Dagblaðið Vísir - DV - 13.07.1991, Blaðsíða 30

'42
LAUGARDAGUR 13, JÚLÍ'W91.
Flóttamenn eru
forréttindahópur
Hólmfriöur Gísladóttir, starfsmaður Rauða krossins
„Flóttamenn eru í raun forrétt-
indahópur. Okkur hefur verið falið
fyrir hönd ríkisins að koma þessu
fólki inn í samfélagið og við styðjum
það dyggilega fyrsta árið og höldun
raunar lauslega í höndina á því eftir
það ef þörf krefur. Aðrir innflytjend-
ur verða að standa á eigin fótum og
þaö er umhugsunarefni hve mikil
ábyrgö þeirra sé sem standa að slík-
um innílutningi.
Áhersla á
tungumálið
Það veröur að leggja áherslu á að
kenna þessu fólki málið. Annars er
hætta á einangrun innan samfélags-
ins. Þá myndast hópur manna innan
samfélagsins sem ekki getur haft
samband við innfædda nema á
hækjumáli. Viö bjóðum þessari
hættu heim með því að hafa ekki
kost á íslenskukennslu fyrir alla út-
lendinga sem hér hyggjast setíast
að,“ sagði Hólmfríður Gísladóttir,
starfsmaður Rauða krossins á ís-
landi, í samtali viö DV.
Ameríka heillar
Nýlega kom til landsins hópur 26
víetnamskra flóttamanna. Þetta er
þriðji hópurinn sem kemur hingað
tii lands frá hinu stríðshrjáða Víet-
nam. Árið 1979 komu 34 og árið 1990
komu 30 manns. Hvemig hefur okk-
ur haldist á þessum flóttamönnum?
„Af þeim sem upphaflega komu
1979 eru 23 eftir. Þar af fór 7 manna
fjölskylda vestur um haf til Kanada
og Bandaríkjanna og eitt barn dó
skömmu eftir komuna hingað," sagði
Hólmfríður.
Rauöi krossinn sér fólkinu fyrir
húsnæði, félagslegri aðstoð og ís-
lenskukennslu fyrstu 12 mánuðina
en eftir þaö er ætlast til þess að þaö
standi á eigin fótum.
„Hingað hafa síðan komið um 40
Víetnamar, skyldfólk og ættingjar
þeirra sem hér hafa ílenst. Alls eru
því hér á landi um 90 Víetnamar.
Þetta er í rauninni svipuð reynsla
og varð af hópi Ungverja sem hingað
komu 1956. Um 50 komu en 30 ílent-
ust hér. Aðrir fóm annað.“
Vegabréf eftir fimm ár
Víetnömsku flóttamennirnir fá ís-
lenskan ríkisborgararétt eftir um 5
ára dvöl. Samkvæmt reglum ættu að
líða 10 ár en vegna stöðu þeirra sem
flóttamanna hefur verið gerð á þessi
undantekning.
„Við höfum í samvinnu við yflrvöld
þróað þessar vinnureglur og þaö er
byggt á reynslu okkar af flóttamönn-
um gegnum árin allt frá komu Ung-
verjanna. Við teljum aö samanborið
við þann hóp sé árangur okkar nokk-
uð góður. Það er staðreynd að margt
það fólk, sem hingað kom, virðist
standa í þeirri trú að vestan hafs sé
hin eina sanna paradís á jörð og þar
falli mönnum lífsins gæði í skaut
nánast fyrirhafnarlaust. Þó held ég
að það fólk, sem kom í þessum nýj-
asta hópi, sé nokkuð raunsætt."
Eftirsótt í vinnu
Flestir Víetnamanna tala fleiri en
eitt tungumál en nánast undantekn-
ingarlaust ekkert Evrópumál heldur
Asíumál. Því vill Hólmfríður nota
þetta tækifæri til þess að hamra enn
einu sinni á nauðsyn þess að útlend-
ingar læri íslensku.
„Þó þetta fólk sé undantekningar-
laust verkamenn þá er það eftirsótt
í vinnu vegna iðni og þolgæði. Það
er þó fjötur um fót í vinnunni að tala
málið ekki vel og svo erum við ís-
lendingar ekki nógu duglegir að tala
íslensku við það. Við þurfum að
losna við minnimáttarkenndina
gagnvart útlendingum þegar okkar
eigið tungumál er annars vegar,“
sagðiHólmfríðuraðlokum. -Pá
„Ég var algjörlega mállaus"
- rætt við Öddu Thanh
Adda segir tungumálið vera erfiðasta hjallann sem útlendingar á íslandi
þurfa að klifa.
„Eg var algjörlega mállaus og var
eins og krakki. Eg myndi því telja
að málið væri það mikilvægasta. Eg
fékk íslenskukennslu á vegum
Rauða krossins þegar ég kom til
landsins á sínum tíma. Mér finnst
hins vegar að eitt ár í íslensku-
kennslu sé varla nóg. Ég lærði lang-
mest þegar ég fór og var einn vetur
á lýðháskólanum í Skálholti," sagði
Adda Thanh Hannesdóttir í samtali
viö DV.
