind og þeirra stærstu
mistök voru að láta manninn gera
sig að húsdýri. Annars er mjög erf-
itt að bera saman greind einstakra
tegunda því manninum hættir til
þess að leggja sinn eigin, þ.e. mann-
legan mælikvarða á það.
Hestar álíka greindir
og hænsni
Almennt held ég að megi segja
að hjarðdýr, eins og t.d. hestar, kýr
og þess vegna hænsni, séu á mann-
legan mælikvarða heimskari en t.d.
hundar, kettir og ýmsar fuglateg-
undir. Dýr, sem eru ekki hjarödýr,
eiga yfirleitt auðveldara með að
læra og þannig er t.d. miklu auð-
veldara að temja hund en hest.
Hitt er svo annað mál að um þetta
er ekki mikið vitað og t.d. sýna
ýmsar rannsóknir að gullfiskar eru
afar gáfaðir og eigi euðvelt með að
læra. Fæstir setja fiska í samband
við greind í mannlegum skilningi
en á vissan hátt má segja aö þeir
séu e.t.v. allra dýra greindust," seg-
ir Mugford.
Kattaeigendur
gáfaðri og listfengari
Mugford heldur áfram að segja
frá ýmsum rannsóknum, sem gerð-
ar hafa verið, meðal annars á því
hvers konar fólk kýs hvernig gælu-
dýr. Þannig leiddi rannsóknin í ljós
að hundaeigendur eru glaðlynt,
sjálfstætt en einþykkt fólk með
mikla félagsþörf. Kattaeigendur
virtust almennt vera greindari en
í meðallagi, hstfengari, hlédrægari
og mun fleiri samkynhneigðir voru
í þeirra hópi.
Gefum féð til
góðgerðastarfsemi
Mugford mun halda fyrirlestra
og vera með ráðgjöf fyrir íslenska
gæludýraeigendur í næstu viku á
vegum verslunarinnar Goggar og
Trýni í Hafnarfirði. Hann segist
hlakka til þess að kynnast íslandi
og íslenskum dýraeigendum og
velta fyrir sér þeim áhrifum sem
áratuga hundabann hefur haft á
viðhorf íslendinga til gæludýra og
þjóðfélagið í heild.
Venjuleg vandamálameðferð hjá
meðferðarstöð Mugfords í Bret-
landi kostar á bilinu frá 50-100
pund. Það jafngildir5-10 þúsund
íslenskum krónum. Veröur með-
ferð jafndýr fyrir íslenska gælu-
dýraeigendur?
„Það hefur ekki enn verið ákveð-
ið. Ég er ekki endilega í þessu pen-
inganna vegna. það er ágóði fyrir
mig að kynnast landinu. Fólk hefur
hins vegar tilhneigingu til þess að
vantreysta ókeypis ráöleggingum
svo ég býst við að við ákveðum eitt-
hvert hæfilegt viðráðanlegt gjald
og gefum svo peningana til góð-
gerðastarfsemi."
-Pó