Adda kom hingað til lands 1984 en
ættmenni hennar höfðu komið hing-
að sem flóttamenn árið 1979. Hún er
Suður-Víetnami og kom hingað úr
flóttamannabúðum í Hong Kong eins
og hópurinn sem er nýkominn. Hún
vinnur á skrifstofu Reykjavíkur-
borgar við bókhald og segist líta orð-
ið á sig sem íslending í húð og hár
enda komin með íslenskan ríkisborg-
ararétt eins og nafnið bendir til. Hún
gaf sér tíma til að skjótast úr vinn-
unni út á gamla Hressó til þess að
ræða við blaðamenn á alveg sæmi-
legri íslensku þó hana reki stöku
sinnum í vörðurnar og brosi afsak-
andi og segi að hún „kunni ekki að
segja“. Adda talar kínversku auk ví-
etnömsku en hana lærði hún bæði
inni á sínu æskuheimili þar sem fað-
ir hennar var kínverskur og síðar í
skóla þangað til kínverskukennsla í
Víetnam var bönnuð af pólitískum
ástæðum.
Norðlenskur fram-
burður
„Það er mikill munur á þessum
tveimur málum enda eru þau ekkert
skyld. Hins vegar er sáralítill munur
á suður- og norður-víetnömsku utan
hvað þeir eru með harðari framburð
fyrir norðan og nota önnur orð yfir
suma hluti."
Vissi ekkertumls-
land
- Hvað vissir þú um ísland þegar þú
komst hingað árið 1984?
„Ekki nokkurn skapaðan hlut,“
segir Adda og brosir. „Ég vissi ekki
einu sinni hvar í heiminum það var
og var að reyna að grafa upp landa-
kort eða hnattlíkan til þess að finna
hvar á jarðkringlunni það væri.“
- Hvað fannst henni einkennilegast
við ísland?
„Mér fannst snjórinn skrýtnastur
enda hafði ég aldrei séð snjó áður,“
segir hún.
- Að hvaöa leyti er íslenskt þjóöfélag
frábrugðið því víetnamska?
Meiri virðing fyrir
eldra fólki
„Þetta eru tveir ólíkir heimar," seg-
ir Adda og hugsar heim í huganum.
„í Víetnam tíðkast það ekki að konur
vinni úti eins og hér. Þar er eiginkon-
an heima og hugsar um börnin og
heimilið en karlmaðurinn vinnur
fyrir þeim.
_ Mér fannst afar skrýtið hvað börn-
in hérna á íslandi bera litla viröingu
fyrir foreldrunum og kalla þá jafn-
vel því nafni sem þeir heita. Það
væri algjörlega bannað heima í Víet-
nam. Þar verður þú að segja: Pabbi
og mamma.
Þar er borin miklu meiri virðing
fyrir eldra fólki og yfirmönnum en
hér. Þar myndi unglingur aldrei
svara kennara sínum eða verkstjóra
fullum hálsi eins og hér virðist vera
allt í lagi. En þetta eru bara dæmi
og mér finnst margir íslendingar,
sem ég hef kynnst, hugsa álveg eins
og Víetnamar."
- Telur þú að þeir flóttamenn, sem
komu til landsins fyrir viku, séu bet-
ur að sér um ísland og íslendinga en
þú varst?
Mun betur upplýstir
„Já, alveg örugglega. Mér finnst
þau vita talsvert mikið um það sem
þau eru að fara út í,“ segir Adda en
hún hefur unnið við aðstoð við flótta-
fólkið fyrir Rauða krossinn eftir því
sem tími hennar hefur leyft. Hún
hefur einkum aðstoðaö við að túlka.
„Þau voru uppfrædd vel í flótta-
mannabúðunum í Hong Kong. Hall-
dór, einn Víetnamanna sem hér er
búsettur, fór út með fulltrúum Rauða
krossins til þess aö kynna landið fyr-
ir fólkinu. Sum þeirra voru búin að
bíða í flóttamannabúðunum í næst-
um 7 ár.“
- Er gott að vera útlendingur á ís-
landi?
Gott að vera á Islandi
„Það er mjög gott. Hér er auðvelt
að fá vinnu og langflest fólk, sem ég
hef kynnst, hefur reynst mér afskap-
lega vel. Ég hef í rauninni engu
kynnst nema góðu fólki."
- Hefur þú orðið vör við fordóma
íslendinga í garð útlendinga?_
„Nei, ég get ekki sagt það. Ég man
eftir einu skipti þegar ég var nýkom-
in og fór í kirkju. Eftir messuna voru
allir að takast í hendur en enginn
virtist vilja taka í höndina 'á mér.
Fólk, sem ég hef kynnst, segir að
margir íslendingar séu með fordóma
en ég hef aldrei kynnst því sjálf. Ég
er bara svona heppin," segir hún og
hlær. „Ef fólk er gott við þig þá reyn-
ir þú að gefa eitthvað gott til baka,
ekki satt?“
Sumirhafa aldrei lært
að drekka mjólk
7 Víetnamar hafa haslaö sér völl á
íslandi í veitingahúsarekstri og eiga
og reka nokkur veitingahús sem
njóta talsverðra vinsælda. Hvernig
líkar þeim við íslenska matinn?
„Ég hef smakkað flestan íslenskan
mat og sumt líkar mér vel en annað
síður," segir Adda af mikilli kurteisi.
„Ég sé að börnin í nýja hópnum eru
dugleg að drekka mjólk og sumir
hafa sagt við mig að ég ætti að drekka
meiri mjólk til þess að stækka.
Við erum ekki vön því og ég veit
um fólk sem kom hingað 1979 og
hefur ekki ennþá lært að drekka
mjólk. Við erum ekki vön því.“
- Hvað verður nýju íslendingunum
erfiðast?
„Að læra málið,“ segir Adda hik-
laust. „Um leið og þau eru komin
yfir þann hjalla eru þeim allir vegir
færir.“ -Pá